Johan Hartvig Ernst Bernstorff
Johann Hartwig Ernst von Bernstorff (ur.
13 maja
1712
w
Hanowerze
, zm.
18 lutego
1772
w
Hamburgu
) – duński polityk. Pochodził z bardzo starej
hanowerskiej
rodziny arystokratycznej
Bernstorffów
. Jego ojcem był Joachim Engelke, baron von Bernstorff, szambelan elektora
Hanoweru
.
Matką Johanna była Sophie Charlotte von Bernstorff. Jej ojciec, a dziadek Johanna
Andreas Gottlieb Bernstorff
(1640-1726), był jednym z najzdolniejszych ministrów elektora
Hanoweru
i od
1714
roku króla Wielkiej Brytanii (
Jerzy I Hanowerski
). Pod jego pieczą Johann zdobył umiejętność posługiwania się wieloma językami narodów europejskich, zwłaszcza słynął potem jako znakomicie władający francuszczyzną. Jego krewni ministrowie
Chrystiana VI
Christian Ludvig von Plessen
(1676-1752) i
Carl Adolph von Plessen
(1678-1756) wprowadzili go do polityki.
1732-1754
W roku
1732
został wysłany z misją dyplomatyczną
Drezna
; a w roku
1738
reprezentował
Holsztyn
na zjeździe w Ratyzbonie. Od 1744 do 1750 był reprezentantem Królestwa Danii w
Paryżu
, po powrocie z którego został w roku
1754
MSZ. Popierał go wpływowy faworyt królewski
Adam Gottlob Moltke
.
Fryderyk V Oldenburg
bardzo cenił Bernstorffa, więc mógł on rządzić krajem przez długie 21 lat. W radzie stanu jego zdanie było decydujące. Do końca jednak najwięcej uwagi poświęcał sprawom zagranicznym.
1754-1763
Priorytetem polityki Bernstorffa były starania by w Szwecji nie odrodziła się
monarchia absolutna
. Chciał to osiągnąć przez przyjaźń ze Szwedami. Bernstorff był rasowym dyplomata. Jego umysł wyostrzał się gdy państwo napotykało trudności. Zawsze preferował negocjacje od użycia siły.
Gdy toczyła się
wojna siedmioletnia
(
1756
-
1763
) , Bernstorff usiłował utrzymać neutralność Danii za wszelka cenę. Czynił tak pomimo istnienia traktatu subsydialnego z
Prusami
i mimo podejrzeń ze strony Szwecji i Anglii. Za jego inicjatywą podpisano układ w Kloster-Seven (10 IX 1757), a 4 maja 1758 he zawarł okład z Francja by zdobyć jej pośrednictwo w wymianie Holsztynu z Rosją i by zabezpieczyć przed najazdem niemieckie posiadłości i strefy wpływów Danii (
Hamburg
,
Lubeka
i Gottorp). W
Holsztynie
do końca wojny stacjonowało na wszelki wypadek 24 000 żołnierzy duńskich.
Sytuacja stała się niebezpieczna w
1762
gdy nowy car
Piotr III Romanow
objął władzę. Jako książę Holsztynu miał uraz do Duńczyków i od razu wypowiedział im wojnę. Zimna krew Bernstorffa uratowała sytuację. Grzecznie odrzucił haniebne rosyjskie ultimatum przeciągając sprawę w czasie i nie angażując się na razie w walkę z Rosją. Piotr II szczęśliwie dla Danii został po paru miesiącach obalony przez swą małżonkę Katarzynę Wielką.
1763-1772
Gdy w roku
1766
władzę przejął
Chrystian VII Oldenburg
Bernstorff stał się obiektem ataku wrogów politycznych. Oskarżono go o faworyzowanie nie-Duńczyków (tj. Niemców) na urzędy. Paradoksalnie zwolnił go Niemiec
Johann Friedrich Struensee
we wrześniu
1770
roku. Bernstorff powrócił do swych niemieckich posiadłości gdzie zmarł
18 lutego
1772
roku.
Bibliografia
- Poul Vedel, Den aeldre Grey Bernstorffs nfinisterium (Copenhagen, 1882);
- Correspondence ministirielle du Comte J. H. E. Bernstorff, ed. Vedel (Copenhagen, 1882);
- Aage Friis, Bernstorfferne og Danmark (Copenhagen, 1899).(R. N. B.).
Zobacz też