Rycina przedstawiająca odpreparowaną ludzką przeponę widzianą od strony brzusznej.
Przepona (
łac.
diaphragma) - główny
mięsień
oddechowy
występujący u
ssaków
, należy do
mięśni poprzecznie prążkowanych
płaskich. Oddziela
jamę brzuszną
od jamy
klatki piersiowej
i stanowi jej ścianę dolną. Przepona jest uwypuklona w stronę klatki piersiowej w formie dwóch kopuł - prawej i lewej, przy czym prawa jest ustawiona o jedno międzyżebrze wyżej. Ruchy przepony są niezależne od woli człowieka, mogą być jednak modyfikowane pośrednio przez inne grupy mięśni (na przykład podczas śpiewu czy wstrzymywania oddechu).
Budowa
W przeponie wyróżnia się część mięśniową położoną na obwodzie i część ścięgnistą, tworzącą środek ścięgnisty przepony. Część mięśniową w zależności od miejsca przyczepu dzieli się na część:
- żebrową (pars costalis diaphragmatis)- największą, która przymocowuje się do żeber (od siódmego do dwunastego);
- część lędźwiową (pod kręgową) (pars lumbalis diaphragmatis)- najmocniejszą - tworzy ona dwie odnogi oraz parzyste więzadła łukowate boczne i przyśrodkowe, przyczepiające się do kręgów lędźwiowych i dwóch ostatnich żeber;
- część mostkową (pars sternalis )- najmniejszą, która rozpoczyna się na nasadzie
wyrostka mieczykowatego mostka
.
Wszystkie części przepony kierują swe włókna do środka, gdzie tworzą środek ścięgnisty. Na pograniczu poszczególnych części powstają szczeliny, które czasem mogą stać się miejscem powstawania
przepuklin
, przez które
trzewia
jamy brzusznej dostają się do klatki piersiowej. Nie leczona przepuklina może doprowadzić nawet do śmierci (poprzez uduszenie się
trzewia
). Otwory przepony to rozwór
aorty
, rozwór
przełyku
, otwór
żyły głównej dolnej
.
Funkcja
Animacja ruchu przepony podczas oddychania
Przepona oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej. Praca przepony powoduje zmianę kształtu oraz objętości klatki piersiowej co umożliwia wdychanie i wydychanie powietrza. Skurcz włókien mięśniowych powoduje obniżenie przepony i zmniejszenie ciśnienia w jamie klatki piersiowej co umożliwia wdech. Ponieważ rozgałęzienia dróg oddechowych kończą się sprężystymi i elastycznymi pęcherzykami płucnymi, dlatego wdychane powietrze wypełniając je rozszerza płuca. Wydech zaś następuje wskutek uniesienia przepony ku górze, czyli skurczeniu mięśni brzucha przy jednoczesnym rozkurczu przepony. Ponadto, skurcz przepony zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej co jest wykorzystywane w
defekacji
.
Unerwienie
Przepona unerwiona jest przez obie gałązki
nerwu przeponowego
. Nerw przeponowy, mający swój początek w segmencie szyjnym posiada zarówno włókna ruchowe oraz czuciowe. Mięsień przepony nie poisiada proprioceptywnych zakończeń nerwowych. Ruchy przepony odbywają się autonomicznie i automatycznie bez udziału świadomości człowieka. Nie jest możliwe wpływanie na zmianę jej skurczu i ruchu. [1]
Przypisy
- ↑ Janusz Krassowski, Oddychanie w śpiewie i w grze na instrumentach dętych, PWSM Gdańsk, 1980