Panorama 360° ze wschodniej grani Marmolady. Po lewej i prawej szczyt Punta Penia, na horyzoncie widać masyw pala (Palagruppe), Latemar, Rosengarten, Langkofel, Sella i Dolomity Ampezzaner
Marmolada (3343 m n.p.m.) to góra w północno-wschodniej części
Włoch
, na wschód od
Trydentu
, jest to najwyższy szczyt
Dolomitów
. Administracyjne Marmolada leży na granicy dwóch regionów:
Wenecja Euganejska
i
Trydent-Górna Adyga
. Nazwa masywu pochodzi z języka ladyńskiego, w którym oznacza "błyszcząca", co związane jest z leżącym na północnej flance szczytu
lodowcem
Ghiacciaio della Marmolada. Ze względu na lodowiec widziana od północy Marmolada posiada charakterystyczny wygląd, odróżniający ją od innych szczytów Dolomitów.
Położenie i okolica
Marmolada widok z Col Becchei (szczyt Parei) w Fanes, po lewej widać Szczyty Ciampestrin
W kierunku wschodnim ze szczytu biegnie grań. W kierunku południowym masyw załamuje się, tworząc pionową, ośmiuset metrową ścianę. Jest to jedna z najbardziej popularnych i wymagających ścian wspinaczkowych w Dolomitach. W kierunku północnym biegnie stosunkowo łagodny, jedyny duży lodowiec w Dolomitach (Lodowiec Marmolada).
Grań Marmolady składa się z kilku szczytów. Są to kolejno od zachodu na wschód:
- Punta Penia (3343 m n.p.m.),
- Punta Rocca (3309 m n.p.m.),
- Punta Ombretta (3230 m n.p.m.),
- Monte Serauta (3069 m n.p.m.),
- Pizzo Serauta (3035 m n.p.m.).
Na szczyt Punta Rocca można dostac się
kolejką linową
otwartą w
2005
roku. Na szczyt Punta Penia można dostac się ubezpieczoną drogą (
via ferrata
) biegnącą po grani od zachodu.
Historia
Przed
I wojną światową
granica pomiędzy
Austrią
i Włochami biegła przez Marmoladę (w
języku niemieckim
Marmolata). W czasie wojny przez masyw przechodziła linia
frontu
. Żołnierze austriaccy zakwaterowani byli w tunelach biegnących w północnym czole lodowca, natomiast włoscy stacjonowali na południowych, skalnych urwiskach masywu. Po regresji lodowca odnajdywane bywały rzeczy należące do żołnierzy.
Podanie o Lodowcu Marmolada
Podanie o Południowym Tyrolu opisuje legendarne powstanie lodowca. Początkowo na Marmoladzie nie było żadnego lodu ani śniegu, ale żyzne pastwiska i łąki. Przed sierpniowym świętem
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
rolnicy przerwali jak zwykle sianokosy i udali się do doliny, by iść do kościoła. Pomimo że w święta obowiązywały dwa dni wolne od pracy, jeden z nich przepracowali cały, aby bezpiecznie zebrać suche siano i poukładać je w stogi. Wtedy zaczął prószyć śnieg i padał tak długo, dopóki w końcu cała Marmolada nie pokryła się lodowcem.
- Podania, Baśnie i Historie z Południowego Tyrolu. Część 1: Doliny Wipp, Puster, Gader. (Sagen, Märchen und Schwänke aus Südtirol. Band 1: Wipptal, Pustertal, Gadertal). Zebrane przez Willi Mai. Pod redakcją i z komentarzem Leandera Petzoldta na zlecenie Towarzystwa Przyjaciół Tyrolskiej Kultury Ludowej. Wydawnictwo Tyrolia-Verlag Innsbruck, Wiedeń 2000.
Pierwsze zdobycie
Paul Linke
(1844-1917),
Krajobraz z Południowego Tyrolu z widokiem na Marmoladę Szczyt po raz pierwszy został zdobyty w
1864
przez
Paula Grohmanna
.
Linki zewnętrzne