Sardela europejska, chamsa (Engraulis encrasicolus) – ławicowa
ryba
morska z
rodziny
sardelowatych
, gatunek o dużym znaczeniu gospodarczym.
Występowanie
Wody
pelagialne
wschodniego
Atlantyku
, od
Norwegii
do południowych krańców
Afryki
. Z racji swego upodobania do ciepłej wody (ok. 12-18
°C
) jest rzadko spotykana w
Bałtyku
. Najczęściej pojawia się w basenie
Morza Śródziemnego
,
Czarnego
,
Oceanu Atlantyckiego
(wybrzeża
Maroka
,
Hiszpanii
i
Portugalii
).
Morfologia
Niewielka, dość oścista
ryba
osiągającą długość około 15 cm, czasem do 20 cm. Bardzo wydłużone i bocznie ścieśnione ciało, niepiłkowana krawędź brzucha. Otwór gębowy w położeniu dolnym, bardzo szeroki, sięgający tylnej krawędzi oka. Górna szczęka - długa i spiczasta. Brak powiek tłuszczowych na oku i
linii bocznej
.
Płetwa
grzbietowa z 15-18 miękkimi promieniami, zaczyna się pośrodku odległości pomiędzy końcem pyska, a nasadą płetwy ogonowej. W płetwie odbytowej 20-26 promieni miękkich. Nasada płetw brzusznych wysunięta przed płetwę grzbietową. Na nasadzie trzona ogonowego dwie duże
łuski
. Grzbiet zielony lub zielononiebieski, boki i strona brzuszna jasnosrebrzysta. Wzdłuż boków biegnie długa, szaroniebieska, srebrzyście lśniąca wstęga zanikająca z wiekiem ryby.
Tryb życia
Stadna ryba strefy
otwartej wody
, ciągnąca latem w pobliże wybrzeży, skąd okresowo wchodzi również do wód słonawych. W Atlantyku podejmuje późną wiosną wędrówkę pokarmową na północ, w kierunku wybrzeży, powracając jesienią na południe, gdzie zimuje prawdopodobnie w głębszych warstwach wody.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 2 lat przy długości 9-12 cm.
Tarło
, zależnie od zamieszkiwanego rejonu, odbywa się w różnych porach: od czerwca do września (
Morze Śródziemne
), od maja do sierpnia (
Morze Czarne
). Owalna, swobodnie unosząca się w wodzie
ikra
składana jest porcjami w czasie długo ciągnącego się tarła. Maksymalna liczba składanych przez samicę jaj wynosi 20 000 sztuk. Po 2-4 dniach od złożenia wylęgają się
larwy
długości ok. 3 mm.
Bibliografia
-
Engraulis encrasicolus.
(
ang.
) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 22 marca 2009]
-
Engraulis encrasicolus.
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
) [dostęp 22 marca 2009]
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996. .
Zobacz też