Tove Jansson
Tove JanssonTove Marika Jansson (ur.
9 sierpnia
1914
w
Helsinkach
, zm. tamże
27 czerwca
2001
) – fińska pisarka
szwedzkojęzyczna
, malarka, ilustratorka i
rysowniczka komiksowa
, znana najbardziej jako autorka książek o
Muminkach
. BiografiaDziesięcioletnia Tove Jansson Grób Tove Jansson na cmentarzu Hietaniemi w Helsinkach Ojciec, Viktor Jansson był rzeźbiarzem, a matka, Signe Hammarsten-Jansson – projektantką. Jej bracia również byli artystami: Per Olov Jansson fotografem, Lars Jansson autorem i rysownikiem komiksowym. Rysowała dla satyrycznego pisma "Garm". W latach 1930-1933 studiowała malarstwo w
Sztokholmie
, później w Akademii Sztuki Ateneum w Helsinkach. Studiowała również w
Paryżu
. Tove Jansson mieszkała w Helsinkach, ale większość czasu spędzała z dala od swojego atelier, na wyspie Klovharu w
Zatoce Fińskiej
, która stała się tłem dla jej książek. Pisarka była
lesbijką
. Przez 40 lat, aż do śmierci, żyła ze swoją partnerką, graficzką
Tuulikki Pietilä
. Pietilä była autorką wielu rysunków do jej książek. Jej i partnerki wspólne podróże oraz pobyt na wyspie zostały utrwalone na taśmach filmowych. Na ich podstawie nakręcono kilka filmów o ich wspólnym życiu. Tuulikki Pietilä była też pierwowzorem jednej z postaci z książek Tove Jansson – Too-tiki występującej w Zimie Muminków i Opowiadaniach z Doliny Muminków[1].
2 grudnia
1976
r. w Ambasadzie
PRL
w Helsinkach odebrała z rąk Kanclerza
Cezarego Leżeńskiego
przyznany jej w 1975 roku na wniosek dzieci
Order Uśmiechu
oraz legitymację z numerem 133. TwórczośćPublikacja pierwszej powieści Jansson, Małe trolle i duża powódź, napisanej w
1939
r., miała miejsce w
1945
r. (wyd. polskie
1995
), jednak największą sławę przyniosły jej utwory przedstawiające świat Doliny Muminków. Kometa nad Doliną Muminków ukazała się w
1946
, odnosząc znaczący sukces, podobnie jak kolejne powieści z serii. Dolina Muminków w listopadzie, ostatnia z cyklu, została wydana w
1971
. Seria o Muminkach zyskała szczególną popularność dzięki unikatowej atmosferze świata w niej przedstawionego, bezpośredniemu i humorystycznemu językowi, bez przesadnego moralizatorstwa, niespotykanemu dotąd w literaturze dziecięcej, a także ilustracjom autorstwa samej Jansson. Oprócz cyklu o Muminkach Jansson jest także autorką książek dla dorosłego odbiorcy, twórczynią dzieł plastycznych (obrazów i fresków) i ilustratorką książek, takich jak m.in.
Hobbit, czyli tam i z powrotem
Tolkiena
, czy
Alicja w Krainie Czarów
Lewisa Carrolla
. Tove Jansson została uhonorowana Nagrodą Szwedzkiej Akademii w
1994
(nagrody takie otrzymali również m.in.
Astrid Lindgren
i
Ingmar Bergman
). W
1966
została odznaczona
Medalem Hansa Christiana Andersena
– międzynarodową nagrodą dla twórców książek dla dzieci. Książki o
Muminkach
zostały przetłumaczone na 34 języki i wydane w milionach egzemplarzy. Po fińskim
eposie
Kalevala
i utworach literackich pisarza
Miki Waltari
są one najczęściej tłumaczonymi dziełami literatury fińskiej. Fińskim wydawcą książek Tove Jansson jest Schildts Forlags Ab. MuminkiSeria o
Muminkach
składa się z 9 części: - Małe trolle i duża powódź (Smatrollen och den stora översvämningen), Tłumaczenie polskie Teresa Chłapowska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1963
- Kometa nad Doliną Muminków (Kometen kommer), tłumaczenie polskie Teresa Chłapowska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1977
- W Dolinie Muminków (Trollkarlsen hatt), tłumaczenie polskie Irena Szuch-Wyszomirska; Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1964
- Pamiętniki Tatusia Muminka (Muminpappans memoarer), tłumaczenie polskie Teresa Chłapowska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1978
- Lato Muminków (Farlig midsommar), tłumaczenie polskie
Irena Szuch-Wyszomirska
, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1967
- Zima Muminków (Trollvinter), tłumaczenie polskie Irena Szuch-Wyszomirska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1969
- Opowiadania z Doliny Muminków (Det osynliga barnet), tłumaczenie polskie Irena Szuch-Wyszomirska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1975
- Tatuś Muminka i morze (Pappan och havet), tłumaczenie polskie Teresa Chłapowska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1977
- Dolina Muminków w listopadzie (Sent i november), tłumaczenie polskie Teresa Chłapowska, Wydawnictwo "Nasza Księgarnia", Warszawa
1980
Inne książki wydane w Polsce- Kto pocieszy maciupka? (Vem ska trösta knyttet?)
1960
, tłumaczenie Teresa Chłapowska, Nasza Księgarnia
1986
- Kamienne pole (Stenakern)
1984
, tłumaczenie Teresa Chłapowska, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
1989
- Podróż z małym bagażem, Wydawnictwo Waza
1994
, wybór i przekład Teresa Chłapowska, zbiór 12 opowiadań wybranych z wydań szwedzkich: Lyssnerskan (
1971
), Resa med latt bagage (
1989
) i Rent spel (
1989
)
- Lato (Sommarboken), tłumaczenie Zygmunt Łanowski, Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia"
1980
- Córka rzeźbiarza (Bildhuggarens dotter), zbiór opowiadań, tłumaczenie Teresa Chłapowska, wydawnictwo Słowo/Obraz/Terytoria
1999
Linki zewnętrznePrzypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Tove Jansson":
1914
2007
)
31 lipca
-
Louis de Funes
, francuski komik (zm.
1983
)
9 sierpnia
-
Tove Jansson
, fińska pisarka pisząca po szwedzku i malarka (zm.
2001
)
18 sierpnia
...
Literatura dla dzieci i młodzieży
II wojnie światowejPippi Langstrumpf (Fizia Pończoszanka) na znaczku pocztowymW
1945
w Finlandii
Tove Jansson
wydała
W dolinie Muminków
. W tym samym roku francuski pisarz ...
Literatura duńska
...
Guz chromochłonny
...
Noc Kupały
znajduje się nawet w jednej z bajek dla dzieci o
Muminkach
autorstwa
Tove Jansson
), wróżono z rumianku i kwiatów dzikiego bzu, z cząbru, ze ...
Olaf I Tryggvason
...
Złoć żółta
zawilca żółtego
. CiekawostkiZłoć żółta była pierwszą rośliną w
zielniku
Paszczaka
w książce
Tove Jansson
"W Dolinie Muminków".Przypisy↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. ...
27 czerwca
1919
)
2000
–
Pierre Pflimlin
, francuski polityk,
premier Francji
,
przewodniczący Parlamentu Europejskiego
(ur.
1907
)
2001
Tove Jansson
, fińska pisarka (ur.
1914
)
Jack Lemmon
, amerykański aktor (ur.
1925
)
Aleksander Paszyński
, ...
9 sierpnia
–
Tadeusz Kotz
, polski pilot, pułkownik, dowódca
Dywizjonu 303
(zm.
2008
)
1914
–
Tove Jansson
, fińska pisarka tworząca w
języku szwedzkim
(zm.
2001
)
1916
–
Lew ...
2001
1945
)
3 czerwca
-
Anthony Quinn
, amerykański aktor filmowy (ur.
1915
)
27 czerwca
-
Tove Jansson
, szwedzkojęzyczna fińska pisarka (ur.
1914
)
27 czerwca
-
Jack Lemmon
, aktor ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Tove Jansson":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|