Wyprawy krzyżowe
Wyprawy krzyżoweKrzyżowcy z XI-XIII wieku | Zdobycie Jerozolimy podczas I wyprawy krzyżowej (1099 r.) - ilustracja ze średniowiecznego manuskryptu | | Mapa ukazująca bliski wschód pomiędzy pierwszą a drugą krucjatą |
Wyprawy krzyżowe – łączna nazwa wszystkich
krucjat
prowadzonych od
XI
do
XIII
w. w celu odbicia, a następnie obrony miejsc związanych z religią chrześcijańską w
Palestynie
. Uczestników wypraw krzyżowych nazywa się zbiorczo krzyżowcami. Przyczyny wypraw krzyżowych- odpowiedź i reakcja na agresywną politykę prowadzoną przez władców muzułmańskich[1] :
- odbicie (a dopiero potem obrona)
Jerozolimy
,
Świętego Grobu Pańskiego
i
Ziemi Świętej
z rąk niewiernych
- głoszenie religii
chrześcijańskiej
- obrona pogranicza Bizancjum
- przeludnienie Europy, brak ziemi, liczne rycerstwo bez ziemi i zajęcia
- dążenia miast włoskich do rozszerzenia szlaków handlowych
- opanowanie Ziemi Świętej przez Turków - prośba cesarza bizantyjskiego o pomoc
- rywalizacja papiestwa z cesarstwem - w 1095 r. papież Urban II wezwał do krucjat, obiecując zbawienie, korzyści materialne[], wolność dla chłopów[].
Interesy krzyżowców : - przeludnienie
Europy
a także ciągłe konflikty między władcami europejskimi (brak ziem do podziału)[2],
- chęć wzbogacenia się biednego
rycerstwa
[3],
- możliwość odpuszczenia wszelkich grzechów, lecz również uzyskania błogosławieństwa za udział w krucjacie [4]
7 wypraw krzyżowych-
I wyprawa krzyżowa
, prowadzona w latach
1096
-
1099
, głównie siłami rycerzy
lotaryńskich
(w Bizancjum i na Bliskim Wschodzie nazywanych "Frankami") oraz
normańskich
i
prowansalskich
– zakończona powstaniem
Królestwa Jerozolimskiego
.
-
II wyprawa krzyżowa
, prowadzona w latach
1147
-
1149
, siłami króla Francji
Ludwika VII
i rzymsko-niemieckiego cesarza
Konrada III
, zakończona całkowitą porażką.
-
III wyprawa krzyżowa
prowadzona w latach
1189
-
1192
, siłami rzymsko-niemieckiego cesarza
Fryderyka I Barbarossy
, króla Francji
Filipa II Augusta
oraz króla Anglii
Ryszarda Lwie Serce
, która prowadziła trzyletnie oblężenie
Akki
, zakończone jej zdobyciem i podpisaniem ugody z
sułtanem
Saladynem
.
-
IV wyprawa krzyżowa
, prowadzona w latach
1202
-
1204
mieszanymi siłami
Wenecji
oraz rycerstwa francuskiego i niemieckiego, która na skutek manipulacji doży weneckiego
Henryka Dandolo
, zamiast pomóc obleganej Akce, zaatakowała
Bizancjum
, doprowadzając do powstania w
Konstantynopolu
i najbliższych jego okolicach efemerycznego państewka nazywanego
Cesarstwem Łacińskim
.
-
V wyprawa krzyżowa
, prowadzona w latach
1217
-
1221
siłami króla Węgier
Andrzeja II Arpadowicza
, księcia
Antiochii
Boemunda IV Jednookiego
oraz króla
Cypru
Hugo I Cypryjskiego
, która skończyła się całkowitym fiaskiem.
- wyprawa krzyżowa prowadzona w latach
1228
-
1229
, siłami rzymsko-niemieckiego cesarza
Fryderyka II
,
-
VI wyprawa krzyżowa
, podjęta w latach
1248
-
1254
przez króla Francji
Ludwika IX
na wieść o zdobyciu Jerozolimy przez Chorezmijczyków w 1244 r. Zakończyła się klęską.
-
VII wyprawa krzyżowa
, również podjęta przez
Ludwika IX
(w
1270
), który tym razem lądował w
Tunisie
, stolicy Tunezji, licząc na pomoc tamtejszego sułtana. Oczekiwania jego się jednak nie spełniły, a sam król padł ofiarą epidemii
dżumy
. Po śmierci króla jego armia powróciła do Europy.
Niektórzy historycy za VI wyprawę uważają krucjatę cesarza
Fryderyka II
w latach
1228
-
1229
, nie miała ona jednak charakteru ekspedycji zbrojnej, a była swego rodzaju misją dyplomatyczną, w wyniku której na drodze rokowań udało się odzyskać krzyżowcom Jerozolimę z korytarzem łączącym ją z wybrzeżem, Betlejem i Nazaret, a więc uzyskali więcej niż w niejednej prawdziwej krucjacie. W przypadku uznania tej misji za wyprawę krzyżową numeracja ostatnich dwóch krucjat się zmienia (z VI na VII i z VII na VIII). Oprócz tego oficjalnym wyprawom krzyżowym towarzyszyły też tzw. wyprawy ludowe, w których uczestniczyły tłumy przypadkowych cywilów i wszystkie z nich zakończyły się masakrami tych ludzi. Zalicza się do nich: -
I wyprawa ludowa
1096
, poprzedzająca I wyprawę krzyżową, prowadzona przez kaznodzieję
Piotra z Amiens
, która dokonała kilku masowych rzezi ludności żydowskiej w
Nadrenii
i na szlaku swoich przemarszów, po czym została zmasakrowana przez oddziały sułtana Ar Rumu, pod
Niceą (Nikeją, Nikają)
, niedaleko
Konstantynopola
.
- II wyprawa ludowa
1147
– towarzysząca II wyprawie krzyżowej, podzieliła losy tej ostatniej.
-
Krucjata dziecięca
1212
– prowadzona przez grupę francuskich i włoskich kaznodziejów ludowych. Zgromadziła ona kilkadziesiąt tysięcy dzieci, które zostały załadowane na okręty weneckie i genueńskie. Większość dzieci zginęła z głodu na okrętach, reszta została wysadzona na Cyprze lub sprzedana w niewolę muzułmanom.
Skutki wypraw krzyżowychNa temat znaczenia i skutków wypraw krzyżowych naukowcy wciąż toczą zażarte dyskusje. W każdym razie wśród potencjalnych skutków wymieniane są: - śmierć dziesiątek tysięcy ludzi,
- powstanie zakonów rycerskich na
Ziemi Świętej
(tj.
templariusze
,
joannici
i
Krzyżacy
),
- czasowy upadek autorytetu
papiestwa
przyczyna
schizmy zachodniej
,
- powiększenie majątku
Kościoła
,
- rozwój
handlu lewantyńskiego
,
- rozwój miast włoskich (szczególnie
Wenecji
i
Genui
),
- upadek wielu miast, pól, winnic, lasów,
- rozwój żeglugi morskiej,
- nasilenie się fanatyzmu religijnego i silniejsza niechęć do pogan i innowierców (np. w niektórych częściach Europy do
Żydów
),
- pogłębienie wrogości między
chrześcijaństwem
, a
islamem
,
- osłabienie
Cesarstwa Bizantyjskiego
,
- umocnienie
królów francuskich
,
- rozkwit ruchu pielgrzymkowego.
Przypisy- ↑ 1 "Przez cale stulecia peregrini Christi (pielgrzymi Chrystusa) mogli odwiedzać bez większych przeszkód święte miejsca w Jerozolimie i pozostałych miastach Palestyny. W roku 1009 fatymidzki kalif Al-Hakim nakazał jednak zburzyć kościół Grobu Pańskiego. Różnorodne szykany, jakie coraz częściej zaczęły dotykać chrześcijańskich pielgrzymów, stały się głównym powodem wystąpienia przez papieża z wezwaniem do podjęcia wyprawy krzyżowej". 2 "Powstanie i szybki rozwój tureckiego sułtanatu seldżuckiego, spowodowało, że Turcy przejęli kontrolę nad całym Bliskim Wschodem, łącznie z Jerozolimą, do której w 1079 roku sułtan Sulejman zabronił wstępu chrześcijanom wszystkich wyznań." Angus Konstam: Wyprawy krzyżowe. Warszawa: Świat Książki, 2005.
- ↑ Patrz przypis 3.
- ↑ '.
- ↑ "Poganie byli prawdziwymi wrogami. Wojna z nimi stanowiła wojnę sprawiedliwą. Ci, którzy będą zabijać muzułmanów, nie tylko uzyskają odpuszczenie wszelkich grzechów, lecz również błogosławieństwo. Walka z muzułmanami stała się dowodem pobożności. Papież kierował swój apel do możnych pożądających posiadłości ziemskich i zachęcał ich, aby szukali bogactw poza ziemiami chrześcijan. Wzywał rycerzy, aby zdali rachunek ze swoich grzechów, a następnie zostali "rycerzami Chrystusa". Śmierć na polu walki przyniesie im zbawienie, a zwycięstwo sprawi, ze "posiadłości waszych wrogów staną się wasze". Papież świetnie znał swoich słuchaczy, kierując do nich apel, w którym perspektywa wiecznego zbawienia łączyła się z nadzieją na zdobycie bogactw materialnych. Wyprawa musi zakończyć się powodzeniem, ponieważ "Chrystus będzie waszym chorążym". Zebranym papież udzielił odpustu zupełnego, a wszystkim, którzy zgłosili swój udział, przypiął do prawego ramienia biały krzyż na znak, iż są "rycerzami Chrystusa."Angus Konstam: Wyprawy krzyżowe. Warszawa: Świat Książki, 2005.
Bibliografia-
Angold M.
, Czwarta Krucjata, Bellona, Warszawa 2006.
- Biziuk P., Hattin 1187, Bellona, Warszawa 2004.
- Dupuy R.E. i T.N., Historia wojskowości. Starożytność – średniowiecze, Bellona, Warszawa 1999.
- Konstam A., Wyprawy krzyżowe, Świat Książki, Warszawa 2005.
- Leśniewski S., Jerozolima 1099, Bellona, Warszawa, 1995.
- Madden T., The New Concise History of the Crusades, Rowman and Littlefield, Lanham 2005.
- Madden T. et Al., The Fourth Crusade: The Conquest of Constantinople, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 1997.
-
Manteuffel T.
, Historia Powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2002.
- Michałek A., Wyprawy krzyżowe. Armie ludów tureckich, Bellona, Warszawa 2001.
- Michałek A., Wyprawy krzyżowe. Normanowie, Bellona, Warszawa 2002.
-
Pernoud R.
, Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, Atext, Gdańsk 1996.
-
Runciman S.
, Dzieje wypraw krzyżowych, Warszawa 1987.
- Składankowie M. i B., Wyprawy krzyżowe, KiW, Warszawa 1968.
Zobacz też Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Wyprawy krzyżowe":
Mieszko II Lambert
...
Akcja (prawo)
...
Fabian Bellingshausen
...
Zygmunt III Waza
do wszczęcia przez Zygmunta III Wazy kolejnej wojny z Rosją (
1609
-
1618
), jako Wyprawy krzyżowej przeciwko prawosławiu, pobłogosławionej przez papieża
Pawła V
.
Wojna
rozpoczęła się ...
Historia Australii
...
Wyprawy krzyżowe
Krzyżowcy z XI-XIII wiekuZdobycie Jerozolimy podczas I Wyprawy krzyżowej (1099 r.) - ilustracja ze średniowiecznego manuskryptu
Zamek
krzyżowców w
Zatoce ...
1863
...
Herodot
...
Gall Anonim
uciekać. (za Jerzy Zathey)Anonim to wysokiego rodu Francuz, zaginiony w czasie
pierwszej Wyprawy krzyżowej
hrabia Hainaut – Baldwin II.Szeroka dyskusja nad pochodzeniem Galla Anonima ...
Przypadki Robinsona Kruzoe
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Wyprawy krzyżowe":
035 Kryzys i odbudowa państwa Piastów (plansza 10)
...
Tęsknota za ojczyzną - ˝Moja piosnka (II)˝ Cypriana Kamila Norwida (plansza 7)
...
030b Wyprawy Krzyżowe (plansza 1)
...
|