Struktura Drogi Mlecznej, niekompletna
Droga Mleczna –
galaktyka spiralna z poprzeczką
, w której znajduje się m.in. nasz
Układ Słoneczny
. Droga Mleczna inaczej nazywana jest Galaktyką (dla odróżnienia od innych galaktyk pisaną przez duże "G"). Zawiera od 200 (wg starszych szacunków) do 400 miliardów (wg nowszych szacunków)
gwiazd
, średnicę około 100 000
lat świetlnych
i grubość ok. 12 000 lat świetlnych[1].
Na niebie widziana jest jako jasna smuga przecinająca niebo. Wynika to z faktu, że oglądamy dysk Galaktyki z jej wnętrza, jako że
Układ Słoneczny
znajduje się w pobliżu płaszczyzny tego dysku. Droga Mleczna świeci najjaśniej w okolicy gwiazdozbioru
Strzelca
, w którym to kierunku znajduje się jej centrum. Pas Drogi Mlecznej sięga na północy do gwiazdozbioru
Kasjopei
, a na południu do gwiazdozbioru
Krzyża Południa
. Odzwierciedla to silne nachylenie płaszczyzny
równika galaktycznego
do płaszczyzny
równika
. Płaszczyzna Galaktyki jest także silnie nachylona do płaszczyzny
ekliptyki
, czyli orbity
ziemskiej
.
Starożytni Grecy
wierzyli, że Droga Mleczna powstała z kropli rozlanego mleka, którym
Hera
karmiła
Heraklesa
.
Wiek
W 2004 roku grupa astronomów (Luca Pasquini, Piercarlo Bonifacio, Sofia Randich, Daniele Galli i Raffaele G. Gratton) oszacowała wiek Galaktyki na podstawie pomiaru zawartości
berylu
w gwiazdach
gromady kulistej
NGC 6397
. Ten pomiar pozwolił oszacować wiek naszej Drogi Mlecznej na 13,6 ± 0,8 miliarda lat.
Budowa
"Panorama" Drogi Mlecznej widzianej z Ziemi
Droga Mleczna to duża galaktyka spiralna z poprzeczką o
masie
ok. 1012
mas Słońca
.
Dysk galaktyczny
ma ok. 100 000
lat świetlnych
średnicy. Droga Mleczna widziana z boku przypomina dysk z soczewkowatym zgrubieniem w części środkowej. Centrum Drogi Mlecznej leży ok. 27 000 lat świetlnych od
Słońca
, a z
Ziemi
widoczne jest w
gwiazdozbiorze
Strzelca
. Ze względu na położenie
Układu Słonecznego
wewnątrz dysku Galaktyki, badanie struktury Galaktyki jest znacznie utrudnione.
Prędkość orbitalna Układu Słonecznego wynosi ok. 268 km/s. Prędkość orbitalna gwiazd w dysku poza zgrubieniem centralnym zależy słabo od odległości od jądra (tzw. płaska krzywa rotacji) i przeważnie wynosi ponad 200 km/s, co naturalnie oznacza, że okresy obiegu różnią się znacznie dla gwiazd znajdujących się w różnych odległościach od centrum Galaktyki. Galaktyka nie rotuje jak
ciało sztywne
, a jej widoczna struktura jest, tak jak u innych
galaktyk spiralnych
, efektem dynamicznym przypominającym nieco
falę stojącą
(fala gęstości).
Nasza Galaktyka jest najprawdopodobniej galaktyką spiralną z poprzeczką SBc lub SBb (zgodnie z
klasyfikacją Hubble'a
).
Wyobrażenie Drogi Mlecznej
Przypuszczalny wygląd Drogi Mlecznej w widoku prostopadłym do płaszczyzny równika
Znane są cztery główne
ramiona
Galaktyki:
a także kilka mniejszych:
Dokładne ustalenie liczby ramion w naszej Galaktyce jest bardzo trudne, ponieważ obserwujemy dysk galaktyczny od wewnątrz, a widzenie jest ograniczone przez znaczne ilości pyłu. Badania struktury prowadzone są za pomocą obserwacji
wodoru atomowego
oraz
tlenku węgla
. Odległość między Ramieniem Oriona a Ramieniem Perseusza wynosi ok. 6 500 lat świetlnych. Ramiona można opisać
spiralą logarytmiczną
. Dysk otoczony jest kulistym
halo
, składającym się ze starych gwiazd oraz z około 200
gromad kulistych
.
Interesującą i złożoną strukturę ma
Centrum Galaktyki
. Znajduje się tam
supermasywna czarna dziura
, a zjawiska towarzyszące jej istnieniu manifestują się jako źródło promieniowania
Sagittarius A*
, a także liczne gwiazdy i pył. Wiadomo także, że nasza Droga Mleczna "wchłonęła" niektóre mniejsze Galaktyki, po których zostały tylko mniejsze grupki gwiazd odmiennych niż te w naszej Drodze Mlecznej. Nasza Galaktyka jest także w trakcie wchłaniania Galaktyk Karłowatych w gwiazdozbiorze Strzelca i Wielkiego Psa.
Sąsiedztwo galaktyki
Droga Mleczna,
Galaktyka Andromedy
oraz
M33
są głównymi elementami
Grupy Lokalnej Galaktyk
. Jest to zbiór około 35 galaktyk położonych blisko siebie i związanych grawitacyjnie. Większość z nich to
galaktyki karłowate
lub
nieregularne
. Wiele spośród tych pierwszych, ze względu na ich małą jasność, pozostaje zapewne nadal nieodkrytych.
Przewiduje się, że za około 3 miliardy lat może dojść do
zderzenia Galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną
.
Najbliższą galaktyką podobną do Drogi Mlecznej (spiralną) jest Galaktyka Andromedy (M31), widoczna w
gwiazdozbiorze
Andromedy
.
Przypisy
Linki zewnętrzne