Homo georgicus – gatunek
człowieka
sklasyfikowany w
2002
roku. Po raz pierwszy jego szczątki odnalazł
gruziński
archeolog David Lordkipanidze w
1991
roku. Następnie w
1999
r. znaleziono dobrze zachowane czaszki a w
2001
r. część szkieletu. Wszystkie znaleziska miały miejsce w Dmanisi, średniowiecznym gruzińskim miasteczku. Wiek szczątków oszacowano na około 1,8 miliona lat[1]. Na ich podstawie ustalono, że przeciętny Homo georgicus miał około 150 cm wzrostu i puszkę mózgoczaszki pojemności około 600–680 cm³ i umieszczono gdzieś pomiędzy
Homo habilis
a
Homo erectus
[2].
Odkrycie Homo georgicus bardzo mocno zamieszało w historii naszego gatunku. Wcześniej uważano, że na teren
Europy
jako pierwszy z
Afryki
przybył Homo erectus około 1 miliona lat temu. Jak się jednak okazało człowiek posługujący się prymitywnymi narzędziami (takie znaleziono w okolicy szczątków), żył tu niemal dwa razy wcześniej.
Na stanowisku w Dmanisi odkryto: czaszki (okazy D2280, D2282 oraz D2700), żuchwy (okazy D2735, D211 i D2600), pewne części szkieletu oraz prymitywne narzędzia kamienne
kultury olduwajskiej
, wykonane z
kwarcu
i
bazaltu
.
Najstarszy nieafrykański Homo ergaster?
Replika czaszki Homo georgicusa.
Człowiek z Dmanisi wykazuje szereg podobieństw do
Homo ergaster
. Są to przede wszystkim: największa szerokość
czaszki
na poziomie processus mastoideus, wał
potyliczny
(u D2280), brak grzebieni kostnych na sklepieniu czaszki i oddzielone od siebie kresy
skroniowe
, ślady słabego wykształcenia torus angularis, budowa łuski
kości skroniowej
(łuska wydłużona, brzeg górny prosty), słabo wykształcony sagittal keel (D2282), podobny kąt odchylenia łuski kości czołowej, umiarkowana wysokość sklepienia czaszki, umiarkowane zwężenie zaoczodołowe, grubość kości sklepienia czaszki, budowa dołu żuchwowego,
szczęka
i
zęby
podobne pod względem morfologicznym i wielkości do ER3733 i WT15000 (
chłopiec z Nariokotome
), dobrze rozwinięty wał nadoczodołowy, duży obszar oczodołu (mniejszy u Homo habilis sensu lato), proporcje szkieletu twarzy. Istnieją jednak także pewne cechy swoiste, świadczące o izolacji
populacji
z Dmanisi. Należą do nich: zwężenie sklepienia czaszki w obszarze zaoczodołowym i potylicznym, wąski
otwór gruszkowaty
, pewne cechy uzębienia (małe przedtrzonowce, zwłaszcza P4, nieco zwężony dystalny brzeg koron M1 i M2).
Przypisy