Małżeństwa osób tej samej płci
są legalne w
Holandii
od 1 kwietnia 2001 roku.
Proces legislacyjny
W połowie lat osiemdziesiątych grupa działaczy na rzecz praw osób
homoseksualnych
pod przewodnictwem Henka Krola, redaktora naczelnego Gay Krant - holenderskiego wydawnictwa społeczności
LGBT
, poprosiła rząd o zalegalizowanie małżeństw homoseksualnych. W 1995 roku holenderski parlament zdecydował o utworzeniu komisji, która miała zbadać możliwość wprowadzenia takiej regulacji prawnej. Komisja zakończyła prace w 1997 roku, stwierdzając, że małżeństwa jednopłciowe powinny zostać w kraju wprowadzone. Po wyborach w 1998 roku, nowo wybrany rząd obiecał zająć się kwestią; we wrześniu 2000 roku projekt odpowiedniej ustawy został poddany pod ostateczne głosowanie w parlamencie.
Ustawa wprowadzająca małżeństwa homoseksualne została przyjęta w niższej izbie holenderskiego parlamentu stosunkiem głosów 109 za i 33 przeciw.[1][2][3] Wyższa izba parlamentu zatwierdziła regulację prawną 19 grudnia 2000 roku stosunkiem głosów 49-26. Senat zaakceptował również prawo przyznające parom homoseksualnym prawo do adopcji dzieci stosunkiem głosów 47-28.[4][5][6] Tylko chrześcijańskie partie, które zajmowały wówczas 26 z 75 miejsc w Senacie, głosowały przeciw przyjęciu ustawy. Choć obecnie partie te tworzą koalicję rządzącą, nie zgłosiły do tej pory chęci uchylenia prawa. Nowe prawo weszło w życie 1 kwietnia 2001 roku.[7]
Główny artykuł w przyjętej regulacji prawnej zmienił holenderski
kodeks cywilny
wprowadzając do niego zdanie: Een huwelijk kan worden aangegaan door twee personen van verschillend of van gelijk geslacht. (Małżeństwo może być zawarte przez dwoje ludzi przeciwnej lub tej samej płci).
Z wybiciem północy 1 kwietnia 2001 roku cztery jednopłciowe pary zostały zaślubione przez burmistrza
Amsterdamu
, Joba Cohena, który specjalnie objął funkcję kierownika urzędu stanu cywilnego, aby udzielić im ślubu.[8][9][10] Kilka miesięcy wcześniej Cohen został podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości odpowiedzialnym między innymi za nowelizację ustawy o małżeństwie.
Ograniczenia
Małżeństwa jednopłciowe w Holandii są dokładnym odpowiednikiem małżeństw osób przeciwnej płci z wyjątkiem jednego ograniczenia dotyczącego adopcji dzieci w związkach
lesbijskich
. Jeśli kobieta mająca małżonkę urodzi dziecko, jej żona nie będzie automatycznie uznawana przez prawo za matkę dziecka, ale za macochę; aby zostać prawną matką, kobieta będzie musiała oficjalnie zaadoptować dziecko. Obecnie przygotowane jest prawo mające usunąć to ograniczenie.
Kwestia obywatelstwa małżonków
Kwestie dotyczące narodowości i obywatelstwa małżonków rozwiązano analogiczne jak w przypadku małżeństwa osób przeciwnej płci - aby wziąć ślub przynajmniej jeden z partnerów musi być Holendrem lub posiadać prawo pobytu w Holandii. Nie ma gwarancji, że małżeństwo homoseksualne zawarte w kraju będzie uznawane przez inne państwa; prawdopodobnie uznawać je będą tylko inne państwa, których prawodawstwo uwzględnia małżeństwa jednopłciowe lub
związki partnerskie
.
Antyle Holenderskie i Aruba
Małżeństwa jednopłciowego nie można zawrzeć w
Antylach Holenderskich
ani na
Arubie
- holenderskich
terytoriach zależnych
posiadających pewną autonomię. Kwestia, czy homoseksualne małżeństwa zawarte w Holandii są ważne na tych terytoriach, długo pozostawała niewyjaśniona. Początkowo arubijski rząd odmówił uznawania małżeństw par homoseksualnych, ale miejscowy sąd orzekł, że odmowa ta była niezgodna z prawem. Ostatecznie rząd odwołał się od tej decyzji w holenderskim
Sądzie Najwyższym
, który w kwietniu 2007 roku orzekł, że Aruba i Antyle Holenderskie muszą uznać na swoim terytorium małżeństwa jednopłciowe zawarte w Holandii.[]
W czerwcu 2009 roku Wspólny Trybunał Sprawiedliwości Antyli Holenderskich i Aruby orzekł, że terytoria nie są zobowiązane do przyznawania małżeństwom homoseksualnym takich samych praw co małżeństwom heteroseksualnym..[11][12]
Reakcje
Wprowadzenie małżeństw homoseksualnych spotkało się z dużym sprzeciwem
islamskich
fundamentalistów
zamieszkujących Holandię, zwłaszcza Khalila el-Moumniego, znanego ze swoich
homofobicznych
wypowiedzi.
Po zalegalizowaniu prawa zjednoczony
Kościół Protestancki w Holandii
postanowił, że poszczególne kościoły wchodzące w jego skład mają prawo samodzielnie zdecydować, czy udzielać małżeństwom homoseksualnym błogosławieństwa; do tej pory zdecydował się na to
Kościół ewangelicko-luterański
[13].
Lokalne jednostki samorządu terytorialnego mają obowiązek wprowadzać w życie małżeństwa homoseksualne i mogą wymagać od urzędników udzielania parom homoseksualnym ślubów. Niemniej jednak, jeśli kontrakt urzędnika nie przewiduje takiego wymogu, nie może on zostać zwolniony z pracy za odmowę udzielenia ślubu parze jednopłciowej. Niektóre lokalne rady ponadto zadecydowały, że urzędnicy nie mają obowiązku udzielania ślubu parom homoseksualnym. Decyzje takie były zazwyczaj podejmowane przez partie chrześcijańskie.
W 2007 roku rząd
Jana Petera Balkenende
ogłosił w swym programie działania, że urzędnicy, którzy sprzeciwiają się małżeństwom homoseksualnym, mogą odmówić udzielenia ślubu takim parom[14]. Wiele socjalistycznych i lewicowych partii politycznych sprzeciwiło się temu postanowieniu, argumentując, że urzędnicy mają obowiązek udzielać ślubu wszystkim parom bez względu na prywatne przekonania[15]. Partie opozycyjne stwierdziły ponadto, że jeśli dany urzędnik nie chce wykonywać części ze swoich obowiązków, to w ogóle nie powinien pełnić takiej funkcji[16]. Gmina Amsterdam ogłosiła, że nie zastosuje się do programu działania rządu i urzędnicy nadal będą mieli obowiązek udzielać ślubu wszystkim parom[17]. W ślad za Amsterdamem podobne oświadczenia wydało także wiele innych holenderskich gmin. W odpowiedzi rząd oświadczył, że decyzja ta nie leży w gestii gmin, ale państwa.
Statystyki małżeństw
Według orientacyjnych statystyk podanych przez Centraal Bureau voor de Statistiek (Statistics Netherlands) (holenderski odpowiednik
GUS
-u), przez pierwsze sześć miesięcy obowiązywania prawa małżeństwa homoseksualne stanowiły 3,6% wszystkich małżeństw zawartych w kraju w tym okresie; w pierwszym miesiącu wskaźnik ten wynosił około 6%, a w następnych około 3%. W podanym okresie ślub wzięło 2100 mężczyzn i 1700 kobiet. Do czerwca 2004 roku ślub wzięło ponad 6000 par jednopłciowych[18]. W marcu 2006 roku Statistics Netherlands opublikowała przybliżone statystyki ślubów homoseksualnych w poszczególnych latach - w 2001 roku zawarto 2500 takich małżeństw, w 2002 roku 1800, w 2004 roku 1200, a w 2005 roku 1100[19].
Przypisy
- ↑
Dutch Legislators Approve Full Marriage Rights for Gays
- ↑
Netherlands legalises gay marriage
- ↑
Dutch legalise gay marriage
- ↑
Dutch gays allowed to marry
- ↑
Same-Sex Dutch Couples Gain Marriage and Adoption Rights
- ↑
Dutch approve gay marriage, adoption
- ↑
Same-Sex Marriage Legalized in Amsterdam
- ↑
Dutch law allowing same-sex marriages in effect
- ↑
World's first legal gay weddings
- ↑
Dutch gay couples exchange vows
- ↑
Dutch MPs want same-sex marriage in Antilles
- ↑
Antillean court rejects Dutch law in gay case
- ↑
The Uniting Protestant Churches in the Netherlands and homosexuality
, listopad 2004.
- ↑
'Ambtenaren kunnen homo-huwelijk weigeren'
, frontpage.fok.nl, 02-03-2007. Dostęp: 11-10-2007.
- ↑
PvdA en GroenLinks: ambtenaren mogen homohuwelijk niet weigeren
, 17-03-2007. Dostęp: 11-10-2007.
- ↑
Alle ambtenaren moeten homo's trouwen
, Elsevier.nl, 15-02-2007. Dostęp: 11-10-2007.
- ↑
Amsterdam wil sluiten homohuwelijk verplichten
, Elsvier.nl, 13-02-2007. Dostęp: 11-10-2007.
- ↑
Gay European-Union News & Reports 2000-06
- ↑ Malcolm Thornberry,
Netherlands' Gay Marriages Level Off
, 365Gay.com, 20-03-2006. Dostęp: 11-10-2007.
Zobacz też