Widok na Jezioro Tyberiadzkie ze Wzgórzami Golan w tle
Wodospady Banias na północy Galilei
Galilea (
hebr.
הגליל, ha-Galil;
arab.
الجليل, Al-Dżalil;
łac.
Galilaea) – kraina historyczna w północnym
Izraelu
i w
Palestynie
, między
Morzem Śródziemnym
a rzeką
Jordan
.
Tradycyjnie dzieli się na trzy regiony:
Geografia
Galilea zaczyna się na północy u podnóża góry
Hermon
(2814 m n.p.m.), a na południu opiera się na wzgórzach
Gilboa
i
Karmel
. Na wschodzie granicę Galilei wyznaczają
Wzgórza Golan
i
Rów Jordanu
, a na zachodzie wybrzeże
Morza Śródziemnego
i
Dolina Jezreel
.
Większa część Galilei to skalisty teren położony na wysokości około 500-700 m n.p.m. Kilka gór wznosi się wyżej ponad okoliczne wzgórza, m.in. góra
Meron
(1208 m n.p.m.). W Dolnej Galilei charakterystycznym szczytem jest góra
Tabor
(575 m n.p.m.).
Galilea charakteryzuje się stosunkowo niską średnią temperaturą roczną i dużym poziomem opadów, co czyni z tej części kraju centrum
fauny
i
flory
. Duże obszary leśne i kolorowe kwiaty czynią z Galilei popularną atrakcję turystyczną
Izraela
.
Historia
Według
Biblii
izraelski
król
Salomon
powołał w X wieku p.n.e. króla
Tyru
Hirama I
do wycięcia i dostarczenia drzewa z gór Neftalego. Hiram wywiązał się z powierzonego zadania i nazwał góry "ziemią Cabul", w języku hebrajskim Galil.
W czasach
rzymskich
(od podboju w
64 p.n.e.
) Galilea stanowiła część
żydowskiego
państwa tetrarchy
Heroda Antypasa
(ok.
22 p.n.e.
–po
39 n.e.
; syn
Heroda Wielkiego
). Z Galilei pochodził
Jezus Chrystus
.
Od
638
znajdowała się pod
arabskim
panowaniem. Około
900
kontrolę nad Galileą przejęli
Fatymidzi
. W czasie wypraw krzyżowych, utworzono
Księstwo Galilei
, które było częścią
Królestwa Jerozolimskiego
. Przez następne stulecia należała do
Imperium Ottomańskiego
.
Na początku XX wieku w Galilei zaczęli ponownie osiedlać się
Żydzi
. W wyniku
wojny izraelsko-arabskiej 1948
Galilea znalazła się w granicach państwa
Izrael
. Większość
Arabów
uciekła wówczas do sąsiednich krajów arabskich (
Liban
i
Syria
). Rozbudowywane żydowskie osiedla znajdowały się przez długie lata pod nieustannym ostrzałem
syryjskiej
artylerii. Ostrzał ustał w
1967
, gdy
Izrael
zajął
Wzgórza Golan
.
W latach 70. i 80. XX w.
Organizacja Wyzwolenia Palestyny
rozwinęła swoją działalność
terrorystyczną
z
Libanu
, atakując
izraelskie
cele w Galilei. W odpowiedzi, w
1979
Izrael
przeprowadził wojskową operację "Litani", a w
1981
operację "Peace of the Galilee". W ich wyniku zniszczono infrastrukturę
OWP
w
Libanie
i zapewniono bezpieczeństwo Galilei. W
2000
izraelska armia
wycofała się z terytorium Libanu. Od tego momentu trwają graniczne starcia z
Hezbollahem
.
Współczesność
Współczesna Galilea jest jednym z ważniejszych regionów
Izraela
, charakteryzującym się dużą populacją 50%
Arabów
w tym
Druzów
.
"Sercem Galilei" jest rejon miast
Karmiel
,
Nazaret
,
Ma'alot-Tarshiha
,
Migdal HaEmeq
i
Afula
. Innymi ważnymi miastami Galilei są:
Akko
,
Safed
,
Tyberiada
i
Kiriat Szmona
. Portowe miasto
Hajfa
, pomimo faktu, że leży poza Galileą, stanowi administracyjne i komercyjne centrum regionu.
Górzysty teren spowodował, że osadnictwo w Galilei opiera się na małych wioskach położonych w dolinach przy głównych drogach. Linia kolejowa
Israel Railways
znajduje się jedynie na wybrzeżu
Morza Śródziemnego
i dociera do
Naharija
. Okolica obfituje w uprawy rolnicze i stanowi wielkie bogactwo turystyczne
Izraela
. W ostatnich latach rozwijają się strefy przemysłowe, w których powstają nowe zakłady rozwijające najnowsze technologie informatyczne i komputerowe.
Wielu Izraelczyków spędza swoje wakacje w Galilei, która posiada szeroką ofertę usług turystycznych, rekreacyjnych, hotelowych i gastronomicznych. Większość
kibuców
oferuje hotele i pokoje do wynajęcia. Niektóre całkowicie specjalizują się w usługach turystycznych.
Zobacz też