Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Operetka

Operetka

Widzowie oglądający przedstawienie w Les Bouffes parisiens

Operetka ( wł. operetta) – sceniczny utwór muzyczny z dialogami mówionymi, zbliżony do opery , charakteryzujący się lekką, melodyjną muzyką i komediową akcją.

Operetka jako gatunek spokrewniona jest z wodewilem , singspilem oraz z operą komiczną . Żartobliwie nazywana jest "podkasaną muzą".

Spis treści

Charakterystyka

Operetka stanowi formę widowiska muzycznego, które łączy lekką melodyjną muzykę z akcją sceniczną o charakterze komediowym. Włoski termin źródłowy dla nazwy operetki "operetta" oznacza małą operę. Na całość widowiska składają się partie wokalne (arie, duety, partie wielogłosowe i chóralne), instrumentalne (towarzyszące śpiewakom bądź mające postać samodzielnych interludiów) i taneczne (tańce solowe i wstawki baletowe) przeplatane fragmentami niemuzycznymi: monologami, dialogami i scenami zbiorowymi. Operetkę rozpoczyna uwertura stanowiąca przegląd głównych tematów muzycznych utworu. Zakończenie operetki ma najczęściej formę rozbudowanego finału muzycznego wykonywanego wspólnie przez solistów, chór i orkiestrę. Do charakterystycznych cech operetki zaliczyć można lekki, żartobliwy temat, melodyjność arii (często funkcjonujących jako samodzielne utwory sceniczne), optymistyczne zakończenie perypetii (najczęściej sercowych) głównych bohaterów i nieskomplikowane libretto . Istotną częścią przedstawień operetkowych jest ich strona choreograficzna , częste przeplatanie scenami baletowymi występów śpiewaków[1].

Operetka wywodzi się z angielskich oper balladowych w typie Opery żebraczej Johna Graya i francuskiego wodewilu , grywanego w XVII wieku na jarmarkach. Rozwój wodewilu doprowadził z jednej strony do powstania farsy , z drugiej formy muzycznej będącej poprzedniczką operetki. Duży wpływ na wykształcenie się operetki jako samodzielnego gatunku muzycznego miał też rozwój opery buffa , szczególnie francuskiej, reprezentowanej przez P. A. Monsigny'ego , A. Grétry'ego , N. Dalayraca , A. Adama i D. Aubera [1].

Historia

Operetka paryska

Operetka narodziła się we Francji za panowania Napoleona III . W okresie bujnego rozwoju życia artystycznego i powstawania teatrzyków bulwarowych. W jednym z nich zwanym "Boulevard du Temple" zostało w 1848 roku wystawione widowisko muzyczne Don Quichotte iet Sancho Pansa. Właścicielem teatrzyku, autorem widowiska i odtwórcą głównej roli był F. Hervé (1825-1892). Widowisko to uznawane jest za pierwszą nowoczesną operetkę. Współtwórcą gatunku i najwybitniejszym przedstawicielem operetki paryskiej był Jakub Offenbach (1819-1880). Debiutował 5 lipca 1855 roku sztuką Dwaj ślepcy wystawioną we własnym teatrzyku "Bonbonnière", nazwanym później "Les Bouffes Parisiens"[1].

Do największych osiągnięć Offenbacha należą: Orfeusz w piekle (1858), Piękna Helena (1864), Życie paryskie (1866) i Wielka księżna Gérolstein (1867), uznawane za arcydzieła muzyki operetkowej. Do swoich utworów Offenbach wprowadził żywiołowy taniec pochodzenia algierskiego - kankan , który przez wiele lat cieszył się olbrzymim powodzeniem w całej Europie. Najlepsze libretta pisali dla Offenbacha L. Halévy i H. Meilhac. Najwybitniejszymi odtwórczyniami głównych ról były: Hortense Schneider, Delphine Ugalde i Anna Judic[1].

Następcami Offenabacha byli: Ch. A. Lecocq (1832-1918) autor Córki pani Agnot, E. Audran (1842-1901) autor Lalki, L. Varney (1844-1908) autor Fanfan le Tulipe, R. Planquette (1848-1903) autor Dzwonów z Corneville, V. Massé (1822-1884) autor Paul i Virginie, A. Messager (1853-1929) autor Véronique, G. Serpette (1846-1904) autor La Branche cassée, C. Terrasse (1867-1923) autor La Petite Femme de Loth i muzyki do Króla Ubu. Operetki pisali także L. Delibes i E. Chabrier[1].

Operetka wiedeńska

Operetka wiedeńska rozwinęła się pod wpływem operetki paryskiej. Jej inicjatorem był Belg z pochodzenia F. Suppé . W 1860 roku wystawił on w Wiedniu swoją operetkę Pensjonat. Datę tą uznaje się za początek operetki wiedeńskiej. Cechą charakterystyczną operetki wiedeńskiej jest zastąpienie, królującego w operetce paryskiej, kankana , walcem , który, dzięki Janowi Straussowi , stał się głównym tańcem europejskim przełomu wieków[2].

I okres operetki wiedeńskiej, zwany również klasycznym lub złotym obejmuje lata od 1860 roku do końca stulecia. Najwybitniejszym przedstawicielem złotego okresu operetki wiedeńskiej był Jan Strauss syn (1825-1899). Debiutował w 1871 roku operetką Indygo, po niej wystawił z sukcesem: Zemstę nietoperza (1874), Noc w Wenecji (1883), Barona cygańskiego (1885), Wiedeńską krew (1899). Oprócz Straussa wybitnymi przedstawicielami tego okresu byli: F. Suppé (1819-1895); do jego najpopularniejszych utworów należą: Piękna Galatea (1865) i Boccaccio (1879); K. Millöcker (1842-1899), autor między innymi Studenta-żebraka (1882) i Gasparonne'a (1884); K. Zeller (1842-1892) autor Ptasznika z Tyrolu i R. F. Genée (1823-1895)[2].

Po kilkuletnim kryzysie na przełomie XIX i XX wieku pojawiła się druga generacja kompozytorów tworzących do lat 30. XX stulecia. Najwybitniejszym twórcą tego okresu, zwanego też srebrnym, był Franz Lehár , który w 1905 roku odniósł wielki sukces Wesołą wdówką . Po niej odnosił jeszcze sukcesy: Hrabią Luksemburgiem (1909), Cygańską miłością (1910), Paganinim (1925), Carewiczem (1927), Krainą uśmiechu (1929). Oprócz Lehára do wybitnych przedstawicieli srebrnej operetki należą Edmund Eysler autor Brata Straubingera (1903), Oskar Straus, autor Czaru walca (1907), Leo Fall twórca Księżniczki dolara (1907), Róży Stambułu (1916), Madame Pompadour(1922). Twórcy II okresu operetki wiedeńskiej stanowili grupę bardziej międzynarodową od ich poprzedników i częściej w swej twórczości sięgali po melodie węgierskie, czeskie czy nawet polskie. Z Węgrami związany był Lehár. Węgrem z pochodzenia był Imre Kálmán twórca Manewrów jesiennych (1909), Księżniczki czardasza (1915) i Hrabiny Maricy (1924). Z Czech pochodził Oskar Nedbal, autor Polskiej krwi (1913)[2].

Operetka w Polsce

W Polsce operetka pojawiła się 20 marca 1859 roku. Na scenach Teatru Wielkiego w Warszawie wystawiono sztukę Jakuba Offenbacha pt. Małżeństwo przy latarniach w reżyserii Leopolda Matuszyńskiego.

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Mała Encyklopedia Muzyki. S. 736. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Mała Encyklopedia Muzyki. S. 737. 

Bibliografia

  • Mała Encyklopedia Muzyki. Warszawa: PWN, 1968. 
  • Bernard Grun: Dzieje operetki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1974. 


Inne hasła zawierające informacje o "Operetka":

Janusz Józefowicz Metro – Studio Buffo , reż. J. JózefowiczMusical Metro (22 października 1999) – Operetka Moskiewska, reż. J. Józefowicz Mein Kampf – Teatr Ateneum w WarszawieWdowy – ...

West Side Story w objęciach Marii, ginie. Spektakl grany w polskich teatrach 24 czerwca 1989 - Operetka Śląska w Gliwicach (polska prapremiera)Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni 24 ...

Musical ...

Stanisław Moniuszko ...

Teatr ...

Aktor ...

Orfeusz Orfeo ed Euridice napisał Christoph Willibald Gluck (1762). Popularnością przebiła ją dopiero Operetka Jacques'a Offenbacha Orfeusz w piekle , wystawiona po raz pierwszy w 1858 ...

Orfeusz i Eurydyka ...

Orfeusz w piekle ...

1866 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Operetka":

206. Krainy geograficzne Polski. Wyżyny Polskie (plansza 16) wyższych (m.in. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej i Katolicki Uniwersytet Lubelski), działają teatry, filharmonia, Operetka oraz inne instytucje naukowe i kulturalne. ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie