Ludwik IX Święty (ur.
25 kwietnia
1214
w
Poissy
, zm.
25 sierpnia
1270
w
Tunisie
) -
król
Francji
od
1226
r., syn
Ludwika VIII
z dynastii
Kapetyngów
. Był organizatorem i uczestnikiem
VI
i
VII
wyprawy krzyżowej
.
Wczesne rządy
Król Ludwik IX podczas sakry
Gdy król
Ludwik VIII
, po krótkim 3-letnim panowaniu zmarł w 1226 r. na febrę, jego syn, również Ludwik, miał 12 lat. Władzę królewską przejęła wtedy, jako regentka, matka
Blanka Kastylijska
. Mimo wojen domowych w południowych prowincjach Francji, w których możnowładcy feudalni rozgrywali swe własne interesy - regentka utrzymała spójność królestwa do
1242
, gdy Ludwik IX przejął pełnię rządów w państwie.
Swe panowanie rozpoczął od wprowadzenia reform, umacniających władzę królewską. Ujednolicił system monetarny w królestwie, zreorganizował i skutecznie nadzorował finanse, usprawnił też administrację państwa. Starając się rządzić sprawiedliwie, wprowadził kontrolę działalności urzędników królewskich, którą powierzył zakonnikom. W przypadku niesprawiedliwych decyzji, poszkodowani otrzymywali odszkodowanie, a nieuczciwi urzędnicy byli zwalniani. Ustanowił sądy królewskie, tak zwane parlamenty, do których można się było odwoływać od wyroków sądów feudalnych, w jakich zasiadali
baronowie
feudalni. Wprowadził zakaz pojedynków sądowych, noszenia broni i prowadzenia wojen prywatnych we Francji. Znacznie rozbudowały się miasta, które otrzymały przywileje komunalne i otaczane murami, odgrywały coraz większą rolę pod względem militarnym.
Pokojowy król
Ludwik IX godził liczne spory między skłóconymi rodami szlacheckimi wewnątrz Francji, jak również spory międzynarodowe. Faktycznie doprowadził do zażegnania wzajemnych pretensji terytorialnych Francji z hiszpańską
Aragonią
i z dynastią Plantagenetów, w osobie króla Anglii
Henryka III
. Występował również jako mediator w sporze pomiędzy
papieżem Innocentym III
a cesarzem
Rzeszy Niemieckiej
Fryderykiem II
. Był też głęboko religijny. Gdy w
1244
r.
Jerozolima
została ponownie opanowana przez egipskich
Mameluków
, zorganizował i sfinansował w
1248
r. kolejną VI wyprawę krzyżową dla obrony Ziemi Świętej. Brało w niej udział prawie wyłącznie rycerstwo francuskie, które poprowadził osobiście. Choć krucjata zakończyła się klęską, a sam Ludwik IX przez pewien czas pozostawał w niewoli egipskiej, to gdy wrócił w
1254
r. uznany został za największego wśród monarchów Europy obrońcę chrześcijaństwa.
Wspierał zakony, zwłaszcza żebraczy
zakon franciszkanów
, współcześnie utworzony przez pokutnika
Franciszka z Asyżu
, który głosił ideały ubóstwa i ascezy, oraz
Zakon Rycerzy św. Łazarza
opiekujący się
trędowatymi
. Król kolekcjonował również relikwie, wśród których była
korona cierniowa
Chrystusa
, jaką otrzymał w podarunku od cesarza Konstantynopola Baldwina II. Celem jej przechowania kazał zbudować w Paryżu dwukondygnacjową kaplicę
Sainte-Chapelle
, uznaną później za jedno z najważniejszych arcydzieł architektury
stylu gotyckiego
.
Wyprawa krzyżowa
W latach 1248-
1250
wziął udział w
VI krucjacie
, podjętej na wieść o zdobyciu Jerozolimy przez Kwarezmieńczyków w
1244
roku. Zakończyła się ona klęską, Ludwik dostał się do niewoli w okolicy miasta
Mansura
w roku
1249
, wypuszczony został po zapłaceniu olbrzymiego okupu, jednak już w 1270 roku zorganizował następną wyprawę.
Tym razem lądowano w
Tunisie
, licząc na pomoc tamtejszego sułtana. Jednak oczekiwania te się nie spełniły i wyprawa zakończyła się epidemią dżumy wśród krzyżowców, ofiarą której padł również sam król. Po jego śmierci armia krzyżowców powróciła do Europy.
Już w
1297
roku Kościół uznał go za świętego. Koronę po Ludwiku IX przejął jego syn,
Filip III Śmiały
(1270-
1285
).
Potomstwo
Z małżeństwa z
Małgorzatą Prowansalską
, córką
Rajmunda Berengara IV
- hrabiego
Prowansji
, miał kilkanaścioro dzieci. Byli to:
Zobacz też