Szanghajska Organizacja Współpracy (SOW;
ros.
Шанхайская организация сотрудничества (ШОС),
chiń.
上海合作组织 Shànghǎi Hézuò Zǔzhī) – regionalna organizacja międzynarodowa, powołana
15 czerwca
2001
przez
Rosję
,
Chińską Republikę Ludowa
,
Kazachstan
,
Kirgistan
i
Tadżykistan
(istniejącą od
1996
tzw. Szanghajską Piątkę), w
2001
dołączył do niej
Uzbekistan
. Jej celem jest umacnianie bezpieczeństwa regionalnego w
Azji Centralnej
, poprzez zachowanie hegemonicznej pozycji Rosji i Chin w tej części świata. Jakkolwiek istnieją projekty przekształcenia SOW w sojusz wojskowy, to organizacja ta pozostaje na razie paktem politycznym państw, zagrożonych wzrastającymi wpływami
USA
w tym regionie.
Początki
Szanghajska Piątka powstała jako nieformalne forum konsultacyjne państw chcących uregulować spory graniczne, pomiędzy państwami powstałymi po rozpadzie
ZSRR
. Z czasem w orbicie zainteresowań tego gremium znalazły się sprawy bezpieczeństwa (m.in. zagrożenie
terroryzmem
islamskim
w
Azji Środkowej
, dyslokacja wojsk w tej strefie).
26 kwietnia
1996
w
Szanghaju
strony podpisały Umowę o umocnieniu środków zaufania w kwestiach wojskowych na obszarze pogranicza (tzw. Układ Szanghajski).
24 kwietnia
1997
w
Moskwie
podpisano Umowę o wzajemnej redukcji sił zbrojnych w rejonie granicy, co umożliwiło
delimitację
4 000 km chińskiej granicy.
Kolejne szczyty Szanghajskiej Piątki odbyły się w
Ałma-Acie
(
1998
),
Biszkeku
(
1999
),
Duszanbe
(
2000
).
Utworzenie SOW
Na szczycie w Moskwie (w dniach
14
-
15 czerwca
2001
, utworzono SOW, podpisując Deklarację o utworzeniu Szanghajskiej Organizacji Współpracy, w której zapowiedziano utworzenie Regionalnej Struktury Antyterrorystycznej i Rady Koordynatorów.
7 czerwca
2002
na szczycie w
Sankt Petersburgu
przyjęto Kartę Szanghajskiej Organizacji Współpracy, dokument ramowy określający struktury SOW.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Bibliografia
- Fels, Enrico (2009), Assessing Eurasia's Powerhouse. An Inquiry into the Nature of the Shanghai Cooperation Organisation, Winkler Verlag: Bochum.