Święty |
Stefan Węgierski |
István |
Kościół / wyznanie |
katolicki
|
Data kanonizacji |
1083
|
Wspomnienie |
16 sierpnia
|
Atrybuty | chorągiew z
NMP
, glob, a na nim krzyż - symbol misyjnej działalności, korona, makieta kościoła w ręku |
Stefan I Święty, zw. Węgierskim [1] (ur. ok.
969
[2], zm.
15 sierpnia
1038
) -
książę Węgier
od
997
roku, król od
1000
roku z dynastii
Arpadów
. Pierwszy węgierski władca
koronowany
na króla. Założyciel dwóch
arcybiskupstw
w
Ostrzyhomie
i
Kalocsy
oraz ośmiu biskupstw,
święty
Kościoła katolickiego
.
Biografia
Był synem
Gejzy
, księcia Węgier, i jego żony
Sarolty
. W starszej literaturze utrzymywał się pogląd, że jego matką była
Adelajda Biała Knegini
, rzekoma siostra
Mieszka I
. Obecnie pogląd ten został zarzucony, a Adelajda uznawana jest przez badaczy za postać fikcyjną.
Początkowo nosił pogańskie imię Wajk (Vajk). W
974
roku został ochrzczony; otrzymał wtedy chrześcijańskie imię Stefan. W
995
roku poślubił
Gizelę
, córkę
bawarskiego
księcia
Henryka II Kłótnika
.
Po śmierci ojca w 997 roku został księciem Węgier. Pokonawszy pogańskich wodzów
Koppánya
i
Ajtonya
, rozpoczął umacnianie chrześcijaństwa na Węgrzech. W
1000
roku[3] za zgodą
papieża Sylwestra II
został koronowany na króla. W
1005
roku wyprawił się przeciwko
Bułgarii
. W późniejszych latach pokonał m.in. swojego wuja
Gyulę Młodszego
, władcę
Siedmiogrodu
, oraz księcia Achtuma.
Stefan I ufundował dwa arcybiskupstwa: w
Ostrzyhomiu
(
węg.
Esztergom) i Kalócsy, osiem biskupstw - w Csanádzie,
Egerze
,
Wielkim Waradynie
(
węg.
Nagyvárad, dziś
rum.
Oradea),
Pięciokościołach
(
węg.
Pécs),
Jawarynie
(
węg.
Győr),
Apulum
(
węg.
Gyulafehérvár, dziś
rum.
Alba Iulia),
Veszprém
i
Vácu
oraz kilka
opactw
. Przeprowadził też reformę administracyjną, dzieląc kraj na
komitaty
, na czele których stał
żupan
.
Gdy w
1031
roku syn Stefana,
Emeryk
, zginął na polowaniu pojawił się problem następstwa tronu. Zgodnie z zasadą
senioratu
następcą tronu powinien był zostać
Vazul
, brat stryjeczny Stefana. Król jednak wybrał na kolejnego władcę Węgier swojego siostrzeńca,
Piotra Orseolo
. Stefan zmarł w 1038 roku i został pochowany w
katedrze
w
Białogrodzie Królewskim
.
Kult
W
1083
roku, dzięki staraniom króla
Władysława I Świętego
, "podniesiono"
relikwie
Stefana, co równało się
kanonizacji
.
Jego
wspomnienie
obchodzono początkowo
20 sierpnia
.
Na
Węgrzech
obchodzone jest po dzisiejszy dzień, jako święto narodowe - "Dzień św. Stefana",
węg.
Szent István napja[4].
W
1686
roku
Innocenty XI
przesunął je na
2 września
, natomiast reforma liturgiczna
Pawła VI
(
1969
) przeniosła ten dzień na
16 sierpnia
, jako najbliższy jego śmierci [5].
Żona i potomstwo Stefana I
W
995
roku Stefan poślubił
Gizelę
, księżniczkę bawarską, córkę
Henryka II Kłótnika
z dynastii
Ludolfingów
, i
Gizeli Burgundzkiej
. Z tego małżeństwa pochodził
Emeryk Święty
(
1007
-
1031
), następca tronu oraz zapewne kilkoro dzieci zmarłych w dzieciństwie.
Zobacz też
| Przyjaźń polsko-węgierską liczy się od Stefana I |
Przypisy
- ↑
św.Stefan Węgierski
. - materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 20.07.2010]
- ↑
H. Fros
,
F. Sowa
, Księga imion i świętych, t. 5, kolumna 304. W. Dworzaczek, Genealogia, tabl. 84, podaje, że Stefan urodził się dokładnie w 969 roku.
- ↑ S. A. Sroka, Historia Węgier, s. 19.
- ↑
Dzień św. Stefana
- zwyczaje (
pol.
)
- ↑
Święty Stefan
. - Dzieje kościoła na stronie
Parafii św. Stefana Króla w Warszawie
Bibliografia
- György Györffy - Święty Stefan I.Król Węgier i jego dzieło., przekład Tomasz Kapturkiewicz, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2003.,
-
Fros H.
,
Sowa F.
, Księga imion i świętych, t. 5, Kraków 2005, kolumny 304-306.
-
Sroka S. A.
, Historia Węgier do 1526 roku w zarysie, Bydgoszcz 2000, s. 16, 19-21
- Żywot św. Stefana króla Węgier czyli Kronika Węgiersko-polska, przeł., wstępem i komentarzami opatrzył Ryszard Grzesik, Wydawnictwo „DiG”, Warszawa 2003.,