Gatunek wskaźnikowy, bioindykator (rzadziej biowskaźnik) -
gatunek
lub inny
takson
o wąskim zakresie
tolerancji
(
stenobiont
) względem niewielkiej liczby czynników ograniczających. Wykorzystuje się je np. do oznaczania stopnia
zanieczyszczenia powietrza
(głównie
porosty
–
skala porostowa
), stopnia zanieczyszczenia wody (wybrane gatunki
ryb
, i larwy niektórych
owadów
), zawartości różnych substancji w glebie (gatunki
roślin
) i innych. Większość z nich znajduje się pod
ochroną prawną
ze względu na znaczną degradację środowiska. Metoda oceny zanieczyszczenia na podstawie występowanie bioindykatorów to
bioindykacja
.
Cechy dobrego bioindykatora
- Ściśle określone występowanie
Dobre bioindykatory powinny charakteryzować stosunkowo wąskim
zakresami tolerancji ekologicznej
(walencja ekologiczna), najlepsze są gatunki
stenotopowe
, wyspecjalizowane.
Lepszymi bioindykatorami są gatunki długo przebywające w badanym środowisku z stanie aktywnym. Gorszymi bioindykatorami np. stanu rzek są amfibiotyczne owady, które w środowisku wodnym przebywają zaledwie kilka tygodni, a resztę czasu spędzają poza zbiornikiem wodnym.
- Szerokie zasięgi geograficzne
Gatunki o dużych
areałach
rozmieszczenia geograficznego mogą być wykorzystywane w wielu krajach, dlatego gatunek może być wykorzystany w miarę uniwersalnie.
- Duża liczebność występowania
Duża liczebność umożliwia łatwe odnalezienie gatunku w środowisku - gatunki rzadkie wymagają pobrania dużej liczby prób, co jest pracochłonne i kosztowne.
Tylko gatunki, które łatwo można oznaczyć (rozpoznać, zidentyfikować), nadają się na wskaźniki.