AL Fünfteichen – niemiecki obóz pracy, jedna z filii KL
Groß-Rosen
. Założono ją w październiku
1943
roku w
Fünfteichen
(do 1936 r.
Meleschwitz
); dzisiaj
Miłoszyce
w gminie
Jelcz-Laskowice
.
Historia
Więźniowie tego obozu pracowali w zakładach zbrojeniowych "Friedrich Krupp-Bertha Werke" oraz innych przedsiębiorstwach, które brały udział przy rozbudowie tych zakładów.
Początkiem lata
1943
obóz w
Markstädt
(
Laskowice Oławskie
) zlikwidowano i część jego więźniów przetransportowano do
KL Stutthof
i jego filii, a około 1000 pozostałych przeniesiono do Fünfteichen i zakwaterowano ich w 26 barakach.
Podobóz męski ulokowany został na przestrzeni 42
ha
przy linii kolejowej, która prowadziła do
Wrocławia Głównego
. Wzdłuż torów od strony
Jelcza
stało rzędem 6 bunkrów wartowniczych. Dodatkowo w regularnych odstępach stały na przemian drewniane wieże strażnicze i murowane bunkry wartownicze, w których załoga obozowego
SS
chowała się w trakcie nalotów. Obóz otoczony był dwoma rzędami płotów z siatki drucianej. Wewnętrzny płot był podłączony pod wysokie napięcie. Od środka ogrodzenie było wzmocnione zasiekami z drutu, a od zewnątrz rozwieszone były na siatce maty maskujące, które zakrywały obóz od środka. Do obozu można było dostać się dwiema bramami: jedną główną i drugą tą, którą więźniowie wychodzili do pracy. Między nimi ustawiono wartownie, a dalej 2 bloki dla esesmanów oraz większy dla komendanta obozu, którym był Otto Stoppel. Każdy barak miał 40 m długości i 8 m szerokości. Były to parterowe budynki przeznaczone dla 200 więźniów każdy. Pośrodku każdego było miejsce na jadalnie. Po bokach znajdowały się sypialnie dla 100 osób każda. Obozu pilnowało 200 esesmanów i 30 blokowych. Więźniowie wspominali miło jednego z blokowych – Jana Nowakowskiego, ponieważ zwracał się do nich przez "pan". Na rewir przeznaczono najpierw 4 bloki a potem dodatkowo 2.
21 stycznia
1945
zwołano w obozie ostatni apel więźniów. Rozdano im po kawałku
chleba
i
kiełbasy
. Kilka godzin później 800 więźniów pozostawiono w szpitalu, a 6 tysięcy więźniów zmuszono do wymarszu do obozu
Groß-Rosen
. W trakcie tzw.
Marszu śmierci Marszu śmierci Fünfteichen – Gross Rosen
Niemcy zamordowali około 2 tysięcy więźniów.
Arbeitslager Fünfteichen został wyzwolony ok. godz. 11 dn. 23 stycznia 1945 r. przez grupę zwiadu Armii Radzieckiej. Po ewakuacji grupki chorych byłych więźniów został on zamieniony przez wojska radzieckie na obóz jeniecki (więzienie NKWD ?) dla żołnierzy niemieckich i funkcjonował do 1948 r. Ze względu na niedostępność jego terenu dla polskich mieszkańców, bliższych informacji na ten temat brak.
Dzisiaj niewiele zachowało się z tego obozu. Blok komendantury obozu przy torach zamieniono na mieszkania, pozostałości baraku SS pełnią rolę budynku gospodarczego dla mieszkańców. Resztki żelbetowych bunkrów pozostały w polach, ale są mocno zniszczone. Widoczne jest 6 murowanych piętrowych baraków (ruiny siódmego są trudno dostrzegalne – został on wysadzony niewypałem bomby lotniczej przez miłoszycką młodzież w końcu lat 50.), zrujnowane 2 baseny przeciwpożarowe i ledwo widoczne ruiny kuchni obozowej. W niektórych miejscach widoczne są pozostałości żużlowych dróg obozowych.
Źródła
Bibliografia
- Mieczysław Mołdawa, Gross-Rosen – obóz koncentracyjny na Śląsku, Wydawnictwo "Polonia" – Warszawa 1967 (strony 118 i 119)
- Bokajło Wiesław, Proces narodowościowej transformacji Dolnoślązaków do początków XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.
- A. Bułat, W.Dominik, "Aż stali się prochem i rozpaczą" – Krajowa Agencja Wydawnicza – Wrocław 1980
Zobacz też
Linki zewnętrzne