Mikołaj Chopin, właśc. Nicolas Chopin (ur.
15 kwietnia
1771
w
Marainville-sur-Madon
zm.
3 maja
1844
w
Warszawie
) –
polski
nauczyciel języka francuskiego i guwerner pochodzenia
francuskiego
, ojciec polskiego pianisty, pedagoga i kompozytora
Fryderyka Chopina
(
1810
-
1849
), syn
kołodzieja
i
syndyka
François Chopina i jego pierwszej żony Marguerite Delfin.
Biografia
Mikołaj urodził się w rodzinie winogradników i kołodziei. Chłopiec zwrócił na siebie uwagę administratora posiadłości (należącej do Polaka –
Michała Jana Paca
), w której mieszkał wraz z rodziną. Był nim, również Polak, Adam Weydlich.
Gdy w
1787
wracał do Polski zabrał ze sobą Mikołaja i zatrudnił, szesnastoletniego wtedy chłopca, w założonej przez siebie fabryce
tytoniu
w Warszawie. Przez następne kilka lat pracował, jako
urzędnik
i buchalter. Po trzech latach mimo nadarzającej się okazji nie odwiedził rodzinnego kraju, z którym nie utrzymywał kontaktów już do końca życia. W związku z wybuchem
Rewolucji francuskiej
w
1789
i obawą o powołanie do wojska nie udał się do
Strasburga
w celu uregulowania interesów Paca, o co został poproszony.
W
1792
nastąpił
II rozbiór Polski
, przez co fabryka Weydlicha została zamknięta. W związku z małą nadzieją na znalezienie pracy w stolicy Mikołaj rozważał powrót do Francji. Plany zostały przerwane przez chorobę, która ustąpiła niedługo przez wybuchem
Insurekcji kościuszkowskiej
w
1794
. Wtedy wstąpił do warszawskiej
milicji
miejskiej gdzie doszedł do stopnia
porucznika
. Po roku walk został ranny, co zbiegło się z upadkiem powstania.
Pozostając znów bez zajęcia w niedługim czasie został zatrudniony w
Czerniewie
, jako guwerner u rodziny Łączyńskich (jedna z córek,
Maria
, zostawszy później żoną Anastazego Walewskiego zasłynęła, jako kochanka
Napoleona Bonaparte
). Spędził u nich około sześciu lat mając dość duże szczęście, gdyż środkowa i wschodnia
Europa
była zalewana falą uciekinierów z obszarów objętych
rewolucją
, a bardzo wielu z nich utrzymywało się właśnie w sposób podobny do Mikołaja. Na ziemiach polskich nawet średnio zamożna
szlachta
posiadała w swoim domu francuskiego
arystokratę
, co należało do ówczesnej mody. Mikołaj nie należał do ludzi "dobrze urodzonych”, więc jego pozycja świadczy o wysokim
wykształceniu
i obyciu, jakie zdołał sobie przyswoić przez siedem lat w obcym kraju.
Tekla Chopin – żona Mikołaja (1782-1861)
Następnych kilka lat Mikołaj spędził w
Żelazowej Woli
u rodziny Skarbków (krewnych Łączyńskich) gdzie uczył i opiekował się czwórką dzieci. W
1806
ożenił się z ubogą krewną Skarbków, mieszkającą i prowadzącą u nich dom,
Teklą Justyną Krzyżanowską
(córką Jakuba i Antoniny z Kołomińskich pochodzących z
Długie
. Wzmiankowana była w orszaku ślubnym Konstancji von Bruchentahl, wychodzącej za mąż za Jana Skarbka, a jej brat był ojcem
Włodzimierza Krzyżanowskiego
[1], bohatera amerykańskiej wojny secesyjnej).
Po roku
małżeństwa
urodziła im się pierwsza córka – Ludwika. Wtedy też przenieśli się do większego domu – dworskiej oficyny.
1 marca
1810
urodziło się drugie dziecko, jedyny syn,
Fryderyk Chopin
. Jego ojcem chrzestnym był
Fryderyk Skarbek
, którego nauczycielem był Mikołaj. Około połowy tego samego roku Mikołaj i Tekla wraz z dziećmi przenieśli się do
Warszawy
do
pałacu Saskiego
, w którym mieściło się
Liceum Warszawskie
, a w którym Mikołaj miał uczyć
języka francuskiego
.
Skarbek popadł w długi i uciekając z
Księstwa Warszawskiego
zostawił żonę z czwórką dzieci. Biorąc pod uwagę to, że ich wiek nie wymagał już opieki guwernera było pewne, iż żona Skarbka nie będzie mogła utrzymać Chopinów. Prawdopodobnie Mikołaj myślał o przeprowadzce do stolicy jeszcze przed urodzeniem się syna.
W Warszawie dnia 9 lipca
1811
urodziło się trzecie dziecko Chopinów – Izabela, a w
1812
czwarte – córka
Emilia
. Aby zrównoważyć rosnące wydatki na rodzinę Mikołaj oprócz pracy w liceum był nauczycielem języka francuskiego w Szkole Aplikacyjnej i w Szkole Artylerii i Inżynierów. Po urodzinach czwartego dziecka Chopin awansował w liceum i objął wykłady w wyższych klasach[2].
Dzieci Mikołaja i Tekli Chopinów
Przypisy
- ↑ Jarosław Krawczyk. Wielkie odkrycia ludzkości. „Rzeczpospolita”. 17 (2008-06-12).
- ↑ Kazimierz Wierzyński: Życie Chopina. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, s. 26. .
Bibliografia
- Adam Zamoyski: Chopin. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, seria: Biografie Sławnych Ludzi. .
- Kazimierz Wierzyński: Życie Chopina. Nowy Jork: 1953.
- hasło Chopin, Mikołaj [w:]
Polski Słownik Biograficzny
. T. III. Kraków:
Polska Akademia Umiejętności
, 1937. , ss. 426-427
- Piotr Mysłakowski, Andrzej Sikorski: Rodzina ojca Chopina: migracja i awans. Warszawa: Familia, 2002. .
- Tadeusz Miller: Fryderyk Chopin: ród i nazwisko jakiego nie znamy. Bielsk Podlaski: Tadeusz Miller, 2002. .