Sudan
jest największym państwem
afrykańskim
, położonym w północno-wschodniej części kontynentu, nad
Morzem Czerwonym
.
Powierzchnia i granice
Powierzchnia całkowita wynosi: 2,5 mln km²
Długość granic lądowych
Sudanu
wynosi: 7687 km
Podział administracyjny
Sudan jest podzielony na 26 stanów (
wilajetów
) i 133 dystrykty. Stany to:
Ukształtowanie powierzchni
Znaczną część powierzchni
Sudanu
zajmują rozległe równiny i płaskowyże. Najbardziej charakterystyczną formą rzeźby jest zajmująca wschodnią część kraju dolina
Nilu
. Jej południową część stanowi wielkie obniżenie tektoniczne –
Kotlina Nilu Białego
. Płaski dno kotliny, jest położone na wysokości 300-600 metrów. Jej południową część zajmują rozległe bagna i rozlewiska. Od północy kotlinę ogranicza słabo wykształcony próg Barijat al-Bajjuda, wysokość 500-700 metrów. Od zachodu zamykają ją górzyste wyżyny. Od południa wyżyny
Azande
(około 1400 metrów), oraz
Wschodnioafrykańska
z najwyższym wzniesieniem w kraju –
Kinyeti
. Na wschodzie wzdłuż granicy z
Etiopią
przebiega wyraźny próg (2085 metrów), stanowiący krawędź
Wyżyny Abisyńskiej
. W północnej części
Sudanu
dolina
Nilu
przecina obszary pustynne.
Klimat
Od zwrotnikowego skrajnie suchego na północy do równikowego monsunowego-suchego i wilgotnego na południu. W północnej części kraju dominuje całoroczna
cyrkulacja pasatowa
, w południowej od kwietnia do października zaznacza się wpływ Monsunu Gwinejskiego i Indyjskiego. Na północy temperatura maksymalna wynosi od 25-28 °C (styczeń) do 39-42 °C (czerwiec). Minimalna od 8-14 °C do 25-26 °C, nad
Morzem Czerwonym
od 19 do 29 °C. W części środkowej temperatura maksymalna od 24-32 °C (styczeń) do 38-42 °C (czerwiec). Minimalna od 9-16 °C do 22-27 °C. Na południu temperatura maksymalna pd 28-33 °C (Czerwiec) do 33-38 °C(luty), minimalna pd 12-18 °C do 19-24 °C. Roczna suma opadów maleje od 1000-1500mm na południu, 300-400mm w części środkowej, do poniżej 10-20mm na północy. Charakterystyczną cechą północnej części
Sudanu
jest występowanie gwałtownego wiatru pustynnego (habubu), na południu częste burze do 80 dni w roku.
Wody
Większość rzek należy do dorzecza
Nilu
. Nieliczne wyjątki stanowią cieki okresowe na obszarach bez dopływowych, w północno-wschodniej części kraju niosą one wodę zaledwie kilka dni. Gęsta sieć cieków występuje na wschodnich stokach wyżyn. Największym który opuszcza terytorium Sudanu jest Wadi Azum. Osią sieci hydrograficznej Sudanu jest Nil (na terytorium Sudanu około 3775 km). Południowy odcinek, ze względu na szybki spadek i wyraźnie wciętą dolinę jest nazywany
Nilem Górskim
. Od ujścia rzeki
Bahr al-Ghazal
płynie szerokim korytem jako
Nil Biały
, na wysokości Chartumu Nil Biały łączy się z
Nilem Błękitnym
. Od tego miejsca rzeka płynie już jako Nil. Największe prawobrzeżne dopływy Nilu spływają z
Wyżyny Abisyńskiej
. Większym dopływem lewobrzeżnym Nilu na terenie Sudanu jest
Bahr al-Ghazal
. W północnej części kraju Nil pokonuje krystaliczny próg Bajjuda. Na tym odcinku rzeka tworzy liczne bystrza i katarakty. W pobliżu granicy z
Egiptem
na Nilu tworzy się zaporowe
Jeziora Nasera
.
Świat roślinny
Północną część Sudanu zajmuje rzadka, skrajnie kserofityczna roślinność pustyń i półpustyń. Na wyżynach i południowych krańcach gór
Atbaj
stopniowo przechodzi w sawannę ciernistą (
sahelską
) i niską z licznymi krzewami a następnie w sawannę wilgotną, wysoką z licznymi
akacjami
,
baobabami
, w dolinach rosną
lasy galeriowe
. Na południowym wschodzie
Sudanu
występuje sawanna parkowa i świetliste lasy o wysokości 10-20 metrów. Dominują
akacje
, rzadziej drzewa tekowe i żelazne. Na wyżynie
Azande
występuje wiecznie zielony las równikowy.
Kotlina Górnego Nilu
jest obszarem okresowo zalewanym, wysokich sawann i bagien.
Świat zwierzęcy
W
Sudanie
występuje 267 gatunków ssaków (m.in.:
słoń afrykański
,
żyrafa
,
gepard
,
likaon
,
fenek
,
oryks szablorogi
,
gazela
. Wśród ptaków występują m.in:
strusie
, frankoliny i liczne wikłacze. Z owadów m.in.:
Mucha tse-tse
.
Ochrona środowiska naturalnego
Na liście światowych rezerwatów biosfery
UNESCO
znajdują się 2 Sudańskie parki narodowe:
Dindar
, przy granicy z Etiopią oraz znacznie mniejszy
Radom
. Obszar przyrody chronionej w Sudanie stanowi około 3,7% powierzchni kraju.
Demografia
W
Sudanie
mieszka 41 835 000 ludzi, przyrost naturalny wynosi 26,01‰. Głównymi miastami
Sudanu
są
Chartum
,
Omdurman
i
Port Sudan
. Szacuje się, że 61% mieszkańców to analfabeci.
Struktura etniczna
-
Murzyni
: 52%
- Arabowie Sudańscy: 39%
- Bedża: 6%
- inni: 3%
Struktura religijna
Urbanizacja
Mieszkańcy jednej z Sudańskich wiosek
Struktura wiekowa mieszkańców
- do 14 lat: 44%
- 15-64 lat: 54%
- Powyżej 65 lat: 2%
Przewidywana długość życia
- kobiety: 60 lat
- mężczyźni: 57 lat
Zobacz też