Pomoc społeczna - "instytucja
polityki społecznej
państwa, mająca na celu umozliwienie osobom i rodzinom przezwycięzenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, mozliwości i uprawnienia"[1].
Historia
Źródła państwowej pomocy społecznej należy szukać w ustanowionym w
Anglii
"prawie ubogich" w
1601
r., zgodnie z którym na gminy (hrabstwa) nałożono obowiązek przyjścia z pomocą osobom pozbawionym opieki ze strony rodziny. Znaczenie pomocy społecznej wzrosło w okresie rozwoju przemysłu i rodzenia się kapitalizmu. Zaowocowało to nowymi regulacjami: w
Anglii
(zreformowane prawo ubogich) w
1834
r. Danii
1849
] r. na na terenach Polski w
1817
r.[2]
Zadania pomocy społecznej
Pomoc społeczna polega w szczególności na :
- przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń (np.: zasiłek celowy, zasiłek okresowy ),
-
pracy socjalnej
,
- prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
- analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
- realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
- rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.
Pomoc społeczna w Polsce
W
Polsce
wg
ustawy
z dnia
12 marca
2004
r. o pomocy społecznej (tekst jednolity:
Dz.U.
z 2008 r. Nr 115 poz. 728, z późn. zm.)
[1]
- instytucja
polityki społecznej
mająca na celu
pomoc
osobom i
rodzinom
w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych i doprowadzenie do usamodzielnienia.
Rodzaje
W ramach systemu pomocy społecznej wyróżnia się:
- pomoc w instytucjach opiekuńczych typu
domy pomocy społecznej
, placówki opiekuńczo-wychowawcze
- pomoc środowiskowa, m.in.
świetlice środowiskowe
, ośrodki wsparcia (tj. domy dziennego pobytu, noclegownie, schroniska dla bezdomnych, środowiskowe domy samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi),
- pomoc pieniężną, usługową i rzeczową świadczoną przez ośrodki pomocy społecznej (i w kilku przypadkach przez powiatowe centra pomocy rodzinie).
Struktura
Struktura pomocy społecznej w Polsce:
- ośrodki pomocy społecznej działające w każdej gminie, udzielające pomocy pieniężnej, usługowej i rzeczowej oraz kierujące do domów pomocy społecznej
- powiatowe centra pomocy rodzinie (w miastach na prawach powiatu - miejskie centra pomocy rodzinie); powiaty prowadzą domy pomocy społecznej, zapewniają opiekę nad dziećmi w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (tj. domach dziecka, pogotowiach opiekuńczych) i w rodzinach zastępczych;
- regionalne ośrodki polityki społecznej (przy urzędach marszałkowskich) - zajmują się koordynacją polityki społecznej w zakresie pomocy na terenie województw samorządowych;
- w urzędach wojewódzkich wydziały polityki społecznej - kontrola i nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (jednak tylko w zakresie zadań zleconych);
Pomoc społeczną w Polsce organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując z organizacjami pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
W zasięgu zainteresowań systemu pomocy społecznej znajdują się następujące kwestie społeczne:
ubóstwo
,
wykluczenie społeczne
(
marginalizacja
),
bezdomność
,
bezrobocie
,
niepełnosprawność
oraz wiele innych kształtujących trudną życiowo sytuację jednostki, w szczególności
ekonomiczną
.
Oceny
Według
GUS
, niezmieniana od dawna struktura pomocy społecznej w niektórych przypadkach raczej utrwala biedę niż pomaga z niej wyjść[3].
Głównymi odbiorcami pomocy społecznej w Polsce są osoby mieszkające w małych miastach i wsiach, głównie na północy i wschodzie kraju. W obszarach tych występuje silna nadreprezentacja odbiorców pomocy społecznej (40% ludności stanowi 60% klientów pomocy społecznej). Ponad 80% pobiera zasiłki dłużej niż 10 lat. Ok. 20% z nich pracuje, ok. 30% jest zarejestrowana jako bezrobotna, szukaniem pracy nie jest zainteresowane 44%. Dla 75% rodzin objętych pomocą społeczną głównym źródłem dochodów są różnorakie świadczenia pomocowe oraz praca w
szarej strefie
[4]. Kolejnym czynnikiem zwiększającym poziom bezrobocia jest utrata świadczeń socjalnych w razie podjęcia pracy - w badaniu Diagnoza Społeczna 2007 powód ten podało 18% badanych[5].
Polski system pomocy społecznej jest oceniany jako nieefektywny przede wszystkim ze względu na niewystarczającą liczbę oraz niskie zarobki pracowników socjalnych. W nikłym stopniu są także wykorzystywane bardziej skuteczne metody pomocy społecznej takie jak pomoc warunkowa, aktywna i kontrakty socjalne - w 2009 roku na 3,7 mln osób objętych pomocą kontraktami objęte było zaledwie 105 tys[4].
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Renata Gierszewska, Pomoc społeczna: w Leksykon polityki społecznej, Instytut Polityki Społecznej UW, Warszawa 2002, s. 143
- ↑ Stanisław Nitecki, Prawo do pomocy społecznej w polskim systemie prawnym, Warszawa 2008, s. 19
- ↑
Całe życie na zasiłku
. Rzeczpospolita, 2010.
- ↑ 4,0 4,1
Polski system pomocy społecznej prowadzi do uzależnienia od zasiłków
. Forsal, 2010.
- ↑
Kto płaci za fikcyjne bezrobocie
. IPO, 2007.