Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny ( ukr. Українська Автокефальна Православна Церква) to niekanoniczny Kościół prawosławny , wywodzący się z prawosławnej diaspory ukraińskiej w USA oraz w Europie Zachodniej . Wyznawcy konfesji mieszkają głównie w Galicji i na Wołyniu . Do 2000 roku zwierzchnikiem Kościoła był patriarcha " kijowski i całej Ukrainy " Dymitr ( Wołodymyr Jarema ). Obecnie we władzach i strukturach kościoła panuje pewna destabilizacja.

Historia

Działania zmierzające do nadania ukraińskiemu prawosławiu autokefalii rozpoczęły się znacznie wcześniej, bo już po zakończeniu I wojny światowej , wraz z walką o niezależną Ukrainę . Zgodnie z tradycją autokefalię nadaje Patriarchat Ekumeniczny Konstantynopola za zgodą Kościoła, z którego nowy Kościół się bezpośrednio wywodzi. Zupełnie inaczej proces ten wyglądał na Ukrainie. W styczniu 1919 r. autokefalię Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego ogłosił Dyrektoriat Ukraińskiej Republiki Ludowej z Symonem Petlurą na czele. W październiku 1921 r. Wszechukraiński Sobór Prawosławny, który odbył się w kijowskim Soborze Mądrości Bożej również ogłosił autokefalię. Początkowo władze radzieckie wspierały niezależność UKP. Pod ich wpływem w 1923 r. sobór RKP uznaje autokefalię ukraińskiego prawosławia. W styczniu 1930 r. pod przymusem zdecydowano o samorozwiązaniu Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (UAKP). W 1934 r. RKP odbiera UAKP autokefalię, a dwa lata później zlikwidowano ostatnią niezależną parafię .

Podczas niemieckiej okupacji Ukrainy w latach II wojny światowej struktury UAKP zostają odnowione, ale po wyzwoleniu kraju większość hierarchów opuszcza Ukrainę, udając się głównie do Kanady i USA . W 1971 r. na czele UAKP stanął metropolita Mstysław , bratanek Symona Petlury.

Współczesność

Po obchodach milenium chrztu św. Włodzimierza powstał komitet odrodzenia ukraińskiej autokefalii, a w sierpniu 1989 r. we lwowskiej cerkwi św. św. Piotra i Pawła oficjalnie ogłoszono restytucję UAKP. Miesiąc później z RKP występuje biskup Iwan (Bondarczuk) i wstępuje do UAKP. W czerwcu 1990 r. odbył się Sobór UAKP, który uznał decyzję o likwidacji metropolii kijowskiej za niekanoniczną, i podjął o decyzję o powołaniu Patriarchatu Kijowskiego i Wszechukraińskiego z Mścisławem na czele. W 1992 r. znaczna część gmin przyłącza się do UKP PK, część pozostaje niezależna, ale po śmierci patriarchy Mścisława doszło do odnowienia struktur UAKP z Dymitrijem (Jaremą) jako głową kościoła . Po śmierci patriarchy Dymitrija (Jaremy) w 2000 r. na czele Cerkwi stanął metropolita tarnopolski i podolski Metody (Kudriakow), kierujący Cerkwią po dzień dzisiejszy. W ostatnich latach UAKP rozpoczęła rozmowy z UAKP-PM będące, jak się powszechnie uważa, wstępem do przyszłego pojednania i zjednoczenia.

Struktura wewnętrzna

Zgodnie z danymi PKU ds. Religii ze stycznia 2005 r. UAKP posiada 1175 wspólnot religijnych z 702 duchownymi. Są oni zgrupowani w 12 diecezjach kościoła. W 5 klasztorach i 7 misjach kościoła przebywa łącznie 16 osób. W 7 szkołach UAKP naucza 169 słuchaczy w systemie dziennym i 76 w systemie zaocznym. Oprócz tego prowadzi 361 niedzielnych szkół i wydaje 7 tytułów prasowych .

Bibliografia

• Robert Kuśnierz, Próba kościelnej niezależności. Ukraińska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna (1919-1936), „Więź” 2006, nr 6, s. 107-113.
• Robert Kuśnierz, Walka z religią na Ukrainie w latach trzydziestych, „Więź” [Warszawa] 2004, nr 6, s. 115-125.
• Tomasz Szyszlak, Trony i ołtarze. Religia i polityka na Ukrainie, „Więź” 2007, nr 7, s. 81-95.

Zobacz też

• Kościół Rzymskokatolicki na Ukrainie
• Ukraińska cerkiew greckokatolicka
• Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
• Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Cerkwi