Św. Grzegorz Oświeciciel chrzci króla Armenii Tyrydatesa III
Św. Grzegorz Oświeciciel (
orm.
Գրիգոր Լուսավորիչ – Grigor Lusaworicz,
gr.
Γρηγόριος Φωστήρ lub Φωτιστής, Gregorios Phoster lub Photistes,
łac.
Gregorius Illuminator) założyciel i patron
Kościoła ormiańskiego
, uznany za
świętego
.
Na temat pochodzenia Grzegorza Oświeciciela funkcjonują w literaturze źródłowej dwie rozbieżne wersje. Według ormiańskiej wersji
Agatangelosa
urodził się ok.
257
r. jako syn Anaka, brata
ormiańskiego
króla
Chosroesa I
. W trakcie walk o władzę nad Armenią Anak zamordował Choroesa wraz z całą rodziną oprócz syna, młodego księcia
Tirydatesa
i córki Chosrowiducht. W wyniku tego Anak sam wraz z rodziną też został zamordowany, z wyjątkiem dwóch synów, z których dwuletni Grzegorz w porę został wysłany do
Cezarei Kapadockiej
, natomiast drugiego wywieziono do Persji. Według tradycji syryjskiej natomiast Grzegorz był Grekiem z Kapadocji. Według obu przekazów Grzegorz wychował się, odebrał wykształcenie i ożenił się w Cezarei Kapadockiej[1].
W Cezarei Grzegorz został ochrzczony i wychowany jako chrześcijanin. Później wstąpił w służbę króla
Tirydatesa
, ukrywszy przed nim swoje pochodzenie, pragnąc odkupić winy swojego ojca[]. Gdy okazało się, że Grzegorz jest chrześcijaninem, gdyż odmówił złożenia ofiary pogańskim bogom, został wtrącony do lochu (
Chor Wirap
). Później król odkrył prawdziwą tożsamość Grzegorza i trzymał go w lochu przez 15 lat, poddając okrutnym torturom. W międzyczasie
Tirydates
dostał obłędu wkrótce po tym, gdy zamordował świętą, dziewicę
Rypsymę
, która nie chciała mu ulec[]. Siostra króla nakazała wówczas wypuścić św. Grzegorza, który przywrócił królowi zmysły. Po cudownym ozdrowieniu Tirydatesa wraz z całym dworem przyjął on chrzest i w
301
uczynił chrześcijaństwo religią państwową[]. W
302
Grzegorz został patriarchą Armenii. Pod koniec swego życia wycofał się z działalności publicznej i został
pustelnikiem
. Umarł około
326
r.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ K. Stopka, Armenia Christiana. Unionistyczna polityka Konstantynopola i Rzymu a tożsamość chrześcijaństwa ormiańskiego (IV-XV w.), Kraków 2002,
Źródła internetowe
Poprzednik - | | Patriarcha Wielkiego Domu Cylicyjskiego 267-301 | | Następca Chachig II |