Piraci somalijscy – zbrojne grupy
rozbójnicze
działające na wodach okalających tzw.
"Róg Afryki"
od momentu rozpoczęcia wojny domowej w
Somalii
na początku lat 90[1].
Sposób działania
Piraci rekrutują się głównie z byłych
rybaków
. W większości pochodzą z autonomicznego regionu
Puntland
, przeważnie są to mężczyźni w wieku 20–35 lat. Szacuje się, że istnieje co najmniej pięć zorganizowanych gangów, które liczą ponad 1000 członków[2]. Większość uzbrojenia (głównie:
Karabinek AK
,
RPG-7
,
granat RGD-5
) piratów pochodzi z
Jemenu
. Podstawowym środkiem transportu pozostają szybkie
łodzie motorowe
, zaopatrzone nierzadko w urządzenia typu
GPS
. W skład ich grupy wchodzi najczęściej "statek-matka" (udający statek rybacki), który służy do uzupełniania paliwa.
Na pokłady atakowanych statków piraci dostają się za pomocą
drabin
i
haków
. Ataki trwają bardzo krótko (ok. 20–30 min), co powoduje, że ujęcie sprawców jest bardzo trudne. W ostatnim czasie stosowana jest też taktyka polegająca na pozorowanych atakach na mniejsze statki (np. kutry rybackie) w celu odciągnięcia uwagi marynarek wojennych patrolujących region podczas gdy najsilniejsza grupa uderza na bardziej wartościową zdobycz, za którą można zdobyć większy okup.
Przyczyny piractwa
"Róg Afryki" – obszar działania piratów
Początkowo przyczyną
piractwa
była nadmierna eksploatacja łowisk u wybrzeży Somalii przez zagraniczne kutry rybackie, co pozbawiło miejscową ludność źródła utrzymania. Drugim czynnikiem jest także poziom ubóstwa w Somalii, która jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie (
PKB per capita
wynosi ok. 600 dolarów)[3]. Jednakże w ostatnich latach piractwo stało się bardziej popularnym zajęciem wśród Somalijczyków ze względu na dużą opłacalność. Daje się również zauważyć wzrost liczby ataków po pokonaniu w
2006
przez armię
etiopską
bojówkarzy
Unii Trybunałów Islamskich
.
Piraci z reguły traktują dobrze załogi porwanych statków z uwagi na duże okupy jakie uzyskują od firm będących właścicielami statków. Na potrzeby przetrzymywanych statków i zakładników piraci przekształcili nadmorskie miasteczka w silnie ufortyfikowane i dobrze zaopatrzone twierdze. Mieści się w nich cała infrastruktura potrzebna do dokonywania wypadów.
Lista słynniejszych ataków (
2008
)
Tankowiec MV Sirius Star,
porwany 17 listopada 2008.
- Le Ponant (
Francja
, luksusowy
jacht
) – porwany
4 kwietnia
, uwolniony
12 kwietnia
. Część piratów została pojmana przez
francuskich
komandosów
.
- MV Lehmann Timber (
Niemcy
,
kontenerowiec
) – porwany
28 maja
, uwolniony
8 lipca
po wpłaceniu 750 000 dolarów okupu.
- MV Stella Maris (
Panama
/
Japonia
,
masowiec
) – porwany
20 lipca
, uwolniony
26 września
po wpłaceniu 2 000 000 dolarów okupu.
- MT Stolt Valor (
Belize
/],
chemikaliowiec
) – porwany
15 września
, uwolniony
16 listopada
po wpłaceniu 1–2,5 mln dolarów okupu,
- Carré d'As IV (
Francja
,
jacht
) – porwany
2 września
, uwolniony
16 września
po akcji francuskich komandosów.
Największą zdobyczą piratów jak do tej pory pozostaje
tankowiec
MV Sirius Star (
Arabia Saudyjska
), który został porwany
17 listopada
2008
. Uwolniony został
9 stycznia
2009
[4].
Walka z piractwem
Rosnące zagrożenie dla żeglugi w rejonie
zatoki Adeńskiej
skłoniło społeczność międzynarodową do podjęcia działań przeciw piractwu. Tymczasowy Rząd Federalny Somalii nie jest w stanie uporać się z tym procederem, ponieważ sprawuje kontrolę tylko nad niewielkim fragmentem terytorium kraju. Paradoksalnie, skala zjawiska była najmniejsza podczas rządów islamistów z
Unii Trybunałów Islamskich
, którzy również obecnie prowadzą działania przeciw piratom[7][8]. Piractwo zwalczają także władze
separatystycznej
republiki
Somalilandu
[9].
W kwietniu 2009 roku, w odpowiedzi na apel[10]
sekretarza generalnego ONZ
Ban Ki Muna
, darczyńcy zaoferowali ponad 250 milionów dolarów pomocy dla rządu somalijskiego[11]. Kwota przeznaczona jest na wzmocnienie misji pokojowej
Unii Afrykańskiej
i sił rządowych, część pieniędzy zostanie przeznaczona też na cele humanitarne.
W obliczu braku sprawowania jurysdykcji przez organy somalijskie, pojawiają się liczne głosy postulujące powołanie odpowiednich instytucji sądowniczych o charakterze międzynarodowym. Jednym z pomysłów jest
rosyjski
postulat utworzenia Międzynarodowego sądu ds. piratów z siedzibą w
Kenii
[12].
Międzynarodowe misje na wodach somalijskich
W celu zwalczania piratów na wodach
Oceanu Indyjskiego
wiele państw wysłało w ten rejon swoje okręty wojenne. W akcjach antypirackich uczestniczą m.in.: floty
Stanów Zjednoczonych
,
Indii
,
Francji
i
Rosji
[13]. Jednakże nawet gdy udaje się schwytać piratów, istnieje problem, gdyż nie wiadomo, w którym państwie powinni być sądzeni ze względu na przynależność wód terytorialnych.
27 października
2008
rozpoczęła się misja
NATO
przeciwko piratom. Z kolei od
8 grudnia
2008
trwa
unijna operacja Atalanta
.
Przypisy
Linki zewnętrzne