Widok na Przełęcz Użocką z punktu widokowego po polskiej stronie
Ukraiński punkt kontrolny na Przełęczy Użockiej
Pomnik poległych żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej z I wojny światowej znajdujący się na cmentarzu na przełęczy
Przełęcz Użocka (
ukr.
Ужоцький перевал – Użoćkyj perewał,
węg.
Uzsoki-hágo,
niem.
Uzsoker-Pass,
ang.
Ushok Pass) –
przełęcz
w
Bieszczadach
(
Karpaty Wschodnie
), na obszarze
Ukrainy
, u południowo-wschodniego krańca
Polski
(dokładnie sama przełęcz znajduje się ok. 200 m poza granicami Polski). Wysokość 853 m
n.p.m.
(niektóre ukraińskie źródła podają 889 m n.p.m.).
Przełęcz Użocka oddziela
Bieszczady Zachodnie
od
Wschodnich
. Po północnej stronie przełęczy znajdują się źródła
Sanu
, a po południowej –
Użu
. Od strony północnej podejście na przełęcz jest (względnie) łagodne, natomiast od strony południowej zbocza stromo opadają w dolinę Użu. Z przełęczy rozpościera się panorama polskich i ukraińskich Bieszczadów.
Przez Przełęcz Użocką przebiega mało uczęszczana droga regionalna H13 ze
Lwowa
przez
Użok
do
Użhorodu
. W
1905
władze
Austro-Węgier
przeprowadziły przez przełęcz strategiczną linię kolejową łączącą
Użhorod
z
Samborem
i dalej ze
Lwowem
i
Przemyślem
. Jest to do dziś jedna z najpiękniej położonych linii kolejowych w Karpatach. Droga i linia kolejowa schodzą w dolinę ostrymi serpentynami. Linia kolejowa pokonuje cały szereg wiaduktów i tuneli.
Biegnie stąd ukraiński szlak turystyczny na
Opołonek
i
Kińczyk Bukowski
– szczyty leżące na granicy polsko-ukraińskiej, niedostępne dla turystów ze strony polskiej ze względu na położenie na terenie
Bieszczadzkiego PN
:
Na przełęczy toczyły się ciężkie walki w czasie
I
i
II wojny światowej
. Przed Przełęczą Użocką stworzono potężny węzeł obrony tzw.
Linię Arpada
. Na zboczach gór zbudowano w tym celu wiele kilometrów okopów oraz rozmieszczono 30 betonowych і 60 drewniano-ziemnych bunkrów, użytych podczas operacji karpackiej. Ich pamiątką są cmentarz wojenny z I wojny, pomnik
Strzelców Siczowych
i pomnik żołnierzy radzieckich poległych przy forsowaniu Karpat w październiku
1944
.
20 marca
1939
na Przełęczy Użockiej miała miejsce uroczystość z okazji ustanowienia granicy polsko-węgierskiej po zajęciu
Zakarpacia
przez
Węgry
. Wojska radzieckie przekroczyły przełęcz 18 października 1944[1].
Poprzednią (patrząc od zachodu) przełęczą w głównym grzbiecie
Karpat
jest
Żydowski Beskid
, a następną –
Ruski Put
.
Przypisy