Sobór nicejski I
Sobór nicejski IIkona przedstawiająca Pierwszy Sobór Nicejski Sobór nicejski I – pierwszy
Sobór powszechny
biskupów
chrześcijańskich
, zwołany
20 maja
325
r. w
Nicei
(Nikai) w
Bitynii
(około 80 km od
Konstantynopola
) przez cesarza
Konstantyna Wielkiego
. Cel SoboruZ punktu widzenia Kościoła, Sobór był pierwszą od czasów Apostolskich[1], i to zakończoną sukcesem, próbą odzyskania i umocnienia
jedności
poprzez zgromadzenie reprezentujące cały
Kościół
[2]. Jego głównym osiągnięciem
doktrynalnym
było zdefiniowanie zagadnienia relacji
Jezusa
do
Boga Ojca
, ogłoszenie
Symbolu wiary
; ustalenie sposobu obliczania daty
Wielkanocy
; i wydanie pierwszych
kanonów
[3][4]. Z punktu widzenia cesarza Konstantyna, Sobór był szansą na umocnienie roli Kościoła jako nowej zasady jedności imperium, które podczas rządów jego i jego poprzednika
Dioklecjana
zostało zreorganizowane. Określa się ten okres historii cesarstwa mianem
Nowej Republiki
[5]. Podczas gdy wcześniej jedność państwa zapewniał kult religijny oddawany osobie cesarza, od czasu
Edyktu mediolańskiego
, wydanego przez Konstantyna, religia miała wspierać spoistość cesarstwa w radykalnie odmienny sposób. Odtąd praktykowanie jakiejkolwiek religii miało być bowiem sprawą osobistego wyboru obywateli. Wraz z
chrześcijaństwem
, które było głównym adresatem edyktu, weszło zatem w
europejskie
życie polityczne pojęcie
wolności religijnej
. Jedność Wschodu i Zachodu chrześcijaństwa, odnowiona i umocniona na Soborze miała więc w planach Konstantyna być duchową podstawą zjednoczonego imperium[6]. ŹródłaNajpoważniejszym źródłem wiedzy o Soborze są prace jego dwóch uczestników: O Soborze nicejskim mówiły też dwie księgi (rozdziały)
Rufina z Akwilei
(345-410), dodane do innego dzieła Euzebiusza, Historii Kościelnej, przy okazji tłumaczenia go na łacinę. Rufin przedstawia w nich okres historii Kościoła od
324
- zaczyna więc na rok przed rozpoczęciem Soboru - do roku
395
. Korzystał on z zaginionej Historii Kościoła
Gelazego
). Są też dostępne prace późniejsze:
Sokratesa Scholastyka
Historia Kościoła[12], pisana ok. sto lat później,
Sozomena
,
Teodoreta z Cyru
i Filostorgiusza. Zwołanie SoboruEuzebiusz opisuje w Żywocie Konstantyna, że decyzję o zwołaniu Soboru cesarz podjął dowiedziawszy się o konflikcie, który w Kościele wywołał Ariusz. Reakcja Konstantyna na to zagrożenie jedności była impulsywna: | Zaczął piorunować jak potężny zwiastun Boga przeciw wewnętrznej walce w Kościele, bardziej niebezpiecznej od wszelkiej wojny czy sporu. (Vita Constantini II,61nn; por. III, 12 i 21). |
Konstantyn, jak wyjaśnia Euzebiusz, jeszcze nie całkiem jasno rozumiał, na czym polega trudność, jednak konsekwentnie doprowadził do zwołania Soboru w celu rozstrzygnięcia sporu. W owym czasie dla przywrócenia jedności autorytet cesarza wydawał się być nieodzowny. Jak komentował to w XIX w.
John Henry Newman
- jeszcze jako członek
Kościoła anglikańskiego
, przyjmującego autorytet monarchy jako normalną zasadę swego funkcjonowania - obowiązkiem chrześcijan jest gorliwie oddalać pokusę odwoływania się do władzy świeckiej w sprawach dotyczących życia Kościoła[13][14]. Liczba uczestników, jak podaje dalej Euzebiusz, wynosiła nie mniej niż 318, którzy przybyli także spoza terenów imperium, z
Armenii
i
Scytii
[15][5]. W większości byli to jednak Ojcowie ze Wschodu. Zachód był reprezentowany przez delegację, której przewodniczył
Hozjusz z Kordoby
, dwaj prezbiterzy byli przedstawicielami
biskupa Rzymu
, był też biskup Cecylian z
Kartaginy
i trzej inni biskupi. Według niektórych historyków, na podstawie starożytnych dokumentów należy jednak przyjąć, że w soborze uczestniczyło od 250 do 300 biskupów. Liczba 318 jest symboliczna i nawiązuje do 318 sług
Abrahama
, z którymi ten pokonał wrogów (Rdz 14,14). Już
Pseudo-Barnaba
interpretował tę liczbę jako oznaczającą inicjały imienia Jezusa Chrystusa «JCh», po grecku «ΙΧ», które tworzą liczbę 18 oraz krzyż - grecka litera «Τ», oznaczająca liczbę 300[]. Sobór trwał ponad trzy miesiące[16][5]. Soborowi przewodniczył sam Konstantyn[6], a w jego nieobecności
Hozjusz z Kordoby
, którego imię znajduje się zawsze na pierwszym miejscu na wszystkich listach. ZagadnieniaSobór podjął wiele decyzji, które zaważyły na dalszym rozwoju
chrześcijaństwa
. Nie zachowały się protokoły ani akta Soboru, dlatego dokładny przebieg soboru nie jest znany. Zachowały się natomiast
kanony
oraz
wyznanie wiary
[17]. Ostatecznie ujednolicono datę święcenia
Wielkanocy
, wyznaczając ją na pierwszą niedzielę po
żydowskim
święcie
Paschy
. Wcześniej niektóre kościoły lokalne obchodziły święta paschalne o tym samym czasie co synagoga, czyli dnia 14 Nisan
kalendarza żydowskiego
. Najważniejszym owocem soboru było
wyznanie wiary
, które jednoznacznie skierowane było przeciw nauce ariańskiej. Początkowo nie było zgodności wśród biskupów co do przyjęcia proponowanej formuły dogmatycznej. Siedemnastu biskupów sprzeciwiło się przyjęciu symbolu przez Sobór. Ostatecznie, po mediacji Konstantyna, podpisy pod ustaleniami soboru złożyli wszyscy biskupi poza dwoma[5][16]
Libijczykami
, zwolennikami
Ariusza
: Sekundusem z Ptolemaidy i Teonasem z Marmaryki, którzy zapłacili za to zdjęciem z urzędu i wygnaniem. Dogmatyczne stwierdzenie Bóstwa Jezusa Chrystusa przez Sobór nicejski, pośrednio przyczyniło się do rozwoju teologicznego tytułu Maryi jako Theotokos -
Bogarodzicy
. Na ostateczne potwierdzenie musiał jednak poczekać do
Soboru w Efezie
(431 r.). Wyznanie wiary
W opracowaniu symbolu Ojcowie Soboru posłużyli się istniejącymi lokalnymi symbolami wiary, dodając do nich techniczne terminy, jak (
gr.
) ὁμοούσιος /homousios/. Wskazuje się na dwa ośrodki, które mogły dostarczyć wzorca dla Symbolu nicejskiego:
Cezareę
w Palestynie, z której pochodził
Euzebiusz
, prawa ręka
cesarza Konstantyna
oraz
Jerozolimę
. Przypisy- ↑ Por. Sobór w Jerozolimie,
Dz
15,5-35
- ↑ Por. R. Kieckhefer, "Papacy", w:
Dictionary of the Middle Ages
, 1989. .
- ↑ Por. H. Leclercq,
The First Council of Nicaea
, w: The Catholic Encyclopedia (1913)
- ↑ Por.
Council of Nicaea
. W: Classic Encyclopedia based on the 11th edition of the Encyclopædia Britannica (1911 ed.) [on-line]. [dostęp 2010-08-20]. (
ang.
)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Por.Ch. N. Cochrane: Chrześcijaństwo i kultura antyczna. G. Pianko (przekład), J. Domański, S. Kazikowski (redaktorzy). Warszawa: IW PAX, 1960, ss. 181-213.
- ↑ 6,0 6,1 Por. O. Engels, Council, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst, K. Smyth (red.), A. Darlap (red. tomu). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1973, s. 10. .
- ↑ Zob. PG 20, 1540BC
- ↑ 8,0 8,1 Por. Denzinger-Schönmetzer n.125
- ↑ Por. Ch. N. Cochrane: Chrześcijaństwo i kultura antyczna. G. Pianko (przekład), J. Domański, S. Kazikowski (redaktorzy). Warszawa: IW PAX, 1960, s. 187.
- ↑ Por. F. J. Foakes-Jackson: Eusebius Pamphili, bishop of Caesarea in Palestine and first Christian historian : a study of the man and his writings. Cambridge: W. Hefferc, 1933, s. 3.
- ↑ Por.
PG
26,817nn
- ↑ W Polsce ukazały się dwa wydania tego dzieła w
1972
i
1986
r.: Historia Kościoła. S. J. Kazikowski (przekład),
E. Wipszycka
(wstęp),
A. Ziółkowski
(komentarz). Warszawa: IW "PAX", 1986, s. 612. .
- ↑ Arians of the Fourth Century. Wyd. 4. 1833, s. 109. Cytat: Kościół nie był w stanie spotkać się razem w jedności bez wejścia w swego rodzaju negocjacje z władzą, jakakolwiek ona była; jest zaś, w miarę możliwości, obowiązkiem chrześcijan - zarówno poszczególnych jednostek jak i Ciała - oddalać tę /pokusę/ gorliwie.
- ↑ Por. C. Clifford,
St. Athanasius
, w: The Catholic Encyclopedia (1913)
- ↑ Por. Vita Constantini III, 7-22 oraz
Atanazy Wielki
, De decretis Nicaenae synodi
- ↑ 16,0 16,1 Por.
L. Duchesne
: Early history of the Christian church from its foundation to the end of the third century. T. 2. London: J. Murray, 1909, ss. 144-145.
- ↑ Por.Denzinger-Schönmetzer 125-129; Por. Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła (BF), wyd. 3 poszerzone, I. Bokwa (red.), Poznań 2007
Bibliografia-
Euzebiusz z Cezarei
:
Życie Konstantyna
. T. Wnętrzak (wstęp, tłumaczenie, przypisy). Kraków: Wydawnictwo WAM, 2007, s. 248, seria: Źródła Myśli Teologicznej 44. .
-
M. Starowieyski
: Sobory Kościoła niepodzielonego. T. 1 - Dzieje. Tarnów: Biblos, 1994. .
- Ch. N. Cochrane: Chrześcijaństwo i kultura antyczna. G. Pianko (przekład), J. Domański, S. Kazikowski (redaktorzy). Warszawa: IW PAX, 1960, s. 516.
- O. Engels, Council, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology.
K. Rahner SJ
, C. Ernst, K. Smyth (red.), A. Darlap (red. tomu). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1973, ss. 8-18. .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Sobór nicejski I":
Biskup
...
I wiek
...
Kościół św. Michała Archanioła w Kownie
...
XVI wiek
...
Diakon
...
Rekatolicyzacja
...
Twierdza Pietropawłowska
...
Innocenty II
...
Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary
...
Chrześcijaństwo
siedmiu
Soborów Powszechnych
, na których sformułowano podstawowe dogmaty: o boskości Syna Bożego (
Sobór nicejski I
– 325 rok), o boskości Ducha Świętego (
Sobór konstantynopolitański ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Sobór nicejski I":
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 12)
...
226 Procesy integracyjne w Europie Zachodniej (plansza 12)
...
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 11)
...
|