Partia Republikańska - jedna z dwóch głównych sił politycznych w
USA
. Potocznie nazywana Grand Old Party (GOP).
Współcześni Republikanie są
konserwatystami
w kwestiach społecznych, w ekonomii opowiadają się za minimalną ingerencją państwa w gospodarkę, są bliscy
neoliberalizmowi
. Początki partii sięgają okresu sprzed
wojny secesyjnej
, kiedy to rósł w siłę ruch przeciwników
niewolnictwa
. Niektórzy z nich szukali metod politycznej walki z tym zjawiskiem. Nie znajdując poparcia u żadnej z liczących się ówcześnie sił politycznych (
Partia Demokratyczna
,
Amerykańska Partia Wigów
), założyli, w
1840
roku, własną Partię Wolności. Wkrótce organizacje przeciwników niewolnictwa zaczęły zwalczać niewolnictwo na terenie samych Stanów Zjednoczonych. Powstała Partia Wolnej Ziemi (
Free Soil Party
). Podobne organizacje pojawiały się i znikały, prowadziły jednak do wykrystalizowania się postaw i programów.
W
latach pięćdziesiątych
XIX wieku
doszło do upadku systemu politycznego. Zniknęła Partia Wigów i rozpadła się Partia Demokratyczna.
Wskutek sporu wokół
Ustawy o Kansas i Nebrasce
(rok
1854
) pojawiła się Partia Republikańska. Ustawa przewidywała bowiem, że kwestia niewolnictwa w tych dwóch stanach zostanie pozostawiona do rozstrzygnięcia mieszkańcom tych stanów. Wywołało to wściekłość abolicjonistów, gdyż łamało postanowienia Układu z
1820
roku, kiedy to ustalono, że niewolnictwo na tych terytoriach będzie zakazane.
Przeciwnicy niewolnictwa odbyli w związku z tą sprawą szereg spotkań, które uznawane są za początki Partii Republikańskiej.
Republikanie już w
1856
roku wystawili swojego kandydata w wyborach prezydenckich.
John C. Frémont
zdobył 33% głosów.
Cztery lata później Partia Republikańska była jedną z głównych sił politycznych w kraju. Zdobycie tej pozycji ułatwiła jej sytuacja w kraju. Partia Wigów zniknęła ze sceny, a Partia Demokratyczna była głęboko podzielona.
Po secesji Południa Republikanie zdobyli większość w rządzie, a po wojnie secesyjnej uzyskali trwałą przewagę i mogli samodzielnie sprawować władzę mniej więcej do końca XIX wieku. Uchodzili za partię ludzi bogatych, a następny okres ich wpływu na władzę to początek lat 70. XX wieku.
Od tamtego czasu partia ta pozostaje jedną z dwóch najważniejszych organizacji politycznych w USA.
Program polityczny
Wśród Republikanów można wyróżnić cztery grupy ideowe: liberałów (w znaczeniu amerykańskim; stanowią oni większość
Republikan tylko z nazwy
),
konserwatywnych liberałów
,
konserwatystów
, neokonserwatystów. Od czasów rządów prezydenta
Ronalda Reagana
dominuje ta druga grupa. Republikanie popierają:
- wolny rynek
-
minarchizm
- niskie podatki
- walkę z monopolami
- mniej ograniczeń dla wielkich korporacji
- walkę z przestępczością
- prawo do posiadania broni palnej dla każdego
- ograniczenie wydatków na pomoc socjalną
- rozwój
armii
- walkę z terroryzmem
Partia Republikańska bardziej niż
Partia Demokratyczna
akcentuje przywiązanie do wartości chrześcijańskich. Np. Republikanie sprzeciwiają się legalizacji
aborcji
,
eutanazji
,
narkotyków
czy
związków homoseksualnych
. Są zwolennikami prawa uczniów do modlitwy w szkołach publicznych. Republikanie sprzeciwiają się również większemu napływowi imigrantów do
USA
. Są też zwolennikami surowego, prostego prawa np. stosowania
kary śmierci
.
Obecne kierownictwo
Prezydenci z ramienia Partii Republikańskiej
-
Abraham Lincoln
,
1861
-
1865
-
Ulysses Simpson Grant
,
1869
-
1877
-
Rutherford Birchard Hayes
,
1877
-
1881
-
James Abram Garfield
,
1881
-
Chester Alan Arthur
,
1881
-
1885
-
Benjamin Harrison
,
1889
-
1893
-
William McKinley
,
1897
-
1901
-
Theodore Roosevelt
,
1901
-
1909
-
William Howard Taft
,
1909
-
1913
-
Warren Gamaliel Harding
,
1921
-
1923
-
John Calvin Coolidge
,
1923
-
1929
-
Herbert Hoover
,
1929
-
1933
-
Dwight David Eisenhower
,
1953
-
1961
-
Richard Milhous Nixon
,
1969
-
1974
-
Gerald Rudolph Ford
,
1974
-
1977
-
Ronald Wilson Reagan
,
1981
-
1989
-
George Herbert Walker Bush
,
1989
-
1993
-
George Walker Bush
,
2001
-
2009
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Grand Old Party