Budynek starego dworca PKP w Lesznie Budynek starego dworca PKP w Lesznie Peron 4 na dworcu kolejowym w okresie I wojny światowej Peron 4 na dworcu kolejowym współcześnie Herb Leszna, jedyna pozostałość po budynku z 1856 r. Leszno – główny
dworzec kolejowy
w
Lesznie
. Znajduje się przy ulicy Dworcowej. Według kategoryzacji
PKP
posiada
kategorię B
.
Przez Leszno kursują bezpośrednie pociągi:
-
EIC
do
Warszawy
,
Wrocławia
,
Poznania
,
Kutna
;
-
TLK
do
Krakowa
,
Szczecina
,
Gdańska
,
Gdyni
,
Świnoujścia
,
Kołobrzegu
,
Zakopanego
,
Rzeszowa
,
Przemyśla
,
Opola
,
Ełku
,
Słupska
,
Suwałk
,
Olsztyna
,
Koszalina
,
Łeby
,
Helu
,
Gniezna
,
Katowic
,
Gorzowa Wlkp.
,
Bydgoszczy
,
Torunia
,
Gliwic
,
Sopotu
,
Jeleniej Góry
,
Wałbrzycha
,
Szklarskiej Poręby
,
Kłodzka
,
Inowrocławia
;
-
InterREGIO
do
Poznania
,
Wrocławia
,
Szczecina
,
Świnoujścia
,
Torunia
,
Olsztyna
,
Iławy
,
Katowic
,
Krakowa
,
Przemyśla
;
W
Lesznie
pierwsza wybudowana była linia kolejowa z
Wrocławia
do
Poznania
. Próbna
lokomotywa parowa
wjechała na
dworzec
leszczyński od strony
Rawicza
27 września
1856
roku, a pierwszy regularny kurs składu
27 października
1856
r. Uroczyste otwarcie linii z udziałem władz miejskich i mieszkańców nastąpiło
29 października
1856
r. Następna,
30 października
1857
roku, została otwarta 45 km linia do
Głogowa
. Po zakończeniu
I wojny światowej
trasa kolejowa pomiędzy
Wschową
(
niem.
Fraustadt) a
Lasocicami
stała się
przejściem granicznym
pomiędzy
Polską
a
Niemcami
, a stacje punktami odprawy granicznej. Od kwietnia do czerwca
1919
r. linią z
Głogowa
do
Leszna
przejechało kilka transportów żołnierzy z oddziałów gen.
Hallera
udających się z
Francji
(między innymi przez
Żagań
) na terytorium Polski.
Połączenie Leszna z
Ostrowem Wlkp.
i
Jarocinem
nastąpiło
1 października
1888
r. Kolejną linią była trasa do
Włoszakowic
uruchomiona
1 października
1895
i następnie przedłożona w
1896
do
Wolsztyna
i
Zbąszynka
. Ostatecznie zakończono jej budowę w
1904
r.
15 września
1916
r. uruchomiono linię z
Leszna
przez
Górę
do
Krzelowa
. Po wysadzeniu mostu na
Kopanicy
w czasie
powstania wielkopolskiego
i niemożności ruchu kolejowego linia stała się nieprzejezdna. W
1920
r. zamknięto całkowicie ruch pasażerski i towarowy, a w
1922
r. rozebrano ją całkowicie na odcinku
Leszno
- Laskowa. Przebiegała ona przez nieistniejące już dziś leszczyńskie dworce
Leszno Dworzec Mały
i
Leszno Zaborowo
.
Dr Bronisław Świderski w roku
1928
tak opisuje wrażenia z dworca leszczyńskiego[2]: Pociąg idący z Ostrowa, wynurzywszy się z lasu kąkolewskiego, zatacza przed wjazdem na teren dworca leszczyńskiego półkole na nasypie żwirowym poprzez dwa mosty żelazne, z których jeden do nad torem kolei poznańskiej przeszedł do historji, o czem wspomniano na innem miejscu.
Przez okna wagonu już zdala majaczy rozległe miasto ze swemi strzelistemi wieżami i kominami fabryk. Całość terenu kolejowego bardzo dodatnie czyni wrażenie ze względu na gęstą sieć dróg żelaznych, przeróżne warsztaty reperacyjne, dużą hale maszynową i okazały dom dla urzędników oraz piękny gmach dworcowy, który Niemcy w roku 1906 rozbudowali.
Leszno ma znakomite połączenie kolejowe na wszystkie strony i jako takie jest jednym z ważniejszych węzłów kolejowych w Wielkopolsce. Mamy bezpośrednie połączenia kolejowe: Poznań-Leszno-Wrocław, Leszno-Głogowa, Leszno-Zbąszyń-Berlin, Leszno-Ostrów-Warszawa, Leszno-Jarocin, oraz martwy tor kolejowy Leszno-Góra-Lignica. Polskie pociągi, idące z Leszna w kierunku granicy niemieckiej, dochodzą do Wschowy, niemieckie zaś poza tranzytowemi do Rawicza[3]
Budynek
Pierwszy budynek dworca pochodził z
1857
r. Mimo że dużo mniejszy, charakterem przypominał dworzec kolejowy we
Wrocławiu
, zbudowany w stylu neogotyku angielskiego przez
Wilhema Grapow
[4]. Pierwsza jego rozbudowa miała miejsce w
1899
r. W
1909
r. został przez
Niemców
powiększony w związku z rozszerzaniem się oferty dla podróżnych. W latach
1941
-
1944
niemieccy okupanci
rozbudowali go na potrzeby wojenne, zatrudniając polskich robotników skierowanych przez urzędy pracy. Mimo to, bryła dworca bardzo urozmaicona i malownicza, rozczłonkowana wieżyczkami z
krenelażem
zachowała cechy charakterystyczne do lat siedemdziesiątych
XX
w.
Użytkowany był do
1969
r. Jedyna pozostałością po starym budynku jest herb Leszna, umieszczony na obecnym budynku z okazji jubileuszu 150-lecia kolei na ziemi leszczyńskiej.
Decyzją Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w
Poznaniu
z
1968
r. stary, piękny
neogotycki
budynek dworca
został zburzony i na jego miejsce w latach
1969
-
1971
postawiono nowy budynek. W wyniku modernizacji całkowicie zmieniła się bryła dworca. Nic nie pozostało z neogotyckiego budynku. Zastąpiony on został przez obiekt o wysokiej kubaturze, bryłowy, będący połączeniem betonu i przeszklonych ścian. Pod budynkiem przeprowadzono tunel łączący obie strony peronowe dworca (dla linii
Wrocław Główny
-
Poznań Główny
perony
1 i 2, dla linii
Głogów
-
Łódź Kaliska
,
Leszno
-
Jarocin
,
Leszno
-
Zbąszynek
perony
3, 4, 5). Na pierwszym piętrze nowego gmachu urządzone zostały nowe poczekalnie, a na parterze rozbudowano część gastronomiczną oraz kasy biletowe i informację dla podróżnych. W tym okresie założono także nową instalację nagłaśniająca (megafony) oraz zmodernizowano oświetlenie peronów i placu przed dworcem.
Perony zostały wydłużone i utwardzone. Zmodernizowany dworzec został otwarty
30 października
1971
roku o godz. 12.00. W ramach uroczystości otwarcia została odsłonięta tablica pamiątkowa, poświęcona pamięci Kolejarzy Leszczyńskich poległych w latach
1939
-
1945
. Jest ona wbudowana we frontową ścianę budynku.
Perony
Stacja Leszno ma 5 peronów połączonych przejściami podziemnymi. Perony 1 i 3 są częściowo zadaszone i z nich są boczne wejścia do budynku dworcowego. One też posiadają tylko jedną krawędź peronową. Pozostałe 2, 4 i 5 są zadaszone całkowicie. Ciekawostką jest, iż wiaty stanowią oryginalną
niemiecką
konstrukcję z czasów pierwszego dworca w
1856
r. Perony 1 i 2 położone są pomiędzy budynkiem dworca (ściana wschodnia) a ul. Towarową i przylegającym do niej Dworcem PKS, natomiast perony 3, 4 i 5 pomiędzy budynkiem dworca (ściana zachodnia) a ul. Jana Kilińskiego.
Dojazd do i z dworca
Z centrum
miasta
połączona jest liniami autobusowymi nr:
- z ul. Dworcowej (Dworzec PKP)
- 0 Dworzec PKP - Karczma Borowa
- 3 Osiecka Cmentarz -
Leszno Grzybowo
- Dworzec PKP - Strzyżewice Pętla
- 4
Wilkowice
- Dworzec PKP - Rynek Zaborowski
- 10 Dworzec PKP - Rejtana Pętla
- 11
Święciechowa
Rynek - Dworzec PKP - Chocimska Pętla
- z ul. Towarowej (Dworzec PKS - w odległości 50 m. od PKP)
- 2 Towarowa Dworzec PKS - Strzyżewice Pętla
- 6 Towarowa Dworzec PKS - Rejtana Pętla
Na placu przed Dworcem PKP oraz w okolicy Dworca PKS działają dwa postoje TAXI.
Ciekawostki i wydarzenia
Dnia 12.12.2008 Pt47-112 prowadziła ostatni planowy pociąg obsługiwany przez parowóz do Leszna. Wraz z rozkładem na rok 2009 pociągi Wolsztyn - Leszno oraz Leszno - Wolsztyn będą obsługiwane
spalinowozami
oraz
szynobusami
SA108
Linia Leszno - Wolsztyn została otwarta 1 października 1895. [7]
Przez stację Leszno kursują specjalne
pociągi pospieszne
retro
obsługiwane przez
parowozy
z
Wolsztyna
:[7]
1 października
2006
r. Leszno obchodziło 150-lecie kolei na ziemi leszczyńskiej. Z tej okazji odbyły się jubileuszowe uroczystości zainaugurowane kilka minut przed godziną 14, z chwilą wjazdu na tor przy peronie pierwszym od strony Wrocławia (tak samo jak przed 150 laty) pociągu specjalnego retro składającego się z
parowozu
Pm36-2
z
parowozowni Wolsztyn
znanego powszechnie jako Piękna Helena oraz zabytkowych wagonów. Na czole parowozu widniał napis 150 lat kolei na ziemi leszczyńskiej.
Główną atrakcją wystawy była
wolsztyńska
Pm36-2
Piękna Helena oraz dwa zimne parowozy -
Ok22-31
i
Pt47-65
. Prócz tego zwiedzać można było
lokomotywy spalinowe
:
SM42-481
,
SU45-098
,
SM31-158
, zabytkowy
wagon motorowy
SN80-12
, zabytkowe wagony, współczesną
salonkę
oraz nowoczesny pociąg sieciowy) a także przejechać się zabytkową
drezyną
ręczną, ściągniętą specjalnie na tę okazję z
Grodziska Wielkopolskiego
. Wszystkie one cieszyły się wielkim zainteresowaniem nie tylko wśród najmłodszych mieszkańców miasta. Ponadto każdy mógł obejrzeć wystawę zorganizowaną przez Leszczyńskie Stowarzyszenie Sympatyków Kolei i spółki PKP S.A. przestawiającą m. in. historię kolei w Lesznie.
1 grudnia
2007
r. Leszno obchodziło 150-lecie linii kolejowej Leszno - Głogów. Czynne były wystawy zdjęć i sprzętu, gości bawiły zespoły i orkiestra. Największą atrakcją była jednak przejażdżka pociągiem retro z okresu międzywojennego, ciągniętym przez
wolsztyński
parowóz
Ok22-31
oraz pięciu dwuosiowych wagonów wyposażonych w drewniane ławki. Pociąg jechał do
Wschowy
, gdzie również odbyło się kilka imprez, a kończył trasę w
Głogowie
. Obchody zorganizowało Leszczyńskie Stowarzyszenie Sympatyków Kolei.
Leszczyńska lokomotywownia jest posiadaczem
parowozu
Ty2-1086
oraz wagonu motorowego
SN80-12
, który jest jednocześnie symbolem Leszczyńskiego Stowarzyszenia Sympatyków Kolei[8].
13 lipca
2007
roku o godz 2.40 na peronie 1 zatrzymał się na 10 minut
Orient Express
. Obecnie odrestaurowany skład o nazwie
Venice Simplon – Orient Express
wiózł pasażerów po
Europie Środkowo-Wschodniej
. Po raz pierwszy przyjechał do
Polski
. Mieszkańcy
Leszna
mogli go zobaczyć w nocy z niedzieli na poniedziałek.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ linia zlikwidowana w
1922
r.
- ↑ z zachowaniem oryginalnej pisowni
- ↑ Bronisław Świderski,Ilustrowany opis Leszna i ziemi leszczyńskiej, Leszno 1928, s. 125 - 126
- ↑ J. Dobesz, Dworzec główny we Wrocławiu, [w:] Z dziejów sztuki śląskiej, Warszawa 1978, s. 384
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 autobus szynowy
- ↑ pociąg pod parą
- ↑ 7,0 7,1
dane z maja 2007 r.
- ↑
Kolej w Lesznie
Leszno |
Linia 14.
Łódź Kaliska
-
Forst-Baršć
(km linii: 235,868) |
odległość: 6,748 km
Leszno Grzybowo
| | odległość: 6,928 km |
Linia 271.
Wrocław Główny
-
Poznań Główny
(km linii: 95,798) |
odległość: 10,158 km
Rydzyna
| | odległość: 8,199 km |
Linia 359. Leszno -
Zbąszyń
(km linii: 0,000) |
| | odległość: 5,084 km |
Linia 817.
Leszno Grzybowo
- Leszno (km linii: 4,094) |
odległość: 3,951 km
Leszno Grzybowo
| | |