Pierwsza strona Ewangelii Judasza (strona 33 Kodeksu Tchacos)
"Ewangelia" Judasza - potoczna nazwa
apokryficznego
tekstu
gnostyckiego
w
języku koptyjskim
z zapisami dialogów
apostoła
Judasza Iskarioty
z
Jezusem Chrystusem
.[1] W przeciwieństwie do czterech
ewangelii
kanonicznych, tekst ten jest w formie dialogu (nie narracji) i nie jest przedstawiony jako napisany przez apostoła.
Manuskrypt (tzw. Kodeks Tchacos) zawierający fragmenty tekstu został znaleziony w
Egipcie
w latach siedemdziesiątych XX wieku i opublikowany z dużym rozgłosem około 20 lat później. Manuskrypt został datowany na rok 280 ± 50 po Chrystusie. Treść jest zgodna z przekazem
świętego Ireneusza
o gnostykach z ok. 180 roku po Chrystusie.
Historia dokumentu
Ten zredagowany po
koptyjsku
starożytny manuskrypt odkryty został w
1970
roku w Egipcie. Po wielu latach dotarł okrężną drogą do szwajcarskiej fundacji Maecenas. Towarzystwo
National Geographic
od roku 2004 wspierało renowację i tłumaczenie dokumentu z języka koptyjskiego.
Ewangelia jest obecnie tłumaczona w
Bazylei
na
niemiecki
,
angielski
,
francuski
. Tekst Ewangelii Judasza ogłoszono
6 kwietnia
2006 roku.
Data i okoliczności powstania
Badania przy pomocy
izotopu węgla C14
wskazują, że materiał, na którym spisano tekst, pochodzi z
III wieku
lub pierwszej połowy IV wieku. Ewangelia została napisana pomiędzy 130 a 170 rokiem. Po raz pierwszy jest wspomniana w dziele Adversus haereses (Przeciwko herezjom) z ok. 180 roku autorstwa pierwszego
biskupa
Lyonu
,
świętego Ireneusza
. Innym, który wspominał o ewangelii był
Epifaniusz z Salaminy
w swoich Panarion[2]. Ewangelia Judasza została napisana prawdopodobnie przez
kainitów
[3] lub
Setian
[4] .
Streszczenie manuskryptu
Apokryf opisuje ostatnie dni i godziny przed pojmaniem
Jezusa
. Według niego
Judasz
nie zdradza Jezusa, ale wydaje go na jego własne życzenie, dzięki czemu
Chrystus
mógł zbawić świat. Judasz przedstawiony jest w niej jako ten, który jest narzędziem w boskim planie zbawienia, bez którego
Chrystus
nie mógłby odkupić ludzkości przez swoje ukrzyżowanie.
Ewangelia Judasza w Polsce
W Polsce ukazała się książka pt. Ewangelia Judasza z serii wydawniczej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego Studia Antiquitatis Christianae. Series Nova Wstęp, tłumaczenie z koptyjskiego i komentarz
Wincenty Myszor
, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2006, ss. 96.
Książka zawiera pierwszy polski przekład Ewangelii Judasza z oryginału w dwóch wersjach. Tłumaczenie A opatrzone jest naukowym komentarzem w przypisach, z podziałem na strony i wiersze, zgodnie z koptyjskim rękopisem. Tłumaczenie B – zawiera wersję tak bardzo swobodną, na ile pozwala koptyjski oryginał; bardziej stosowną do lektury. Tekst apokryfu został poprzedzony wprowadzeniem Tłumacza, które wprowadza w szerszy kontekst istnienia, odnalezienia i znaczenia „Ewangelii” jako tekstu gnostyckiego. Do książki dodano również wybór tekstów źródłowych – wersję łacińską i polską tekstów autorów starożytnych, którzy wspominają postać lub ewangelię Judasza.
Linki zewnętrzne
Teksty źródłowe
Omówienia
Przypisy
- ↑ James M. Robinson Tajemnica Judasza ze wstępu ks. prof. Wacława Hryniewicza, wyd. Nadir Warszawa 2006
- ↑ Panarion 38.2.4; II, 64.17-19
(Πανάριον, tekst grecki)
- ↑ Jemes M. Robinson Tajemnica Judasza wyd. Nadir Warszawa 2006
- ↑ Ks. prof. Wincenty Myszor uważa, żeEwangelia Judasza należy do utworów setiańskich por. Ewangelia Judasza,Wstęp, tłumaczenie z koptyjskiego i komentarz Wincenty Myszor,Studia Antiquitatis Christianae 2006, ISBN:83-7030-502-4,
[1]
Podobnie uważa prof. prof. Gregor Wurst,prof. Marvin Meyer,prof. John D. Turner z Uniwersytetu Nebraska por. National Geographic
http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/gospel//index.html