Stanisław Ryszard Dobrowolski |
Data i miejsce urodzenia | 14 marca 1907 roku w Warszawie |
Data i miejsce śmierci | 27 listopada 1985 roku w Warszawie |
Dziedzina sztuki |
poezja
,
proza
|
|
Stanisław Ryszard Dobrowolski (14 marca 1907 - 27 listopada 1985) – pisarz, poeta i tłumacz, członek grupy poetyckiej
Kwadryga
. Uczestnik
powstania warszawskiego
. Po wojnie oficer polityczny
Ludowego Wojska Polskiego
.
Życiorys
Urodził się w
Warszawie
w 1907 roku. Pochodził z rodziny robotniczej. W latach 1926-1927 studiował na
Uniwersytecie Warszawskim
filologię polską
, a następnie w latach 1927-1929
prawo
. W 1926 roku zadebiutował na łamach
Robotnika
. W 1929 roku wydał tom poezji Pożegnanie Termopil. 1 czerwca 1930 trzymał koronę podczas prawosławnego ślubu
Gałczyńskiego
[1]. W latach trzydziestych zainicjował grupę poetycką Kwadryga. W 1937 roku został redaktorem miesięcznika Nowa Kwadryga.
W okresie
okupacji niemieckiej
działał w
konspiracji
literackiej, brał udział w powstaniu warszawskim, został oficerem
Armii Krajowej
. Był więźniem
oflagów
w
Łambinowicach
i
Grossborn
. Po wyzwoleniu Warszawy wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego, gdzie pełnił funkcje
oficera politycznego
i
korespondenta wojennego
.
Po zakończeniu wojny został redaktorem czasopisma
Polska Zbrojna
. W latach 1945-1946 był sekretarzem generalnym
Związku Zawodowego Literatów Polskich
. W latach 1947-1948 pełnił funkcję zastępcy
redaktora naczelnego
Nowin Literackich. Został powołany na dyrektora departamentu w
Ministerstwie Kultury i Sztuki
. W latach 1949-1968 piastował urząd prezesa
ZAIKSu
. W okresie 1954-1946 był wiceprezesem
Związku Literatów Polskich
.
W 1947 wydał broszurę propagandową, w 1968 popierał politykę PZPR a w 1969 wydał antysemicką powieść "Głupia sprawa" [2], [3] [4] W 1976 wystąpił na wiecu na
Stadionie X-lecia
w Warszawie, nazywając
robotniczy protest
w
Radomiu
i
Ursusie
"warcholstwem".
Charakterystyka twórczości
W utworach przedwojennych przejawiają się zainteresowania Dobrowolskiego tradycją
romantyczną
. Wiodącą linią jego twórczości jest jednak temat protestu społecznego i ruchów rewolucyjnych, na przykład, w utworze Powrót na Powiśle autor przedstawia wydarzenia
rewolucji 1905 roku
. Jednym z głównych tematów dzieł Dobrowolskiego jest Warszawa: jej społeczeństwo, atmosfera, tradycje.
W okresie okupacji niemieckiej Dobrowolski pisał przeważnie teksty do
pieśni patriotycznych
. Szczególną popularność zyskały Szturmówka i
Warszawskie dzieci
.
W powojennych wierszach dominuje tematyka osobista. Refleksje nad własnymi przeżyciami Dobrowolski zawarł, na przykład, w tomikach poezji Nasza rzecz, A jeśli komu droga..., Dom i inne wiersze. Dobrowolski jest autorem
powieści historycznych
. Dzieła Jakub Jasiński, młodzian piękny i posępny oraz cykl Czerwieńcy poświęcone zostały tematyce
powstania kościuszkowskiego
. Powieści Saga rodzin i Na Powiślu i na Woli poruszają dzieje warszawskich rodzin robotniczych. Powieści Nasz czas, Trudna wiosna, Głupia sprawa i Esperanza odwołują się do tradycji rewolucyjnych,
wojny domowej w Hiszpanii
w roku 1936 i wydarzeń z okresu
drugiej wojny światowej
. Poemat Generał Walter, napisany został na cześć generała
Karola Świerczewskiego
, który zmarł w 1947 roku. Dobrowolski jest autorem tekstu hymnu
XVII LO w Warszawie
.
Zainteresowania Dobrowolskiego Warszawą zaowocowały współpracą z Mieczysławem Bermanem, z którym wspólnie wydał dzieło Bruki Warszawy, książki poświęconej warszawskim robotnikom.
Dobrowolski tłumaczył też poezję radziecką:
Mikołaja Asiejewa
i
Maksyma Tanka
.
Dorobek literacki
Poezja- A jeśli komu droga... - 1959
- Autoportret - 1932
- Dom i inne wiersze - 1964
- Doświadczenia - 1974
- Generał Walter - 1949
- Janosik z Tarchowej - 1937
- Drugi notatnik warszawski - 1955
- Lirycznie i nielirycznie - 1974
- Nad Norwidem - 1935
- Nasza rzecz - 1953
- Nim się stanie - 1967
- Notatnik warszawski - 1950
- Pieśni o wojnie i pokoju - 1978
- Pióro na wichrze - 1946
- Poezje wybrane - 1953
- Powrót na Powiśle - 1935
- Pożegnanie Termopil - 1929
- Szturmówka - okupacja
- Warszawskie dzieci - okupacja
- Wiersze i poematy - 1966
- Wróżby - 1934
| Proza- Baśń o Janosiku - 1955
- cykl Czerwieńcy: cz. 1 Warszawska karmaniola - 1955, cz. 2 Piotr i Anna - 1957
- Drugi notatnik warszawski - 1955
- Dzień dzisiejszy - 1966
- Esperanza - 1976
- Głupia sprawa - 1969
- Jakub Jasiński, młodzian piękny i posępny - 1951
- Na powiślu i na Woli - 1974
- Nasz czas - 1961
- Notatnik warszawski - 1950
- Saga rodu - 1971
- Trudna wiosna - 1961
Publicystyka i pamiętniki- Miłe złego początki - 1984
- Tamte dni i lata - 1981
- Wolność - ale jaka? - 1947
Dramaty |
Nagrody
Za całokształt twórczości otrzymał nagrody miasta Warszawy w 1950 i 1966 roku,
Ministerstwa Obrony Narodowej
II stopnia w 1963 roku oraz Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w 1965 roku.
Bibliografia
- Makowiecki A. Z., Dobrowolski, Warszawa 1969.
- Makowiecki A. Z., Dobrowolski Stanisław Ryszard, w: Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1974, oprac. L. M. Bartelski, Warszawa 1977, s. 71-72.
- Makowiecki A. Z., Dobrowolski Stanisław Ryszard, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, T. 1, A-M, red. J. Krzyżanowski i in., Warszawa 1984, s. 193-194.
Przypisy
Linki zewnętrzne