Jan Zygmunt Skrzynecki herbu
Bończa
(ur.
8 lutego
1787
w
Żebraku
k.
Siedlec
, zm.
12 stycznia
1860
w
Krakowie
) –
polski
generał.
Życiorys
Kształcił się we
Lwowie
, gdzie ukończył
uniwersytet
. W roku
1807
wstąpił do armii
Księstwa Warszawskiego
. Szybko awansował po zasługach w boju - po
bitwie pod Raszynem
został mianowany
podporucznikiem
. Następnie w czasie
wojny polsko-austriackiej
, po szturmie na
Sandomierz
(
1809
) - mianowany został
kapitanem
i odznaczony Krzyżem Kawalerskim
Orderu Virtuti Militari
. W roku
1813
w
bitwie pod Arcis-sur-Aube
uratował
Napoleona
od śmierci lub niewoli. W
1814
został kawalerem
Legii Honorowej
. Był odznaczony
Orderem św. Anny
II klasy. [1]
Nagrobek gen. J. Skrzyneckiego
Po
kongresie wiedeńskim
został w
wojsku Królestwa Polskiego
, od
1818
w randze
pułkownika
8 Pułku Piechoty Liniowej
. W roku
1828
był członkiem
sądu
, który zajmował się sprawą
Towarzystwa Patriotycznego
; pod naciskiem księcia
Konstantego
złamał się i przychylił się do wyroku.[2]
3 lutego
1831
został mianowany generałem brygady i objął dowództwo
3 Dywizji Piechoty
. W czasie
powstania listopadowego
odznaczył się w bitwie pod Zakrzewem,
bitwie pod Dobrem
i
bitwie pod Grochowem
. Bezpośrednio po tej bitwie
26 lutego
1831
Rząd Narodowy mianował go naczelnym wodzem, w miejsce
Michała Radziwiłła
.
Pozbawiony szerszej wizji strategicznej, zaniechał nadarzającej się okazji rozbicia korpusu gwardii cesarskiej i stracił w ten sposób inicjatywę zaczepną. Niweczył wszystkie plany swojego doradcy Ignacego Prądzyńskiego. Nie wierzył w wygraną w wojnie z Rosją. Postanowił zawrócić do Warszawy. 26 maja 1831 roku Rosja wydała powstańcom decydującą bitwę pod Ostrołęką. Wojska polskie poniosły klęskę. Zatarg z
Sejmem
o reformę rządu zwrócił przeciw niemu opinię publiczną. Zmuszony został do złożenia dowództwa pod
Bolimowem
(
10 sierpnia
) i wycofania się z armii (
17 sierpnia
).
Udał się na emigrację do
Brukseli
, gdzie w latach
1832
–
1839
pełnił wysokie stanowiska w armii belgijskiej. W roku
1839
powrócił do Krakowa, gdzie zmarł. Pochowano go początkowo na
Cmentarzu Rakowickim
, a w 1865 przeniesiono jego szczątki do kaplicy Jezusa Ukrzyżowanego w kościele Dominikanów w Krakowie, gdzie postawiono pomnik nagrobny.
Przypisy
- ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych,
Lwów
1881
, s. 1.
- ↑
J. Łojek
, Kalendarz historyczny : polemiczna historia Polski, Wydawnictwo Alfa,
Warszawa
1994
, s. 282.
Linki zewnętrzne