Dzień Kobiet |
sufrażystki
w
Krakowie
- Dzień Kobiet 1911 r. |
Dzień |
8 marca
|
Kraje |
Albania
,
Algeria
,
Armenia
,
Azerbejdżan
,
Bangladesz
,
Białoruś
,
Bośnia i Hercegowina
,
Brazylia
,
Bułgaria
,
Burkina Faso
,
Chile
,
Chiny
,
Czarnogóra
,
Chorwacja
,
Kuba
,
Cypr
,
Dania
,
Finlandia
,
Francja
,
Grecja
,
Węgry
,
Indie
,
Włochy
,
Izrael
,
Laos
,
Łotwa
,
Kamerun
,
Kazachstan
,
Kolumbia
,
Kosowo
,
Kirgistan
,
Macedonia
,
Malta
,
Meksyk
,
Mołdawia
,
Mongolia
,
Nepal
,
Norwegia
,
Polska
,
Portugalia
,
Rumunia
,
Rosja
,
Serbia
,
Słowacja
,
Słowenia
,
Szwecja
,
Syria
,
Pakistan
,
Turcja
,
Turkmenistan
,
Ukraina
,
Uzbekistan
,
Wietnam
,
Zambia
|
Typ święta |
międzynarodowe
|
Znaczenie | wyraz szacunku dla ofiar walki o równouprawnienie kobiet |
Inne nazwy | Międzynarodowy Dzień Kobiet |
Podobne święta |
Dzień Mężczyzn
|
Dzień Kobiet to coroczne
święto
obchodzone
8 marca
, jako wyraz szacunku dla ofiar walki o równouprawnienie kobiet. Ustanowione zostało w
1910
roku.
Historia
Za pierwowzór Dnia Kobiet przyjąć można obchodzone w starożytnym Rzymie
Matronalia
. Było to święto przypadające na pierwszy tydzień marca, związane z początkiem nowego roku, macierzyństwem i płodnością. Z okazji tego święta mężowie obdarowywali swoje żony prezentami i spełniali ich życzenia[1].
Demonstracja sufrażystek w Nowym Jorku, 6 maja 1912 r.
Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet wywodzą się z ruchów robotniczych w Ameryce Północnej i Europie. Pierwsze obchody Narodowego Dnia Kobiet odbyły się 28 lutego 1909 r. w Stanach Zjednoczonych. Zapoczątkowane zostały one przez Socjalistyczną Partię Ameryki dla upamiętnienia odbywającego się rok wcześniej nowojorskiego strajku pracownic przemysłu odzieżowego, przeciwko złym warunkom pracy.Strajkujące kobiety zostały zamknięte w fabryce przez właściciela. W pożarze który wybuchł w budynku zginęło 126 kobiet.
W 1910 roku Międzynarodówka Socjalistyczna w Kopenhadze ustanowiła obchodzony na całym świecie Dzień Kobiet, który służyć miał krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych dla kobiet. W konferencji udział wzięło ponad 100 uczestniczek z 17 krajów, w tym trzy kobiety po raz pierwszy wybrane do Parlamentu Fińskiego. Ustanowienie Dnia Kobiet zostało przyjęte w drodze anonimowego głosowania, bez ustalania dokładnej daty jego obchodów[2].
19 marca 1911 roku po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii. Domagano się prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych, praw kobiet do pracy i szkoleń zawodowych oraz zaprzestania dyskryminacji w miejscu pracy. 25 marca tego samego roku 140 pracujących kobiet, głównie imigrantek z Włoch i Żydówek zginęło w wyniku pożaru fabryki Triangle Shirtwaist[3].
W latach 1913-1914 podczas Międzynarodowego Dnia Kobiet odbyły się demonstracje antywojenne. Tego dnia święto było obchodzone po raz pierwszy w Rosji. Wiece odbyły się tam w ostatnią niedzielę lutego, co według kalendarza gregoriańskiego miało miejsce 8 marca. Tego dnia Dzień Kobiet obchodzony był w innych krajach.
W 1917 roku kobiety w Rosji zorganizowały strajki i protesty pod hasłem "chleb i pokój". Cztery dni później abdykował car, a rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze[2]. Po
rewolucji październikowej
, feministka bolszewicka
Aleksandra Kołłontaj
, przekonała Lenina, do uczynienia tego dnia oficjalnym świętem w Rosji. Stało się tak, ale do 1965 roku był to normalny dzień pracy. 8 maja 1965 roku dekretem Prezydium ZSRR Międzynarodowy Dzień Kobiet ustanowiono dniem wolnym od pracy "w celu upamiętnienia zasług kobiet sowieckich w budowie komunizmu, w obronie ojczyzny podczas
Wielkiej Wojny Ojczyźnianej
, ich heroizm i bezinteresowność na froncie i na tyłach, a także zaznaczyć duży wkład kobiet w umacnianie przyjaźni między narodami i walkę o pokój".
Dzień Kobiet w czasach
PRL
Wielu osobom Dzień Kobiet kojarzy się z okresem PRL–u i z wręczanym wtedy masowo – goździkiem. Z okazji tego dnia publikowano portrety kobiet różnych sektorów życia gospodarczego, zgodnie z ważną opinią Władysława Gomułki, że "nie ma dziś w Polsce dziedziny, w której kobiety nie odgrywałyby ważnej roli". W zakładach pracy czy szkołach był obchodzony obowiązkowo. Była to okazja do uzupełniania braków w zaopatrzeniu, dlatego wręczano paniom takie dobra materialne jak rajstopy, ręcznik, ścierka, mydło, kawa. Dzień ten, podobnie jak inne uroczystości, jak Dzień Czynu Partyjnego, Dzień Hutnika, Dzień Drukarza, Dzień Pracownika Przemysłu Spożywczego – według niektórych istniał po to, aby obywatele nie zapomnieli o "przywiązaniu do Państwa Ludowego, miłości do wielkich idei pokoju i socjalizmu". Świadczą o tym chociażby tytuły ówczesnych artykułów: "Kobiety w szeregach
ORMO
podejmują zobowiązania dla uczczenia swego święta", "tysiące kobiet stają w szeregach przodowników pracy", "kobiety uczczą swoje święto wzmożonym współzawodnictwem pracy"[4].
Dzień kobiet współcześnie
Dzień Kobiet jest obecnie oficjalnym świętem w
Albanii
,
Algierii
,
Armenii
,
Azerbejdżanie
,
Białorusi
,
Bośni i Hercegowinie
,
Brazylii
,
Burkina Faso
,
Kamerunie
,
Chinach
,
Kubie
,
Włoszech
,
Laosie
,
Kazachstanie
,
Kirgistanie
,
Macedonii
,
Mołdawii
,
Mongolii
,
Czarnogórze
,
Polsce
,
Rumunii
,
Rosji
,
Serbii
,
Tadżykistanie
,
Ukrainie
,
Uzbekistanie
,
Wietnamie
i
Zambii
. Mężczyźni wręczają wtedy znajomym kobietom – matkom, żonom, partnerkom, koleżankom kwiaty i drobne podarunki. W niektórych krajach (jak Rumunia) dzień ten jest równoważny z
dniem matki
, podczas którego dzieci ofiarują drobne prezenty swoim matkom i babciom.
Po upadku Związku Radzieckiego świętowanie MDK zostało porzucone w Armenii. Zamiast tego, 7 kwietnia wprowadzono święto Piękna i macierzyństwa. Nowe święto stało się popularne pośród Armeńczyków i jest obchodzone jako upamiętnienie jednego z głównych świąt
kościoła armeńskiego
,
zwiastowania
. Ludzie świętują jednak również 8 marca. Dyskusja publiczna, której tematem były dwa Dni Kobiet przyniosła rezultat w postaci Miesiąca Kobiet, który trwa pomiędzy 8 marca i 7 kwietnia.
We Włoszech, kobiety obdarowywane są gałązkami
akacji srebrzystej
[5][6]. Akacje srebrzyste i czekolada są także najczęstszym prezentem w Rosji.
W Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Brazylii, Chorwacji, Czarnogórze, Rumunii, Mołdawii, Macedonii, Słowenii, Serbii i Węgrzech najczęściej dostają kwiaty. Czasami prezenty ofiarują swoim pracownicom również pracodawcy. Często obdarowane przez swoich uczniów zostają nauczycielki.
W Polsce święto było popularne w okresie
PRL
. W latach 80. do popularnych podarunków dołączyły kwiaty. Początkowo ofiarowywano goździki, a później tulipany. Obecnie corocznie odbywają się organizowane przez feministki
manify
, czyli demonstracje połączone z
happeningiem
na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn. Prezentami zostają najczęściej kwiaty lub słodycze.
W krajach jak Portugalia czy Rumunia, częste jest, że noc 8 Marca grupy kobiet świętują na obiadach i przyjęciach "tylko dla pań"
Międzynarodowy Dzień Kobiet spotykał się z przemocą w
Teheranie
. 4 marca 2007 roku irańska policja pobiła sto osób, które planowały zgromadzenie. Policja zaaresztowała wiele kobiet. Niektóre z nich relacjonowały kilka dni później zamknięcie w odosobnieniu i przesłuchania[7]. Shadi Sadr i Mahbubeh Abbasgholizadeh oraz kilku innych aktywistów społecznych zakończyło 19 marca 2007 roku strajk głodowy[8].
W
Tunezji
Święto Kobiet obchodzone jest
13 sierpnia
[9].
Podpisana w 1945 roku
Karta Narodów Zjednoczonych
była pierwszym międzynarodowym dokumentem potwierdzającym zasadę równości kobiet i mężczyzn. W ciągu sześćdziesięciu lat ONZ brała udział w opracowywaniu międzynarodowych strategii, standardów, programów i celów promujących podwyższanie statusu kobiet.
Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane agendy propagują równoprawne uczestnictwo kobiet w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, pokoju, bezpieczeństwa i pełnego poszanowania praw człowieka. Problematyka uwłasnowolnienia kobiet znajduje się w centrum działań ONZ w dziedzinach społeczno – gospodarczo – politycznych na całym świecie.
Rok
1975 został
ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Kobiet. Dwa lata później,
Zgromadzenie Ogólne ONZ
przyjęło rezolucję, na mocy której Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie mógł być obchodzony w dowolnie wybranym przez Państwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycją danego kraju. Przyjmując rezolucję Zgromadzenie Ogólne uznało znaczącą rolę kobiet w rozwoju społecznym oraz procesach pokojowych. Wezwało również do zakończenia dyskryminacji oraz udzielenia większego wsparcia kobietom, aby mogły w pełni i na równych prawach uczestniczyć w życiu społeczno-politycznym[2].
Z kolei 17 grudnia
1999
roku Zgromadzenie wyznaczyło dzień
25 listopada
jako datę obchodów Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy wobec Kobiet i wezwało rządy oraz międzynarodowe i pozarządowe organizacje do organizowania w tym dniu imprez mających na celu uświadomienie opinii publicznej skali tego problemu. Organizacje kobiece organizowały podobne obchody od
1981
roku, aby uczcić rocznicę brutalnego morderstwa trzech dominikańskich aktywistek -
sióstr Mirabel
- dokonanego w
1961
roku na rozkaz przywódcy tego państwa,
Rafaela Trujillo
[10].
W
2007
roku, 18 grudnia, Zgromadzenie ustanowiło dzień
15 października
, jako Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich. W rezolucji NZ nakłaniają państwa członkowskie, by przy współpracy z agendami ONZ i społeczeństwem obywatelskim podjęły działania poprawiające sytuację kobiet zamieszkujących obszary rolnicze[11].
Organizacje wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet
Władze wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet
- Władze Australijskie
- Władze Terytorium Stolicy Australiskiej
- Władze Alberta w Kanadzie
- Władze Ontario w Kanadzie
- Władze Saskatchewan w Kanadzie
- Władze Nowej Południowej Walii w Australii
- Władze Nowej Zelandii
- Władze Queensland w Australii
- Władze Stanów Zjednoczonych
- Władze Walii
Uczelnie wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet
- Uniwersytet Bethlehem, Palestyna
- Uniwersytet Stanowy Boise, Idaho, Stany Zjednoczone
- Uniwersytet La Trobe, Bundoora, Australia
- London City & Islington College, Wielka Brytania
- Uniwersytet Fordham, New York
- Uniwersytet Monash, Australia
- Uniwersytet Kolorado, Stany Zjednoczone
- Uniwersytet Kansas, Stany Zjednoczone
- Uniwersytet Minnesota, Stany Zjednoczone
- Uniwersytet Vermont, Stany Zjednoczone
- Uniwersytet Zachodniego Sydney, Australia
Przedsiębiorstwa medialne wspierające Międzynarodowy Dzień Kobiet
- BBC, Wielka Brytania
- Bloomberg, Wielka Brytania
- Colorado Daily Newspaper, USA
- CNN, USA
- Guardian Newspapers Ltd, Wielka Brytania
- KUJH-TV, Kansas, USA
- Radio Prague, Czechy
- Russia Today, Rosja
- Women's Radio Fund, Vancouver, Kanada
Zobacz też
Przypisy
Źródła