Wielki herb Królestwa Francji i Nawarry
Flaga wojenna Burbonów francuskich 1638-1790
Ancien régime (
fr.
stare rządy) – nazwa absolutystycznego systemu społeczno-politycznego, który istniał we
Francji
za panowania dynastii
Walezjuszów
i
Burbonów
(
XIV
-
XVIII wiek
).
Określenie Ancien régime w czasie
rewolucji francuskiej
stało się synonimem rządów przedrewolucyjnych. Rewolucjoniści nie rozróżniali tu okresu, gdy panowało feudalne rozdrobnienie władzy (do XVII w.) i okresu absolutyzmu królewskiego (połowa XVI - 1789), ponieważ ich wyobrażenie o przeszłości było uproszczone. Fakt, że
monarchia absolutna
dążyła zaś do wyrównywania klas społecznych, podobnie jak potem uczyniła to rewolucja, lecz już innymi metodami, podkreślił dopiero
Alexis de Tocqueville
w połowie
XIX wieku
.
Arystokracja czy mieszczanie?
W Ancien régime państwem rządziła, wykorzystująca swoją uprzywilejowaną pozycję
arystokracja
, chociaż wielu najwyższych urzędników było z
noblesse de robe
, a więc nobilitowanych urzędników mieszczańskich. Sama
monarchia absolutna
nie zawsze cieszyła się poparciem i sympatią rodów arystokratycznych, ponieważ ich przedstawiciele tęsknili do czasów feudalnej "swobody" lub "anarchii".
Niektórzy myśliciele polityczni pochodzenia arystokratycznego, jak się ich dziś określa: "
neofeudałowie francuscy
",nawoływali wprost do osłabienia władzy monarszej na rzecz regionalnych posesjonatów, i dlatego cieszyli się gdy
Ludwik XIV
zmarł w
1715
roku i nastała
polisynodia
- zespół arystokratycznych rad stanu. Lecz ten nowy sposób nie sprawdził się. Powrócono wówczas do absolutystycznego aparatu ministerialnego.
Sama francuska
monarchia absolutna
ma wielu ojców. Trudno stwierdzić, czy najważniejszy był tu
Henryk IV Burbon
,
kardynał Richelieu
czy
Ludwik XIV
.
Zobacz też