Groby Schuchów na cmentarzu ewangelickim w Warszawie
Jan Chrystian Schuch (właściwie Johann Christian Schuch, ur.
1752
,
Drezno
- zm.
28 czerwca
1813
,
Warszawa
) – polski architekt i ogrodnik
pochodzenia niemieckiego
, działający w
Warszawie
od
1775
.
Ogrodnictwa uczył się początkowo od swego ojca, nadwornego ogrodnika
dynastii saskiej
, potem wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Dreźnie, gdzie uczył się malarstwa i inżynierii cywilnej. Dla pogłębienia wiedzy wiele podróżował, odwiedził m.in
Kew
,
Grand Trianon
i
Schönbrunn
. Po przybyciu do Polski w 1775 pracował dla księżnej
Izabeli Lubomirskiej
i hrabiego
Michała Jerzego Mniszcha
- jego pierwsze prace w Polsce to ogrody ks. Lubomirskiej na Mokotowie i Mniszchów w Dęblinie[1].
Od
1781
intendent ogrodów królewskich
Stanisława Augusta Poniatowskiego
. Razem z
Dominikiem Merlinim
i
Janem Chrystianem Kamsetzerem
jest autorem przebudowy
Łazienek Królewskich
w stylu angielskim, bowiem poprzedni ogrodnicy utrzymywali go w stylu geometrycznym[1]. Był również autorem projektu ogrodu w
Wilanowie
.
Projektował osie architektoniczne w postaci placów gwiaździstych (dzisiejsze place
Zbawiciela
i
Unii Lubelskiej
w Warszawie). Założył również
ogród angielski
w dobrach
Michała Wandalina Mniszcha
w
Dęblinie
. Zaprojektował także park pałacowy w
Pęcicach
. Dla zabezpieczenia majątkowego król nadał mu dużą posiadłość graniczącą od zachodu z
Łazienkami
, która pozostała własnością rodziny do roku
1831
i została
skonfiskowana
przez władze
carskie
za udział Adolfa Schucha w
powstaniu listopadowym
.
Schuch założył również pierwsza szkółkę drzew owocowych w Polsce, gdzie eksperymentował z różnymi nowymi metodami osłaniania drzew od mrozu, aż do niezwykle ciężkiej zimy
1802
/
1803
, która spowodowała znaczne straty finansowe.
Po abdykacji króla w
1795
pracował dla wielu polskich
arystokratycznych
rodzin. W
1811
został członkiem
Towarzystwa Przyjaciół Nauk
, gdzie przedstawił kilka rozpraw naukowych na różnorodne tematy.
Poślubił Ludwikę Wolską, z którą miał wiele dzieci, lecz tylko jeden syn, Adolf Grzegorz Franciszek Schuch (
1792
-
1880
),
architekt
, jest znany z imienia, wnukiem jego był Stanisław Grzegorz Schuch (
1892
-
1982
), sławny
hipolog
.
Jan Chrystian Schuch zmarł w Warszawie i tu został pochowany na cmentarzu
ewangelickim
(al. 7 nr 15), gdzie też spoczywają wszyscy jego potomkowie. Schuchowie zaczęli używać spolszczonej pisowni nazwiska - Szuch - dopiero po roku
1945
.
W Warszawie jedną z ulic nazwano
aleją Jana Christiana Szucha
. Jako ciekawostkę można podać fakt, że przy skrzyżowaniu ulic Emila Zoli i alei Szucha znajduje się przedwojenne zabytkowe sprawne
oświetlenie gazowe
.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Władysław Tatarkiewicz: Łazienki Królewskie i ich osobliwości. Warszawa: Arkady, 1986, s. 24. .
Bibliografia