Warszawski Ruch Homoseksualny (WRH) – niezależna grupa
lesbijek
i
gejów
, której władze
PRL
odmówiły legalizacji własnego
stowarzyszenia
"[1], działająca na terenie
Warszawy
od stycznia
1987
do lata
1988
.
Założycielami byli:
Waldemar Zboralski
(pielęgniarz z
praskiego
Szpitala Kolejowego),
Sławomir Starosta
(student
Uniwersytetu Warszawskiego
) i Krzysztof Garwatowski (student
Politechniki Warszawskiej
). Wspierała ich grupa studentów i pracowników kilku warszawskich uczelni oraz młodzi dziennikarze prasy warszawskiej.
Na spotkaniu w dniu
24 stycznia
1987
przy
Placu Gabriela Narutowicza
w Warszawie zapadła decyzja o utworzeniu oficjalnej organizacji gejów i lesbijek, a w lutym
1988
w
Milanówku
pod Warszawą odbyło się zebranie założycielskie WRH z przyjęciem jego oficjalnej nazwy, statutu oraz wyborem jego władz (konieczne dla legalizacji stowarzyszenia). Na przewodniczącego grupy wybrano Waldemara Zboralskiego, a na
logo
[2] stowarzyszenia wybrano zmodyfikowany
herb Warszawy
: męski Syrenek z tarczą z napisem WRH[3].
Poparcie
Do chwili złożenia dokumentów rejestracyjnych WRH prowadziło szeroko zakrojoną kampanię informacyjną w całej Polsce, do której udało się włączyć znanych dziennikarzy ówczesnej prasy, m.in. "
Polityki
"[4] , "
Przeglądu Tygodniowego
"[3], "
Wprost
"[1], "
Na przełaj
", "
Radaru
"[5], "
Expressu Wieczornego
", "Pana"[6], "
Sztandaru Młodych
", "
Kurier Polski
"[7]. W latach
1987
-
1988
udało się zaprezentować cele i założenia programowe WRH w kilku audycjach radiowych oraz cyklu audycji telewizyjnych (Rozmowy Intymne pod red.
Halszki Wasilewskiej
)[8].
Działalnością WRH udało się zainteresować ówczesne
Ministerstwo Zdrowia
, które poparło działalność stowarzyszenia. Było to wynikiem deklaracji członków WRH, że włączą się czynnie w
profilaktykę
AIDS
.
Ruch otrzymał również poparcie psychologa, prof.
Mikołaja Kozakiewicza
, ówczesnego prezesa
Towarzystwa Rozwoju Rodziny
, i grona zaprzyjaźnionych z nim intelektualistów, którzy podjęli próbę przekonania ówczesnych
komunistycznych
władz PRL o pożytku wynikającym z istnienia organizacji
homoseksualistów
. Poparcie przybrało m.in. formę listu do ówczesnego
ministra spraw wewnętrznych
, gen.
Czesława Kiszczaka
. List datowany był na
5 marca
1988
[8]. List podpisali:
prof. Tadeusz Kielanowski
,
Bolesław Popielski
,
Kazimierz Imieliński
, Zbigniew Sternadel,
prof. Bogdan Suchodolski
,
Stanisław Ehrlich
,
prof. Jan Szczepański
,
Artur Sandauer
,
Jerzy Kawalerowicz
,
Szymon Kobyliński
,
Daniel Passent
[9].
Grupa otrzymała od władz warszawskiej dzielnicy
Mokotów
lokal przy ulicy Piaseczyńskiej na biuro, w którym odbywały się regularne spotkania i który był oficjalną siedzibą WRH.
Współpraca z innymi organizacjami LGBT
WRH był od samego początku wspierany przez międzynarodowy ruch lesbijsko-gejowski, zrzeszony w
Międzynarodowym Stowarzyszeniu Lesbijek i Gejów
(ILGA). Bezpośrednią opiekę nad WRH roztoczył
austriacki
oddział ILGA, stowarzyszenie HOSI-Wien, które nawiązało kontakty z założycielami WRH już w
1985
i które np. wniosło za WRH opłaty członkowskie w ILGA.[10] W swej działalności WRH ściśle współpracował z innymi grupami lesbijsko-gejowskimi w Polsce – z Grupą ETAP z
Wrocławia
oraz
FILO
z
Gdańska
.
W maju
1987
członkowie WRH uczestniczyli w międzynarodowych konferencjach ILGA organizowanych w
Kolonii
[10] i
Londynie
[10]. Warszawski Ruch Homoseksualny został formalnie zrzeszony z ILGA w 1987[11], jeszcze przed nieudaną legalizacją stowarzyszenia w Polsce.
16 kwietnia
1988
udało się zorganizować międzynarodową konferencję ILGA z udziałem delegatów organizacji gejowskich m.in. z
RFN
, ówczesnej
NRD
,
Węgier
,
Danii
,
USA
,
Kanady
,
Austrii
[10]. Było to najważniejsze wydarzenie organizacyjne do czasu ustania działalności ruchu.
Próba rejestracji
Po wyłonieniu grupy 15 osób,
sygnatariuszy
-założycieli gotowych podać swoje
dane osobowe
do wniosku rejestracyjnego stowarzyszenia (niektóre z nich były ofiarami milicyjnej
Akcji Hiacynt
z lat
1985
-
1987
), w dniu
24 marca
1988
w Wydziale Społeczno-Administracyjnym Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy złożono dokumenty założycielskie, w tym statut WRH. Na skutek decyzji politycznych ówczesnego
ministra spraw wewnętrznych
,
gen.
Czesława Kiszczaka
, odmówiono rejestracji stowarzyszenia o nazwie "Warszawski Ruch Homoseksualny", uzasadniając to obawami, że stowarzyszenie to naruszałoby zasady moralności publicznej, względnie uzasadniając to obawami przed reakcją
Kościoła rzymskokatolickiego
[12].
Zakończenie działalności
Część
sygnatariuszy
-założycieli WRH, wspólnie z członkami nieformalnych grup lesbijsko-gejowskich działającymi w innych miastach Polski, podjęło w
1989
roku ponownie próbę zalegalizowania wspólnej organizacji. Próba powiodła się i
23 lutego
1990
zarejestrowano ogólnopolską organizację gejów i lesbijek o nazwie
Stowarzyszenie Grup Lambda
[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Tygodnik Wprost nr 25/1988, art.
Piotra Gabryela
: "Na razie plecami do kamery"
- ↑
Logo Warszawskiego Ruchu Homoseksualnego
- ↑ 3,0 3,1 Przegląd Tygodniowy nr 45/1987, art.
Katarzyny Nazarewicz
: "Sekcja specjalna"
- ↑ Polityka, nr 5 z dnia 20 stycznia 1988, art. Barbary Pietkiewicz: "Co dziesiąty"
- ↑ Radar, nr 26/1987, art. Danuty Kantor-Jankowskiej: "Kara za grzech sodomski?"
- ↑ PAN, nr 2/1987, art. Andrzeja Kołodziejskiego: "Różowy trójkąt"
- ↑ Kurier Polski nr 206/1987, art. Włodzimierza Antosa: "O AIDS, ale nie tylko..."
- ↑ 8,0 8,1
Paweł Kurpios: Analiza dziejów ruchu gejowskiego w PRL, str. 5
- ↑
Treść listu z dnia 5 marca 1988 od prof. Kozakiewicza do gen. Kiszczaka
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3
INACZEJ
nr 9, luty 1991: art. Waldemara Zboralskiego: "Wspomnienia weterana"
- ↑ Tygodnik Argumenty nr 42/1987, art.
Bronisława Tumiłowicza
: "Inny homo"
- ↑
Andrzej Selerowicz
: "Leksykon kochających inaczej- fakty, daty, nazwiska", 1993, Wydawnictwo Softpress, str. 24,
- ↑
Andrzej Selerowicz
: "Leksykon kochających inaczej- fakty, daty, nazwiska", 1993, Wydawnictwo Softpress, str. 26,
Linki zewnętrzne