Kadima (
hebr.
קדימה) –
partia polityczna
działająca w
Izraelu
, założona
21 listopada
2005
roku przez
Ariela Szarona
. Początkowo do partii należeli najbliżsi współpracownicy Szarona z partii
Likud
. Następnie dołączyli do niej niektórzy posłowie z
Partii Pracy
. Jest największym ugrupowaniem w izraelskim parlamencie –
Knesecie
, posiada 28 na 120 deputowanych.
Historia
Kadima została założona przez premiera Ariela Szarona, tuż po tym, jak opuścił on prawicową partię
Likud
21 listopada
2005
roku, w celu utworzenia nowej partii politycznej, która umożliwiłaby mu zrealizowanie planu zapewnienia pokoju na Bliskim Wschodzie za pomocą jednostronnych posunięć – m.in. zlikwidowania izraelskiego osadnictwa w Autonomii Palestyńskiej i zarysowania przyszłych granic państwa palestyńskiego.
Nazwa Kadima, która oznacza "Naprzód" lub "Do przodu", pojawiła się w pierwszych dniach po wyjściu Szarona z Likudu i spodobała się premierowi. Jednakże, nie została ona od razu nadana nowemu tworowi politycznemu, a partia początkowo nazywała się "Narodowa Odpowiedzialność" (
hebr.
אחריות לאומית, Ahrayaut Leumit)[2], nazwa ta została zaproponowana przez minister sprawiedliwości Cypi Liwni i entuzjastycznie przyjęta m.in. przez Reuvena Adlera, bliskiego współpracownika Szarona. Miało to być tylko tymczasowym rozwiązaniem, ale sondaże wykazywały, że taka partia będzie bardziej rozpoznawalna niż Kadima. Ugrupowanie Szarona miało więc stać się "Narodową Odpowiedzialnością" na stałe. Niespodziewanie jednak,
24 listopada
2005
roku obwieszczono, że partia została ostatecznie zarejestrowana pod nazwą Kadima. Uznano, że może ona mieć znaczenie dla wielu Izraelczyków, ponieważ związana jest z bojowym okrzykiem oficerów armii izraelskiej. Dodatkowo przyjęcie takiej nazwy może oznaczać chęć podkreślenia przez Szarona jego wojskowej przeszłości, w perspektywie wyborów parlamentarnych w marcu 2006 roku. "Kadima" jest ponadto słowem nie określającym jakiejkolwiek politycznej orientacji (może więc się z nim identyfikować wiele różnych osób), choć było ono używane już przez wczesnych
syjonistycznych
liderów, takich jak
Nathan Birnbaum
. Pomimo tego, takie nazwanie nowej partii zostało skrytykowane przez przywódcę
Shinui
,
Yosefa Lapida
, który stwierdził, że jest ono zbyt podobne do gazety
Benito Mussoliniego
, Avanti (
wł
. Naprzód)[3].
Jak twierdzą zwolennicy Szarona, pierwszego dnia po założeniu Kadimy, nowa partia miała prawie 150 członków, większość z nich stanowili rozłamowcy z Likudu[4]. Kilku członków
Knessetu
z
Partii Pracy
, Likudu i innych ugrupowań natychmiast przyłączyło się do Kadimy, włączając w to ministrów
Ehuda Olmerta
, Cypi Liwni,
Meira Sheetrita
,
Gideona Ezrę
i
Avrahama Hirschsona
. Wiceministrowie
Ruhama Avraham
,
Majalli Wahabi
,
Eli Aflalo
,
Marina Solodkin
,
Zeev Boim
i
Yaakov Edri
również weszli do partii Szarona, wraz deputowanymi Likudu
Ronni Bar-Onem
i
Omrim Szaronem
. Były szef
Histadrutu
,
Haim Ramon
z Partii Pracy także zdecydował się dołączyć do nowego podmiotu na izraelskiej scenie politycznej.
30 listopada
2005
roku,
Szimon Peres
opuścił Partię Pracy po trwającym ponad 60 lat członkostwie w tej organizacji i oświadczył, że pomoże premierowi Arielowi Szaronowi osiągnąć pokój z Palestyńczykami. Tuż po nagłym ataku, w wyniku którego Szaron zapadł w śpiączkę[5], pojawiły się spekulacje, czy Peres zostanie wybrany na nowego lidera Kadimy. Jeden z sondaży wskazywał, że partia otrzyma 42 mandaty w nadchodzących wyborach z Peresem na czele, a tylko 40 pod przywództwem Ehuda Olmerta[6]. Większość prominentnych członków Kadimy pochodziła jednak z Likudu, poparła więc Olmerta na stanowisko następcy Szarona.
Wybory 2006 i koalicja rządowa
Partia wygrała
wybory parlamentarne w Izraelu 2006 roku
. Zdobyła 29 mandatów.
4 maja
Ehud Olmert
został premierem, a Kadima stała się
partią inicjującą
tworzenie koalicji rządowej. W jej skład weszły ugrupowania: Partia Pracy,
Szas
i
Gil
.
Podczas swej wizyty w
USA
i wystąpienia przed połączonymi izbami amerykańskiego Kongresu, Olmert obiecał, że w przypadku nie osiągnięcia porozumienia z Palestyńczykami, jego rząd będzie kontynuował realizację planu Szarona[7].
Po
wojnie w Libanie
(
12 lipca
–
14 sierpnia
2006
), rząd Olmerta (jak również osoba samego premiera) stał się bardzo niepopularny w izraelskim społeczeństwie. Sondaże wskazywały na możliwe zwycięstwo Likudu w przypadku, gdyby wybory odbyły się pod koniec
2006
roku.
23 października
2006
roku skrajnie prawicowe ugrupowanie
Yisrael Beitenu
weszło do koalicji rządowej [8]. W maju
2007
roku Ehud Olmert cieszył się poparciem jedynie 3 proc. ankietowanych Izraelczyków[9].
17 stycznia
2008
roku Yisrael Beitenu wyszło z rządu Ehuda Olmerta, w proteście przeciwko rozmowom pokojowym z Autonomią Palestyńską. Szef Yisrael Beitenu oświadczył, że jego partia opuściła gabinet, ponieważ Kadima ma zamiar oddać Palestyńczykom ziemie zajęte w
1967
roku[10].
30 lipca
2008
roku oskarżony o
korupcję
premier Olmert zakomunikował, że nie będzie się ubiegał o kolejną kadencję na stanowisku przewodniczącego partii[11]. Swoje kandydatury w wewnątrzpartyjnych wyborach, zgłosili za to: Cypi Liwni, Shaul Mofaz, Avi Dichter i Meir Sheetrit[12].
17 września
2008
nową przewodniczącą partii została wybrana Cypi Liwni, która otrzymała 43,1 proc. głosów. Drugi Shaul Mofaz, zapewnił sobie 42 proc. głosów. W wewnątrzpatyyjnych wyborach wzięło udział 55 proc. członków partii, a Liwni zwyciężyła przewagą tylko 431 głosów (1,1 proc.)[13]. Nowy lider rozpocznie negocjacje z partiami wchodzącymi dotąd w skład koalicji rządowej i zastąpi najprawdopodobniej Ehuda Olmerta na stanowisku premiera Izraela[14].
21 września
2008
Ehud Olmert złożył oficjalną rezygnację ze stanowiska premiera na ręce prezydenta
Szimona Peresa
[15]. Ten przekazał misję uformowania nowego rządu Liwni. Zgodnie z ustawami zasadniczymi Izraela, w przypadku braku sukcesu po upływie 42 dni od uzyskania nominacji, rozpisywane są nowe wybory[16][17].
13 października
Kadima i Partia Pracy doszły do porozumienia w sprawie nowej umowy koalicyjnej[18]. Dla osiągnięcia większości parlamentarnej (minimum 61 mandatów) niezbędne stało się pozyskanie także Szas. Ugrupowanie znajdowało się pod presją Likudu.
Beniamin Netanjahu
przekonywał liderów partii religijnej, że Liwni pragnie negocjować z Palestyńczykami status Jerozolimy[19]. Liwni ostatecznie nie udało się utworzyć nowej koalicji. Prezydent Peres rozpisał wybory do Knessetu na
10 lutego
2009
roku[20][21]. Do czasu sformowania nowego rządu po wyborach w
2009
r., premierem pozostał Ehud Olmert[22].
17 grudnia
odbyły się wewnątrzpartyjne wybory, w których członkowie Kadimy po raz pierwszy w historii decydowali o układzie nazwisk na liście partyjnej, którą ugrupowanie wystawi podczas wyborów parlamentarnych w lutym
2009
r.[23] Wydarzenie to miało także inny wymiar - miało dać odpowiedź na pytanie, czy rywalizujący z Liwni
Shaul Mofaz
będzie w stanie zebrać swoich zwolenników i zagrozić przywództwu w partii. W prawyborach w Kadimie wzięło udział ok. 45 proc. członków tej partii, a w pierwszej dziesiątce wyłonionej listy partyjnej znaleźli się: Liwni, Mofaz (ich pozycje były z góry ustalone jeszcze przed głosowaniem),
Dalia Itzik
,
Tzachi Hanegbi
,
Ronni Bar-On
,
Zeev Boim
,
Meir Sheetrit
,
Ruhama Avraham
,
Avi Dichter
i
Marina Solodkin
. Większość z nich to zwolennicy Liwni. Partia Pracy ostrzegła jednak wyborców, że podczas głosowania parlamentarnego powinni zwrócić uwagę na fakt, że 80 proc. postaci na liście partyjnej Kadimy to politycy wywodzący się z Likudu[24].
Według wyników sondażu z
19 grudnia
2008
r. pod względem popularności, partia zrównała się w tym okresie z Likudem. Badania preferencji wyborczych przeprowadzone dla dziennika Maariv wykazały, że oba ugrupowania uzyskałyby 30 mandatów parlamentarnych, gdyby wybory zostały przeprowadzone właśnie
19 grudnia
[25].
Wybory w 2009 roku i Kadima w opozycji
W wyborach przedterminowych do Knessetu z
10 lutego
2009
Kadima wygrała wybory uzyskując 28 miejsc w parlamencie[26]. Pomimo tego zwycięstwa, pod znakiem zapytania stanęło to, czy kolejny premier Izraela będzie członkiem Kadimy. Stało się tak, ponieważ druga największa partia - Likud, otrzymała tylko o jeden mandat mniej. Trzecie miejsca zajął prawicowy, nacjonalistyczny Yisrael Beitenu, któremu pod względem ideologicznym o wiele bliżej do Likudu, niż do Kadimy. Jeden z liderów tego drugiego ugrupowania,
Meir Sheetrit
, oświadczył, że jego partia nie wejdzie w skład skrajnie prawicowego rządu pod kierownictwem Netanjahu, nie wykluczając jednocześnie udziału w gabinecie, jeśli nie znajdzie się w nim Yisrael Beitenu[27].
Ostatecznie Netanjahu utworzył gabinet, w skład którego
31 marca
2009
roku weszli przedstawiciele Likudu, Szasu, Partii Pracy, Yisrael Beitenu,
Yahadut HaTorah
oraz
HaBayit HaYehudi
[28]. Cypi Liwni stała się liderem opozycji, ostro krytykując m.in. Ehuda Baraka za wejście do prawicowego rządu[29].
Program
Szimon Peres
, były lider
Partii Pracy
, opuścił tę centrolewicową formację i przed swoim wyborem na stanowisko prezydenta Izraela, startował w wyborach do
Knessetu
z miejsca nr 2. na liście Kadimy.
Program Kadimy został po raz pierwszy publicznie przedstawiony
28 listopada
2005
roku przez ówczesną minister sprawiedliwości
Cypi Liwni
, która w swoim oświadczeniu zawarła m.in. główne punkty platformy programowej nowego ugrupowania:
- naród izraelski posiada historyczne prawo do całości Ziemi Izraela (hebr. Eretz Yisrael). Jednakże, w celu zapewnienia przewagi demograficznej Żydów, część tego terytorium musi zostać przekazana Arabom. W ten sposób
demokratyczne
państwo żydowskie zachować ma swoją tożsamość[30].
-
Jerozolima
i duże
osiedla żydowskie
na
Zachodnim Brzegu Jordanu
pozostaną pod kontrolą izraelską.
- głównym planem zakończenia izraelsko-palestyńskiego konfliktu i utworzenia niepodległego państwa
Palestyńczyków
pozostaje
Plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu z 2003 roku
. Ma on zostać wprowadzony w życie stopniowo przez rozwiązanie organizacji terrorystycznych, zebranie broni, wdrożenie zmian w systemie bezpieczeństwa w
Autonomii Palestyńskiej
oraz zapobieganie ponownemu wybuchowi konfliktu. Na koniec procesu zostanie utworzone zdemilitaryzowane państwo palestyńskie, które wyrzeknie się
terroryzmu
.
- izraelski
system polityczny
zostanie zmieniony w celu zapewnienia mu stabilności. Jedną z możliwości tego dokonania będzie uchwalenie
konstytucji
w formie pojedynczego aktu prawnego.
- Kadima nie wykluczyła również żadnej z partii politycznej jako ewentualnego partnera koalicyjnego.
Polityczne cele i postulaty
Początkowo program Kadimy był wiernym odbiciem poglądów Ariela Szarona i jego politycznych zamierzeń i decyzji. Wczesne doniesienia z obozu Szarona, tworzącego nową partię, mówiły o stworzeniu ugrupowania prawdziwie "
centrowego
" i "
liberalnego
". Wydawało się, że Szaron pragnął w ten sposób przyciągnąć do Kadimy deputowanych do Knesetu z innych partii, często o bardzo znanych w Izraelu nazwiskach, którzy byliby w stanie zaakceptować przywództwo premiera, pragnąc implementacji "umiarkowanego" programu politycznego. Szaron wierzył w możliwość realizacji tzw. mapy drogowej, w związku z bliskimi relacjami z
prezydentem USA
,
George'em W. Bushem
.
W sprawach wewnętrznych, Szaron pokazał, że pragnie dojść do porozumienia ze swoim byłym koalicyjnym partnerem,
antyklerykalną
Shinui
(uczestniczyła ona w drugim rządzie Szarona w
2003
roku), która promowała swój program, skierowany przeciwko wpływowym ugrupowaniom reprezentującym wyznawców
judaizmu
ortodoksyjnego
(Haredim). Jedna z takich partii,
Yahadut ha-Torah
, przyłączyła się do rządu Szarona w tym samym czasie, co i Partia Pracy, po opuszczeniu koalicji gabinetowej przez Shinui. W przeszłości, również Shinui nazywało się partią "centrową", ponieważ odrzucało zarówno
socjalizm
Partii Pracy (propagując zamiast tego ekonomię wolnorynkową), jak również sprzeciw
Likudu
przeciwko powstaniu palestyńskiego państwa.
Ówczesna minister sprawiedliwości Cypi Liwni, uważana za osobę nr 2 po Szaronie na początku funkcjonowania partii, powiedziała mediom, iż Kadima ma zamiar wspomóc realizację planów utworzenia oddzielnego palestyńskiego państwa, co spotkało się z poparciem znanego izraelskiego
lewicowca
Yossiego Beilina
. Pomimo tego, Szaron był głównym "architektem" konstrukcji tzw. muru bezpieczeństwa, oddzielającego Zachodni Brzeg od Izraela. Koncepcja ta została skrytykowana przez lewą stronę izraelskiej sceny partyjnej. Pomimo tego, przez wielu plany te uznane zostały za pierwszy krok na drodze do końcowego ustalenia stałych granic państwa żydowskiego.
22 listopada
2005
roku, na konferencji prasowej, Szaron wspomniał iż jest za wycofaniem się z osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu. Odmówił jednak podania terminu oraz innych bliższych szczegółów takiej akcji[31].
Znani członkowie
Byli członkowie Likudu
- Były deputowany i lider Likudu i premier,
Ariel Szaron
- deputowany, były wicepremier, premier i minister finansów
Ehud Olmert
(poprzednio burmistrz
Jerozolimy
)
- minister obrony z Likud
Shaul Mofaz
(nie był deputowanym, pierwotnie odmówił wstąpienia do Kadimy)
- deputowana, minister spraw zagranicznych, minister sprawiedliwości
Cypi Liwni
- były deputowany i p.o. ministra Tzahi Hanegbi (p.o. przewodniczącego Likudu po rezygnacji Szarona, zrezygnował z miejsca w Knesecie)
- deputowany i minister bezpieczeństwa wewnętrznego
Gideon Ezra
- deputowany i minister turystyki
Avraham Hirschson
- deputowany i minister transportu
Meir Sheetrit
- deputowany i wiceminister bezpieczeństwa wewnętrznego
Yaakov Edri
- były deputowany
Omri Szaron
(syn Ariela Szarona)
- deputowana
Marina Solodkin
- deputowany Roni Bar-On
- deputowana
Ruhama Avraham
- deputowany
Eli Aflalo
- deputowany Ze'ev Boim
- deputowany Majallie Whbee
- były deputowany Ronni Milo (były burmistrz
Tel Awiwu
)
- Yossi Ben-David, burmistrz
Yehud-Monosson
- Shimon Lankri, burmistrz
Akki
- Haim Barbibai, burmistrz Kiriat Szmona
- Zvi Zilker, burmistrz
Aszdodu
- Yossi Nishri, burmistrz Kiriat Ono
- Zamir Ben-Ari, burmistrz Giv'at Shmuel
Byli członkowie Partii Pracy
- Deputowany i były premier (obecnie prezydent Izraela)
Szimon Peres
- Deputowany i były minister
Haim Ramon
- Deputowana i była minister
Dalia Itzik
- Były deputowany Rafi Elul
- Były deputowany Efi Oshaya
- Deputowany Eli Ben-Menachem
- Shmuel Riffman, prominenty działacz świeckiego ruchu
kibucowego
i przewodniczący regionalnej rady w Ramat Hanegev
-
Meir Nitzan
, burmistrz
Riszon Le Syjon
- Menachem Ariav, burmistrz Nazareth 'Illit
- Tallal Kirnaui, burmistrz miasta
Rahat
, zamieszkanego w większości przez izraelskich
Beduinów
- Shuki Forer, burmistrz
Rehovot
- Nava Barak, była żona
Ehuda Baraka
Członkowie wywodzący się z innych partii
Inni prominentni członkowie
-
Avi Dichter
, były szef
Szabaku
-
Ronit Tirosh
, dyrektor generalny w ministerstwie edukacji
-
Azzam Azzam
, izraelski
druz
oskarżony o szpiegostwo na rzecz Izraela w
Egipcie
i skazany na 8 lat więzienia
- Haim Erez, generał rezerwy, były dowódca Okręgu Południowego i były prezes Israeli Chemicals.
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Attila Somfalvi:
Kadima members elect Knesset roster
(
ang.
). [dostęp 23 grudnia 2008].
- ↑ Gil Hoffman:
'National Responsibility' name of PM's new party; NRP to protest
(
ang.
). Jerusalem Post, 23 listopada 2005. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Gil Hoffman, Tovah Lazaroff:
Shinui headed for oblivion
(
ang.
). Jerusalem Post, 25 listopada 2005. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ David Krusch:
Kadima Party
(
ang.
). [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑
Israel's Sharon suffers a stroke
(
ang.
). BBC News, 18 grudnia 2005. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Yossi Verter:
Under Peres, Kadima would win 42 seats; under Olmert - 40
(
ang.
). Haaretz, 6 stycznia 2006. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑
Address by Prime Minister Ehud Olmert to Joint meeting of US Congress
(
ang.
). [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Attila Somfalvi:
PM, Lieberman sign coalition deal
(
ang.
). [dostęp 23 stycznia 2008].
- ↑ TIME:
Olmert Under Fire
(
ang.
). [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Mazal Mualem:
Lieberman blasts Arab MKs, pulls party out of government
(
ang.
). [dostęp 19 stycznia 2008].
- ↑ Jillian York:
Israel: Olmet to Resign Following Kadima Party
(
ang.
). Global Voices Online, 31 lipca 2008. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Hillel Fendel:
Kadima Primaries: HaNegbi Supports Livni
(
ang.
). Arutz Sheva, 13 sierpnia 2008. [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑
Victorious Livni: I will approach this job with 'great reverence'
(
ang.
). Haaretz, 17 września 2008. [dostęp 18 września 2008].
- ↑
After narrow win, Livni begins to forge coalition
(
ang.
). Haaretz, 18 września 2008. [dostęp 18 września 2008].
- ↑ Mazal Mualem, Shahar Ilan, Barak Ravid:
Olmert formally submits his resignation to Peres
(
ang.
). Haaretz, 21 września 2008. [dostęp 18 października 2008].
- ↑ Gil Hoffman, Greer Fay Cashman:
Peres entrusts Livni with forming gov't
(
ang.
). Jerusalem Post, 22 września 2008. [dostęp 18 października 2008].
- ↑ Gwen Ackerman, Jonathan Ferziger:
Netanyahu Calls for Elections in Israel, Rejects Livni Offer
(
ang.
). Jerusalem Post, 23 września 2008. [dostęp 18 października 2008].
- ↑ Mazal Mualem:
Labor Party, Kadima sign coalition agreement
(
ang.
). Haaretz, 14 października 2008. [dostęp 15 października 2008].
- ↑ Mazal Mualem:
Netanyahu to Shas: Don't join Livni, she'll give up Jerusalem
(
ang.
). Haaretz, 13 października 2008. [dostęp 15 października 2008].
- ↑
Israel's Livni to call for elections
(
ang.
). CNN, 25 października 2008. [dostęp 7 listopada 2008].
- ↑ Ethan Bronner:
Israeli Party Leader Seeks Early Elections
(
ang.
). New York Times, 25 października 2008. [dostęp 7 listopada 2008].
- ↑ Roni Sofer:
Olmert to make political comeback
(
ang.
). ynetnews.com, 26 października 2008. [dostęp 19 listopada 2008].
- ↑
Kadima list: Livni, Mofaz, Itzik, Hanegbi, Bar-On, Boim, Sheetrit, Ruhama Avraham-Balila, Dichter, Solodkin
(
ang.
). Jerusalem Post, 18 grudnia 2008. [dostęp 21 kwietnia 2010].
- ↑ Gil Hoffman:
Mofaz's men lose out to Livni's loyalists
(
ang.
). Jerusalem Post, 17 grudnia 2008. [dostęp 23 grudnia 2008].
- ↑ IMRA:
Teleseker: Likud and Kadima tie 30:30
(
ang.
). [dostęp 21 kwietnia 2010].
- ↑ IAR:
Izrael: Kadima wygrała wybory parlamentarne
(
pol.
). [dostęp 11 lutego 2009].
- ↑ Haaretz:
Sheetrit: Kadima won't join far-right government
(
ang.
). [dostęp 12 lutego 2009].
- ↑
Eighteenth Knesset: Government 32
(
ang.
). [dostęp 4 kwietnia 2009].
- ↑ Haaretz:
Livni: New government is bad for Israel
(
ang.
). [dostęp 5 kwietnia 2009].
- ↑ MEDEA:
Kadima
(
ang.
). [dostęp 31 sierpnia 2008].
- ↑ Nissan Ratzlav-Katz:
PM Sharon: We Are Committed to the Road Map
(
ang.
). Arutz Sheva, 22 listopada 2005. [dostęp 31 sierpnia 2008].