Józef Mirosław Życiński (ur.
1 września
1948
w
Nowej Wsi
) – polski duchowny katolicki,
biskup ordynariusz tarnowski
w latach 1990–1997,
arcybiskup metropolita lubelski
od 1997,
filozof
,
teolog
,
publicysta
.
Życiorys
W 1966 ukończył
I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim
. Studiował w Wyższym Częstochowskim Seminarium Duchownym w
Krakowie
.
Święcenia kapłańskie
otrzymał w 1972 w
Częstochowie
. Od 4 listopada 1990
biskup ordynariusz tarnowski
, a od 14 czerwca 1997
arcybiskup metropolita lubelski
.
Doktor teologii
Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie
(1976), doktor filozofii
Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie
. Habilitował się w 1980 na podstawie rozprawy Prostota i dyskonfirmowalność jako kryteria heurystyczne w kosmologii relatywistycznej.
Od 1980 jest kierownikiem Katedry Logiki i Metodologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (od 2009 Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie). W latach 1982–1985 pełnił funkcję
prodziekana
, a od 1988 do 1990
dziekana
Wydziału Filozoficznego tej uczelni. W 1981 został
profesorem nadzwyczajnym
, a w 1988
zwyczajnym
. Wielki Kanclerz
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
. Wykładał m.in. w
Berkeley
,
Oksfordzie
,
Catholic University of America
w Waszyngtonie, Catholic University of Australia w Sydney.
Członek Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej
PAN
, Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki w Wiedniu,
Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego
, Papieskiej Rady Kultury, Komisji Wspólnej
Episkopatu
i Rządu RP, Komisji Episkopatu do Spraw Nauki Wiary, członek zagraniczny Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, przewodniczący Rady Episkopatu do Spraw Apostolstwa Świeckich i Rady Programowej
KAI
. Członek Wspólnej Grupy Roboczej Kościoła Katolickiego i
Światowej Rady Kościołów
(1999–2005). Członek Rady
Fundacji Auschwitz-Birkenau
.
W 2005 został
Doctorem honoris causa
Uniwersytetu Jagiellońskiego
.
Publikuje m.in. w „
Tygodniku Powszechnym
” i „
Gazecie Wyborczej
”. Współpracuje także z
Radiem eR
, regionalno-katolicką rozgłośnią
archidiecezji lubelskiej
. Dawniej współpracował z miesięcznikami „
Znak
” i „
Więź
”, a także z „
Rzeczpospolitą
”, „
Niedzielą
” oraz
Pierwszym Programem Polskiego Radia
[1].
Autor ponad 50 książek i ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozoficznej, teologicznej, kulturowej, naukom przyrodniczym.
Nagrody i wyróżnienia
W 2004 został laureatem
Fenomenów Przekroju
, nagrody przyznawanej przez tygodnik „
Przekrój
”. W 2005 otrzymał Medal św. Jerzego, nagrodę przyznawaną przez „
Tygodnik Powszechny
”[2]. W 2007 został uhonorowany tytułem
Człowieka Roku
, nagrody przyznawanej przez „
Gazetę Wyborczą
”. Nagrodę otrzymał za konsekwentną obronę wartości ładu demokratycznego i
pluralizmu
, za chrześcijańskie świadectwo
humanizmu
i tolerancji. Laudację na cześć laureata wygłosiła profesor
Barbara Skarga
.
Tytułami doktora honoris causa uhonorowały go
Akademia Rolnicza w Lublinie
(2004) oraz
Uniwersytet Jagielloński
(2005).
Publikacje książkowe
- 1980: Wszechświat i filozofia. Szkice z filozofii i historii nauki (współautorstwo)
- 1983: Drogi myślących (współautorstwo)
- 1983: Język i metoda
- 1985: Listy do Nikodema i inne przypowieści
- 1985: Teizm i filozofia analityczna, tom I
- 1988: Głębia Bytu
- 1988: Teizm i filozofia analityczna, tom II
- 1988: Wszechświat – maszyna czy myśl? Filozofia mechanizmu powstanie – rozwój – upadek
- 1989: Pisma z kraju Ubu
- 1989: W kręgu nauki i wiary
- 1990: Dylematy ewolucji (współautorstwo z
Michałem Hellerem
)
- 1990: Trzy kultury: nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska
- 1992: Bóg Abrahama i Whiteheada
- 1992: Ułaskawianie natury
- 1993: Granice racjonalności. Eseje z filozofii nauki
- 1996: Elementy filozofii nauki
- 1996: Sacrum i kultura
- 1997: Na zachód od domu niewoli
- 1997: Uczestnicy Bożych tajemnic. Konferencje o kapłaństwie
- 1997: Ziarno samotności
- 1998: Europejska wspólnota ducha. Zjednoczona Europa w nauczaniu Jana Pawła II
- 1998: Niewidzialne światło (wywiad-rzeka)
- 1999: Bruderszaft z Kainem. Medytacje nad moralnym spadkiem po PRL
- 1999: Pięć dialogów (współautorstwo)
- 1999: Wartości w eterze
- 2000: Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej
- 2000: Kuszenie Pana Cogito
- 2000: Pożegnanie z Nazaretem. Duchowość Ewangelii wobec wyzwań współczesności
- 2001: Bóg postmodernistów. Wielkie pytania filozofii we współczesnej krytyce moderny
- 2001: Droga krzyżowa
- 2001: Pan Cogito czy Mister Tarzan
- 2002: Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego
- 2002: Elementarz księdza Życińskiego dla biskupa i świeckiego (wybór pism)
- 2003: Listy do Nikodema & teksty wojenne
- 2003: Wiara wątpiących
- 2004: Godność i medycyna
- 2004: Samotność wśród liberałów
- 2005: Bóg w naszych czasach... (współautorstwo)
- 2005: Kosmiczna perspektywa kulturowej ewolucji człowieka
- 2005: Odyseusz czy playboy? Kulturowa odyseja człowieka
- 2005: Okruchy słowa
- 2008: Medytacje filozoficzne
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne