Galeria
|
Marynarz nadający wiadomość alfabetem Morse'a za pomocą impulsów świetlnych |
Marynarz nadający wiadomość alfabetem Morse'a za pomocą impulsów świetlnych
|
Klucz telegraficzny od radiostacji RBM-1 |
Klucz telegraficzny od radiostacji RBM-1
|
Międzynarodowy alfabet Morse`a z 1922 roku |
Międzynarodowy alfabet Morse`a z 1922 roku
|
Sygnał SOSNadawany jednym ciągiem (bez odstępów między literami) |
Sygnał
SOS
Nadawany jednym ciągiem (bez odstępów między literami)
Kod Morse'a – stworzony w
1832
przez
Samuela Morse'a
i
Alfreda Vaila
sposób reprezentacji
alfabetu
,
cyfr
i znaków specjalnych za pomocą dźwięków, błysków światła, impulsów elektrycznych lub znaków popularnie zwanych kreską i kropką.
Wszystkie
znaki
reprezentowane są przez kilkuelementowe serie
sygnałów
– krótkich (kropek) i długich (kresek). Kreska powinna trwać co najmniej tyle czasu, co trzy kropki. Odstęp pomiędzy elementami znaku powinien trwać jedną kropkę. Odstęp pomiędzy poszczególnymi znakami – jedną kreskę. Odstęp pomiędzy grupami znaków – trzy kreski.
Początkowo Morse stworzył swój kod z zamiarem wykorzystania go z
telegrafem
elektrycznym we wczesnych latach 40. XIX wieku, a od
1890
kod Morse'a był już szeroko wykorzystywany w
telekomunikacji
radiowej. W pierwszej połowie XIX wieku większość szybkiej, międzynarodowej korespondencji przeprowadzano z wykorzystaniem kodu Morse'a przy użyciu linii telegraficznych,
podwodnych kabli
i obwodów radiowych.
Obecnie najczęściej używany jest przez
radioamatorów
, mimo iż nie jest już wymagany podczas egzaminu na
licencję krótkofalarską
w wielu krajach[1]. Międzynarodowy kod Morse'a jest obecnie nazywany "międzynarodowym kodem radiowym", przede wszystkim z tego powodu, że kod będący w dzisiejszym użyciu został znacznie zmodyfikowany w stosunku do tego, który wymyślił Samuel Morse. Zmiany te miały na celu uczynić go bardziej przydatnym w nowoczesnej komunikacji. W zakresie profesjonalnym piloci i kontrolerzy lotu zwykle są zaznajomieni z kodem Morse'a – urządzenia
radionawigacyjne
, takie jak
VOR
i
NDB
, w sposób ciągły wysyłają swoje identyfikatory za pomocą kodu Morse'a.
Kod Morse'a jest zaprojektowany w ten sposób, aby człowiek był w stanie go zrozumieć bez specjalnego urządzenia dekodującego. W sytuacji awaryjnej kod ten może być łatwo nadany za pomocą zaimprowizowanych środków, co czyni go wszechstronnym i uniwersalnym sposobem telekomunikacji.
Klucz dwudźwigniowy (ang. iambic paddle) jest używany do nadawania kodu Morse'a z dużą szybkością. Naciśnięcie jednej dźwigni generuje kropkę, drugiej - kreskę. Dłuższe przytrzymanie dźwigni generuje serie kropek lub kresek. Naciśnięcie obu dźwigni generuje znaki naprzemiennie.
Krótkofalarstwo
Międzynarodowy kod Morse'a jest obecnie najbardziej popularny wśród
radioamatorów
, dla których nadal stanowi jeden ze sposobów porozumienia się (
CW
). Pionierzy
krótkofalarstwa
używali wyłącznie kodu Morse'a, gdyż
transceivery
umożliwiające transmisję głosu nie były w użyciu aż do 1920 r. Do roku 2003
ITU
wymagała by egzamin ze znajomości kodu Morse'a wchodził w skład egzaminu na licencję krótkofalarską. Jednakże podczas
Światowej Konferencji Radiokomunikacyjnej
(WRC-03) znajomość kodu Morse'a została ustanowiona jako opcjonalna [2]. W wyniku tego wiele krajów (w tym Polska) nie wymaga więcej znajomości kodu Morse'a podczas egzaminu na licencję krótkofalarską.
Pomimo iż tradycyjny
klucz telegraficzny
(klucz sztorcowy) jest nadal używany przez wielu krótkofalowców, obecnie dominuje w pełni automatyczny
klucz dwudźwigniowy
.
Szybkość
Szybkość kodu Morse'a mierzy się w grupach (modelowe słowo PARIS, 5 liter na grupę) na minutę lub słowach na minutę (
WPM
– words per minute). Doświadczeni operatorzy są w stanie zrozumieć kod Morse'a nadawany z prędkością przekraczającą 40 WPM. W konkursie odbywającym się w lipcu 1939 roku w
Asheville
, Ted R. McElroy ustanowił rekord prędkości w odbiorze kodu Morse'a wynoszący 75.2 WPM [3]. Na dostępnej w
sieci
stronie, William Pierpont N0HFF wspomina operatorów, którzy przekraczali 100 WPM. Najszybszym operatorem używającym
klucza sztorcowego
był Harry Turner (W9XZE, zm. 1992), który w 1942 ustanowił rekord 35 WPM podczas pokazu w bazie armii amerykańskiej.
Nauka
Wiele osób pragnących nauczyć się rozumienia szybkiego kodu Morse'a wykorzystuje w tym celu metodę Farnswortha, nazwanej tak po Donaldzie R. Farnsworth, znanym także pod jego znakiem W6TTB. Metoda Farnswortha polega na nauce z nieco zredukowaną szybkością, zachowuje się wprawdzie oryginalny czas wybrzmiewania znaku, ale wydłuża się odstęp pomiędzy znakami. Osoba ucząca się za pomocą tej metody od razu słyszy prawidłową - szybką - melodię znaku, zaś nieproporcjonalnie i przesadnie wydłużony odstęp pomiędzy znakami pozwala umysłowi zaznajomić się z melodią właściwą każdemu znakowi i przyswoić ją tak, by później była automatyczne przez niego rozpoznawana.
Metoda Kocha jest kolejną, której skuteczność może potwierdzić wielu uczących się kodu Morse'a. Nazwana po niemieckim psychologu Ludwiku Koch, który eksperymentował z nauką kodu Morse'a od razu z pełną, docelową prędkością. Nauka polegała na słuchaniu początkowo zaledwie dwóch znaków, gdy uczeń wychwytywał różnicę pomiędzy nimi i był w stanie zanotować je w 90% poprawnie, dodawano kolejny znak. I tak aż do osiągnięcia pełnego zestawu znaków.
Litery
Litery alfabetu łacińskiego
Litera
|
Kod
| Litera | Kod |
---|
| • — | | — • | | — • • • | | — — — | | — • — • | | • — — • | | — • • | | — — • — | | • | | • — • | | • • — • | | • • • | | — — • | | — | | • • • • | | • • — | | • • | | • • • — | | • — — — | | • — — | | — • — | | — • • — | | • — • • | | — • — — | | — — | | — — • • | | Inne literyLitera | Kod |
---|
ą | • — • — | ć | — • — • • | ę | • • — • • | é | • • — • • | ch | — — — — | ł | • — • • — | ń | — — • — — | ó | — — — • | ś | • • • — • • • | ż | — — • • — • | ź | — — • • — | |
Cyfra
| Kod (wersja pełna) | Kod (wersja skrócona) |
---|
| • — — — — | • — |
| • • — — — | • • — |
| • • • — — | • • • — |
| • • • • — | • • • • — |
| • • • • • | • • • • • |
| — • • • • | — • • • • |
| — — • • • | — • • • |
| — — — • • | — • • |
| — — — — • | — • |
| — — — — — | — |
Znaki interpunkcyjne i symbole
Znak | Kod |
---|
. (kropka) | • — • — • — |
, (przecinek) | — — • • — — |
' (pojedynczy apostrof) | • — — — — • |
_ (podkreślenie) | • • — — • — |
: (dwukropek) | — — — • • • |
? (znak zapytania) | • • — — • • |
– (myślnik) | — • • • • — |
/ (ukośnik) | — • • — • |
( (nawias otwierający) | — • — — • |
) (nawias zamykający) | — • — — • — |
= (znak równości) | — • • • — |
@ (małpa lub at) | • — — • — • |
Komendy specjalne
Znak | Kod |
---|
znak rozdziału | • — • • — |
początek kontaktu (VVV) | • • • — • • • — • • • — |
początek nadawania | — • — • — |
koniec nadawania | • — • — • |
błąd (8 kropek) | • • • • • • • • |
prośba o powtórzenie | • • — — • • |
zrozumiano | • • • — • |
czekaj | • — • • • |
wezwanie | — • — |
koniec kontaktu | • • • — • — |
międzynarodowy sygnał alarmowy (
SOS
) | • • • — — — • • • |
Oprócz tego w korespondencji wojskowej i cywilnej stosuje się tabelę skrótów, tak zwany
kod Q
. Obejmuje ona kilkadziesiąt trzyliterowych sekwencji zaczynających się przeważnie (początkowo wyłącznie) na literę Q. Skrótami tymi obsługuje się całą konwencjonalną korespondencję przeprowadzaną pomiędzy radiostacjami, z wyjątkiem samej wymiany telegramów.
Pomoc do nadawania
Kodowanie znaku polega na posługiwaniu się sylabami zapamiętanych słów. Każdej sylabie, w której znajduje się litera "o" odpowiada kreska, pozostałe sylaby to kropki.
Litery alfabetu łacińskiegoLitera | Wyraz | Kod | | Litera | Wyraz | Kod |
---|
A | a_zot | • — | | N | no_ga | — • | B | bo_ta_ni_ka | — • • • | | O | O_po_czno | — — — | C | co_raz_moc_niej | — • — • | | P | Pe_lo_po_nez | • — — • | D | do_li_na | — • • | | Q | go_spo_dar_stwo | — — • — | E | Ełk | • | | R | re_for_ma | • — • | F | fi_lan_tro_pia | • • — • | | S | Sa_ha_ra | • • • | G | go_spo_da | — — • | | T | Tom | — | H | ha_la_bar_da | • • • • | | U | Ur_sy_nów | • • — | I | i_gła | • • | | V | Vin_cent_Van_Gogh | • • • — | J | je_dno_kon_no | • — — — | | W | wi_no_rośl | • — — | K | ko_la_no | — • — | | X | Xo_xy_mil_ko | — • • — | L | Le_o_ni_das | • — • • | | Y | York_Hull_Ox_ford | — • — — | M | mo_tor | — — | | Z | zło_to_li_stna | — — • • | |
Pomoc do odkodowywania
Odczytanie znaku polega na poruszaniu się w dół diagramu w zależności od tego, czy odbierana jest kropka, czy kreska.
T — | M — — | O — — — | CH — — — — |
Ö — — — · |
G — — · | Q — — · — |
Z — — · · |
N — · | K — · — | Y — · — — |
C — · — · |
D — · · | X — · · — |
B — · · · |
E · | A · — | W · — — | J · — — — |
P · — — · |
R · — · | Ä · — · — |
L · — · · |
I · · | U · · — | Ü · · — — |
F · · — · |
S · · · | V · · · — |
H · · · · |
Sygnalizacja przy pomocy rąk
- kropka: uniesienie ramion prosto do góry
- kreska: uniesienie ramion poziomo na boki
- rozdzielenie znaków: ramiona skrzyżowane na piersi
- rozdzielenie grup lub słów: ramiona rozłożone ukosem w dół
- pomyłka lub prośba o powtórzenie: okręgi ramionami rozłożonymi ukosem w górę
Ciekawostki
Przy kodowaniu liter Morse oznaczał litery częściej występujące krótszymi sekwencjami (np. częste w angielszczyźnie "e" jest zakodowanie jako kropka), występujące zaś rzadziej – dłuższymi. Dla oszacowania częstości liter korzystał z układu czcionek u
zecerów
, którzy często używane litery umieszczają w pojemnikach, do których najłatwiej jest sięgać.
Ciekawe informacje na temat problemów z szybkością transmisji kodem Morse'a można znaleźć w haśle o
Transatlantyckim kablu telegraficznym
.
Bibliografia cytowana
- ↑
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie pozwoleń dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej
. 2008-12-05.
- ↑
IARUWeb: The International Amateur Radio Union
- ↑
The Art & Skill of Radio Telegraphy
. 2002-04-20. [dostęp 2009-05-06].
Zobacz też
Wystąpił problem z bazą danych.
Spróbuj ponownie poprzez naciśnięcie przycisku "Odśwież".
Przepraszamy za powstały problem.