Biblia Jerozolimska (
fr.
La Bible de Jérusalem) –
francuski
katolicki
przekład
Biblii
, a jednocześnie nazwa popularnego wydania Biblii w różnych językach.
Przekład francuski i jego wpływ
Pierwsze wydanie, w latach 1948-54 koordynował Th.G. Chifflot
OP
. Obecnie kolejne wydania przygotowują egzegeci z
dominikańskiej
szkoły biblijnej z
Jerozolimy
(
École biblique et archéologique française de Jérusalem
). Kolejne ważne wydania miały miejsce w latach 1973, 1981 i 2001.
Biblia Jerozolimska była pierwszym w Kościele rzymskokatolickim nowoczesnym przekładem Pisma Świętego z języków oryginalnych. Dlatego metody pracy francuskich biblistów były szeroko wykorzystywane poza francuskim obszarem językowym.
Ks.
Eugeniusz Dąbrowski
pisał o przemożnym wpływie Biblii Jerozolimskiej na pierwsze wydanie polskiej
Biblii Tysiąclecia
. Według Dąbrowskiego wiele fragmentów Starego Testamentu przetłumaczono nie z hebrajskiego, a właśnie z francuskiego. Na dodatek, tłumacze czasami nie znali na tyle języka francuskiego, aby poprawnie przełożyć niektóre wieloznaczne terminy francuskie na język polski. Dąbrowski podaje przykład z
księgi Ezechiela
. Nagłówek w rozdziale 3 tej księgi: "Avant le siège de Jérusalem" został przetłumaczony jako "Przed stolicą w Jerozolimie", podczas gdy znaczy naprawdę "Przed oblężeniem Jerozolimy"[1]. Krytyka ta dotyczy jednak tylko pierwszego wydania Biblii Tysiąclecia, w następnych (począwszy od drugiego) nastąpiły znaczne zmiany.
Wydania międzynarodowe
Przypisy, komentarze oraz wstępy do poszczególnych ksiąg zawarte w Biblii Jerozolimskiej uznane są za wzorcowe dla katolickiej
egzegezy
. Te właśnie komentarze tłumaczone są na wiele języków, m.in. włoski, hiszpański czy angielski. Również podział narodowych przekładów: śródtytuły, kolejność ksiąg – dostosowuje się do tych z Biblii Jerozolimskiej. Wykorzystuje się też bogate marginalia, które zawierają odnośniki do innych miejsc biblijnych.
Angielskie wydanie Biblii Jerozolimskiej (1966) charakteryzowało się literackim stylem przekładu. Jednym z tłumaczy był
J.R.R. Tolkien
, który przełożył m.in.
Księgę Jonasza
. Nowe, ważne w środowiskach katolickich wydanie tego przekładu – New Jerusalem Bible zostało opublikowane w 1985. Jest to wciąż jeden z niewielu współczesnych katolickich przekładów Biblii na język angielski.
Biblia Jerozolimska w Polsce
W Polsce od lat 80. Biblia Jerozolimska była szeroko wykorzystywana przez wspólnoty
Drogi Neokatechumenalnej
. Ważnym elementem tych wspólnot jest modlitwa przy użyciu odnośników biblijnych, tzw.
skrutacja
, zaś Biblia Jerozolimska zawiera najwięcej odnośników biblijnych. Z braku polskiego wydania stosowano wydania włoskie, francuskie lub hiszpańskie.
W latach 80. ks.
Alfred Cholewiński
przełożył same przypisy (od Księgi Rodzaju do Jeremiasza). W 1991 w Lublinie wydana została
Księga Psalmów
z komentarzami i marginaliami z Biblii Jerozolimskiej. W 1992 w Gnieźnie wydano komentarze i marginalia do czterech
Ewangelii
w przekładzie ks.
Zbigniewa Kiernikowskiego
(od 2002 biskupa).
Pełne polskie wydanie Biblii Jerozolimskiej ukazało się dopiero w 2006. Wprowadzenia, przypisy, odnośniki biblijne oraz podtytuły pochodzą z wydania La Bible de Jérusalem, Paris 1996, natomiast sam tekst biblijny bazuje na V wydaniu
Biblii Tysiąclecia
. Nie tworzono zatem nowego przekładu, przełożono jedynie dodatkowe materiały. Tłumaczył je zespół pod kierownictwem ks.
Alfreda Cholewińskiego
i bp.
Zbigniewa Kiernikowskiego
. Prace koordynował ks. Krzysztof Sarzała. Mimo wyższej ceny Biblia Jerozolimska szybko zdobyła popularność we wspólnotach katolickich.
Przypisy
- ↑ ks. Eugeniusz Dąbrowski – Nowy polski przekład Pisma Świętego z języków oryginalnych. Krytyczna ocena tzw. Biblii Tysiąclecia. s. 21 (cyt. za
[1]
Linki zewnętrzne