Kościół św. Augustyna w Warszawie przy ul. Nowolipki 18 został wzniesiony w stylu
neoromańskim
i znajduje się w dzielnicy
Wola
przy ul.
Nowolipki
.
Historia kościoła
W
1896
Józef Mikulicki, urzędnik warszawskiej kasy gubernialnej, zapisał dom wraz z placem przy ulicy Dzielnej pod budowę nowego kościoła. Przedsięwzięcie stało się możliwe do realizacji dzięki hojności sędziwej już wówczas hrabiny
Aleksandry Potockiej
, wdowy po
Auguście Potockim
, która w taki właśnie sposób postanowiła upamiętnić imię zmarłego 25 lat wcześniej męża. Hrabina przeznaczyła na ten cel ogromną jak na owe czasy sumę 300 tysięcy rubli. Dokupiła pod nową świątynię dwa sąsiednie place, w związku z czym budowla mogła stanąć frontem do ul. Nowolipki. Na czele Komitetu Budowy Kościoła stanął Ludwik Górski, wykonawca testamentu Aleksandry Potockiej. W skład komitetu wszedł między innymi hrabia Franciszek Czacki.
Autorami projektu świątyni byli Edward Cichocki i Józef Huss. Do budowy przystąpiono w
1891
. Kamień węgielny poświęcił
20 października
1892
arcybiskup warszawski
Wincenty Teofil Popiel
w asyście biskupa sufragana warszawskiego
Kazimierza Ruszkiewicza
.
10 grudnia
1896
pierwszą mszę św. w nowym kościele odprawił arcybiskup Popiel a ks. kanonik Ignacy Durewicz poświęcił świątynię. W tym czasie trwały jeszcze prace przy wyposażaniu wnętrza. Konsekracja kościoła przez biskupa Ruszkiewicza miała miejsce w
1905
(a nie jak podaje tablica erekcyjna w
1896
). W
1903
erygowano przy kościele parafię.
W czasie
II wojny światowej
kościół znalazł się na terenie
warszawskiego getta
. Z chwilą likwidacji getta utworzono w nim magazyn w którym składowano mienie zrabowane
Żydom
, następnie kościół sprofanowano i przekształcono na stajnię. W czasie
powstania warszawskiego
na wieży kościelnej usytuowany był punkt obserwacyjny i gniazdo
niemieckiej
broni maszynowej.
5 sierpnia
1944
wieża została uszkodzona podczas szturmu na
Gęsiówkę
wystrzałem ze zdobycznej
pantery
przez żołnierzy
Batalionu Zośka
. Po powstaniu Niemcy podpalili dach świątyni: spłonęła sygnaturka, organy, wszystkie drzwi zewnętrzne, ucierpiały kamienne elementy elewacji. Ogień zajął plebanię i dom parafialny. Niemcy mieli też w planie wysadzenie kościoła, czego jednak nie zrealizowali.
Po wojnie był najwyższą i jedną z niewielu budowli pozostałych na terenie byłego getta. Już w
1947
dzięki funduszom przyznanym na cele renowacyjne przez Radę Prymasowską Odbudowy Kościołów Warszawy obiekt oddano do użytku wiernym, nadal prowadząc prace remontowe. W
1953
otynkowano sklepienia naw bocznych i odnowiono sygnaturkę. Teren dziedzińca przykościelnego zmniejszono na rzecz powstających wokół osiedli mieszkaniowych.
Architektura kościoła
Kościół wzniesiony został z czerwonej cegły klinkierowej z kamiennymi detalami architektonicznymi w kolorze brunatno-czerwonym oraz beżowym. Trójnawowy korpus, w układzie bazylikowym, wzbogacono wysoką sygnaturką w północno-wschodnim narożniku. Wydłużone, pięciobocznie zamknięte prezbiterium zwrócone w kierunku północno-zachodnim. Flankuje go para aneksów z wąskimi przedsionkami: od północy zakrystia, od południa kaplica. Do korpusu przylega od strony południowej przęsło chórowe, mieszczące w dolnej kondygnacji portyk wgłębny i kruchtę. Dwukondygnacyjna fasada flankowa jest z lewej strony wieżą, a z prawej aneksem mieszczącym kaplicę. Powyżej portyku wspartego na trzech arkadach, znajduje się pas sześciu półkoliście zamkniętych nisz.
Górną kondygnację elewacji wypełnia duża rozeta. Część fasady wieńczy trójkątny naczółek. Wysoka wieża dzielona jest na sześć nierównej wysokości kondygnacji, z oknami o różnych wykrojach. Nawy boczne opięte są prostymi
skarpami
, zwieńczonymi kubikami o płaskich namiotowych daszkach. Nawa główna i prezbiterium przykryte są wspólnym dachem dwuspadowym, nawy boczne dachami pulpitowymi, wieża wysokim, wielobocznym hełmem. Wnętrze korpusu zamknięte jest sklepieniem krzyżowym na gurtach w systemie wiązanym. Nawy boczne wzbogacone są wnękami mieszczącymi kaplice, powstałymi przez wpuszczenie do wewnątrz skarp opinających korpus. Nawa główna doświetlona jest parą rozet w każdym przęśle. Poniżej nich znajdują grupy trzech ślepych okienek otwierających się na przestrzeń pod dachami pulpitowymi.
Wysokie, prostokątne okna naw bocznych zamknięte są łukiem i dzielone pionowym laskowaniem na trzy części.
We wnętrzu zastosowany został zmienny system podpór. Przęsła nawy głównej wydzielone filarami, wzbogacone zdwojonymi pilastrami. Trzony pilastrów, przedłużone na ściany nawy, wieńczą poniżej gzymsu kapitele korynckie z główkami putt. Pomiędzy filarami umieszczone są pary arkad wspartych na osi romańskimi kolumnami. Kostkowe kapitele dekorowane są kompozycją roślinną. W przęśle fasadowym, powyżej kruchty umieszczony został chór muzyczny. Emporę wspierają trzy arkady rozdzielone parą romańskich półkolumn. Prezbiterium o trzech przęsłach, przykryte jest sklepieniem kolebkowym na gurtach. Od strony północnej zamyka je apsyda. Artykulacja tej części budowli jest zagęszczona w porównaniu z korpusem. Pod całością znajdują się sklepione podziemia.
Wieża kościoła, swego czasu najwyższa w Warszawie, zwieńczona jest krzyżem 5,1 m umieszczonym na kuli o średnicy 1,35 m. Kula ta, pierwotnie pozłocona, została w
1959
z polecenia ówczesnych władz pomalowana na czarno. Miał to być niezawodny sposób na ucięcie szerzących się pogłosek o
cudownym ukazaniu się na tle kuli Matki Boskiej
i gromadzenia się wiernych pod kościołem. W
1995
farbę z kuli usunięto przywracając jej dawny wygląd.
Na północnej ścianie kościoła znajduje się krzyż umieszczony tam z okazji
wkroczenia w trzecie tysiąclecie
.
28 sierpnia
2002
został poświęcony ofiarom
Pawiaka
przez ks. prałata Wiesława Kądzielę.
Parafia
Na terenie parafii działa wiele wspólnot i grup, m.in. grupy związane z liturgią (lektorzy, ministranci, bielanki, nadzwyczajni szafarze Komunii Św.,
Wspólnota Ruchu Światło-Życie
, schola parafialna uświetniająca swym śpiewem zwłaszcza liturgię dla młodzieży w dolnym kościele, chór parafialny śpiewający na większych uroczystościach jak wizytacja biskupa, bierzmowanie,
Triduum Paschalne
), oraz różne wspólnoty zrzeszające wszelkie grupy w parafii jak Legion Maryi, Koła Żywego Różańca,
wspólnota Neokatechumenalna
, czy grupy AA. W podziemiach kościoła działa również od
7 października
2007
, Herbaciarnia „Dzieła Zebrane” w której odbywają się różnego rodzaju imprezy kulturalne, koncerty, prelekcje czy pokazy multimedialne. Herbaciarnia jest jednym z niewielu tego typu miejsc w Polsce usytuowanych w podziemiach kościoła, na jej terenie obowiązuje zakaz spożywania alkoholu oraz palenia tytoniu. Przy herbaciarni działa również Dyskusyjny Klub Filmowy[2].
W
2006
kościół po wielu latach zbiórek, zakupił
organy
, wyremontowano też dach wieży uszkodzony w czasie II wojny światowej, a parafia odzyskała przyległy plac, który utraciła po wojnie na rzecz budowanego osiedla.
22 października
2006
odbyło się uroczyste podświetlenie kościoła, a na uroczystości obecni byli
prymas
Józef Glemp
i były
premier
Kazimierz Marcinkiewicz
.
Na przełomie maja i czerwca
2009
, rozpoczęła się renowacja głównej wieży kościelnej, zakończona w październiku 2009.
Lista proboszczów parafii
- Ks. Karol Czajkowski (
1896
–
1910
)
- Ks. Michał Siewruk (
1911
–
1917
)
- Ks. Władysław Załuskowski (1917 –
1919
)
- Ks. Julian Roczkowski (1919 –
1929
)
- Ks.
Karol Niemira
(1929 –
1933
)
- Ks. Franciszek Garncarek (
1934
–
1942
)
- Ks. Marian Wasilewski (1942 –
1949
)
- Ks. Józef Netczuk (1949 –
1952
)
- Ks. Stefan Kuć (1952 –
1966
)
- Ks. Mieczysław Jabłonka (1966 –
1986
)
- Ks. Stefan Księżopolski (1986 –
1992
)
- Ks. Walenty Królak (1992 – dalej sprawuje urząd)
Obecni duchowni parafii[3]
- Ks. prałat Walenty Królak (proboszcz parafii, dziekan
dekanatu muranowskiego
)
- Ks. Carlos Cezar Damaglio (wikariusz)
- Ks. Pedro Jose Guzman Ardila (wikariusz)
- Ks. Jan Józef Lorenz (wikariusz)
- Ks. Artur Awdalian (wikariusz)
Księża związani z parafią
Zobacz też
Przypisy
Źródła
Linki zewnętrzne