Henryk Bagiński
ps.
Józef Chłopski (ur.
19 stycznia
1888
w
Klwowie
k.
Opoczna
, zm.
13 grudnia
1973
w
Warszawie
) –
historyk wojskowości
,
inżynier
,
instruktor harcerski
,
harcmistrz
,
pułkownik
dyplomowany
Wojska Polskiego
Młodość
Urodził się w rodzinie Juliana Bagińskiego, muzyka i organisty oraz Antoniny z domu Merklein. W
1908
uzyskał maturę handlową w
Radomiu
, a następnie studiował na Wyższej Szkole Realnej we
Lwowie
. Po jej ukończeniu rozpoczął studia na
Politechnice Lwowskiej
.
Zarzewie, Zet i skauting
Był współzałożycielem i działaczem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej
Zarzewie
oraz członkiem
Związku Młodzieży Polskiej "Zet"
. Współdziałał w Zarzewiu podczas tworzenia przez nią tajnych Oddziałów Ćwiczebnych.
Z chwilą utworzenia w
1911
roku pierwszych drużyn
skautowych
we Lwowie, został
drużynowym
7 Lwowskiej Drużyny Skautowej.
Był współtwórcą niepodległościowej
Armii Polskiej
i w latach
1911
-
1912
jej komendantem naczelnym. Pod
pseudonimem
Józef Chłopski, którego używał w działalności
konspiracyjnej
, napisał podręcznik Terenoznawstwo przeznaczony dla
drużyn
skautowych i strzeleckich.
Po uzyskaniu dyplomu we Lwowie uzupełniał studia w
Belgii
i
Francji
. Od
15 czerwca
1914
pracował zawodowo w Hucie Bankowej w
Dąbrowie Górniczej
, jako
metalurg
.
Żołnierz
Po wybuchu
I wojny światowej
zgłosił się ochotniczo w stopniu
podporucznika
do
Legionu Puławskiego
przy armii rosyjskiej, później do
1 Dywizji Strzelców Polskich
. Po rewolucji w 1917 znalazł się w
I Korpusie Polskim
gen.
Józefa Dowbór-Muśnickiego
, zaś po jego rozwiązaniu – na Kubaniu w dywizji gen.
Lucjana Żeligowskiego
, z którą w 1919 w stopniu
kapitana
wrócił do kraju.
W latach 1921-1922 był słuchaczem Kursu Doszkolenia w
Wyższej Szkole Wojennej
w
Warszawie
. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego
oficera Sztabu Generalnego
przydzielony został do Oddziału IV
Sztabu Generalnego WP
. Był też wykładowcą w
W.S.Woj.
W 1920 mianowany
podpułkownikiem
. Zweryfikowany ze starszeństwem z
1 czerwca
1919. Z powodu przekonań politycznych, aż do wybuchu
II wojny światowej
nie był awansowany.
Wydał do 1939 roku dwie podstawowe prace: Wojsko polskie na Wschodzie 1914-1920 (1921), oraz U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914 (1935). W tej ostatniej, wydanej pod sentymentalnym pseudonimem z okresu konspiracji, wiele miejsca poświęcił polskiemu
skautingowi
. Napisał też kilka książek na temat dostępu Polski do morza, m.in. Polska i Bałtyk.
Powrót do harcerstwa
Od Jubileuszowego Zlotu Harcerstwa w Spale w
1935
roku aktywnie włączył się w działalność Kół Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość przy Naczelnictwie ZHP.
Wojsko
Po ewakuacji we wrześniu 1939, przedostał się do Francji, gdzie został przyjęty przez gen.
Władysława Sikorskiego
do Sztabu Głównego i mianowany
pułkownikiem
. Po upadku Francji znalazł się w Anglii i pracował tam jako wykładowca w Centrum Wyszkolenia.
Po wojnie wrócił do Polski i został zweryfikowany w
ludowym Wojsku Polskim
jako pułkownik i wykładowca w Wyższej Szkole Wojennej. Od 1948 do 1951 pracował w Ministerstwie Żeglugi, a następnie w Bibliotece Narodowej przy sporządzaniu katalogu przedmiotowego zasobu dzieł o
wojskowości
.
Zmarł 13 grudnia 1973 i pochowany został w grobie rodzinnym na
Powązkach
w Warszawie.
Odznaczenia
Prace
- Terenoznawstwo (
1912
) pod
ps.
Józef Chłopski, podręcznik przeznaczony dla
drużyn
skautowych i strzeleckich,
- Formacje polskie w walce z Niemcami. Cz. 1, Legjony Warszawa; Kijów: Bibljoteka Wiadomości Wojskowych, (
1917
),
- Technika wybuchowa (oprac. na podstawie źródeł ros. Józef Chłopski) Warszawa; Tow. Polskiej Wiedzy Wojskowej, (
1917
),
- Podręcznik dla żołnierza piechoty: sprawdzony i zalecony do użytku przez Polską Komisję Wojskową oprac. na podst. przepisów urzędowych Warszawa: Tow. polskiej wiedzy wojskowej, (
1917
),
- Wojsko polskie na Wschodzie 1914-1920 (
1921
),
- U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914 (
1935
),
- Piechota w wojsku polskim na Wschodzie, w: Księga chwały piechoty (
1939
), s. 131–150
- Polska i Bałtyk
- Poland and Baltic: the problem of Poland's access to the sea Edinburg: Oliver and Boyd, (
1942
),
- Poland and Baltic: the problem of Poland's access to the sea Wyd.2 London: Polish Institute for Overseas Problems, (
1946
).
- Z dziejów Towarzystwa Wiedzy Wojskowej,
Wojskowy Przegląd Historyczny
, 1968, № 2, s. 413–417.
Bibliografia
- Wacław Błażejewski – Z dziejów harcerstwa polskiego 1910-1939, MAW 1985,