Maria Kazimiera de La Grange d'Arquien, Marysieńka (ur.
28 czerwca
1641
[1] r. w
Nevers
, zm.
30 stycznia
1716
r. w
Blois
) –
królowa Polski
, żona króla
Jana III Sobieskiego
.
Życiorys
Urodziła się 28 czerwca 1641 r. w
Nevers
, w starym, ale zubożałym rodzie d'Arquien. Była córką - wśród licznego rodzeństwa - francuskiego markiza
Henriego Alberta de La Grange d'Arquien
i Franciszki de la Châtre - ochmistrzyni dworu
Ludwiki Marii Gonzagi
. Tą drogą także i córka została damą dworu Ludwiki Marii, która wkrótce została królową polską, poślubiwszy per procuram króla
Władysława IV Wazy
. Z nią też Maria Kazimiera przybyła do Polski pod koniec
1645
r., mając 4 lata. Niektórzy z ówczesnych Polaków spekulowali, iż była jej nieślubną córką, brak jednak jakichkolwiek potwierdzających to dowodów - historycy uznają, iż prawdopodobnie były to wyłącznie informacje rozpowszechniane przez przeciwników królowej i opierały się tylko na fakcie obecności małej dziewczynki w jej orszaku[2]. Przyswoiwszy sobie język i kulturę polską, Maria Kazimiera zyskała wśród Polaków przydomek Marysieńka, z którym odtąd kojarzona jest w polskiej historii. W
1648
r., wobec trudnej sytuacji w kraju i śmierci króla Władysława IV, owdowiała królowa odesłała siedmioletnią "Marysieńkę" z powrotem do Francji, gdzie w rodzinnym
Nevers
przez ok. cztery lata odbywała edukację w szkole klasztornej. Najpóźniej w
1653
r. powróciła na dwór Ludwiki Marii, która zdołała poślubić nowego króla polskiego,
Jana Kazimierza
. Tam też, w marcu
1655
r., podczas jednej z zabaw dworskich towarzyszących obradom sejmu warszawskiego, poznał ją jej późniejszy mąż i król,
Jan Sobieski
. Znajomość pogłębiło przybycie Jana na dwór królewski w
1656
roku. Do oświadczyn i ślubu jednak nie doszło, pomimo więzi miłosnej, jaka już wówczas wytworzyła się wśród przyszłych małżonków.
3 marca
1658
r. poślubiła
wojewodę sandomierskiego
Jana Sobiepana Zamoyskiego
, z którym miała czworo dzieci (żadne z nich nie dożyło dorosłości). W oczach Ludwiki Marii - faktycznie decydującej o zamążpójściu "Marysieńki" - Zamoyski był lepszym kandydatem ze względu na dużo większy majątek niż (i tak zamożnego) Sobieskiego, jak również postawę polityczną: w przeciwieństwie do przyszłego króla, Zamoyski pozostał wierny Janowi Kazimierzowi w pierwszym okresie
potopu szwedzkiego
. Zamoyski zmarł jednak w kilka lat po ślubie. Po jego śmierci poślubiła (potajemnie)
14 maja
i (oficjalnie)
5 lipca
1665
r. Jana Sobieskiego. W opinii współczesnych jak i historyków, było to tzw. "małżeństwo z miłości", co stanowiło rzadkość w ówczesnych czasach. Drugiemu mężowi urodziła trzynaścioro dzieci, z których tylko czworo osiągnęło dorosłość: Jakub (1667–1737), Teresa Kunegunda (1676–1730), Aleksander (1677–1714) i Konstanty (1680–1726).
Na królową Polski została koronowana
2 lutego
1676
r., na
Wawelu
. Będąc królową wspierała politykę mającą doprowadzić do sojuszu polsko-francuskiego. Zarazem chciała uzyskać od ówczesnego króla Francji
Ludwika XIV
przywileje dla swojej rodziny.
Marysieńka wyjechała z Polski w 1699 r. udając się do
Rzymu
, gdzie przebywała z wcale licznym dworem. Zamieszkała tam w
Palazzo Chigi-Odescalchi
. Często gościła u kolejnych papieży, najpierw u
Innocentego XII
(który wcześniej jako
nuncjusz
udzielił jej ślubu z Sobieskim), następnie u
Klemensa XI
. Potem udała się do
Francji
. Jednak
Ludwik XIV
wydał jej zakaz pojawienia się w
Paryżu
i
Wersalu
, choć bezskutecznie składała prośby pisząc do niego: Chcę być uważana jako prosta wasalka, a nie jak królowa, opuszczając bowiem Rzym, królestwo swe złożyłam u stóp papieskich.[3]
Ostatnie półtora roku życia spędziła w
Blois
, gdzie w styczniu 1716 r. zmarła po płukaniu żołądka zarządzonym przez lekarza. Trumnę 2 kwietnia przeniesiono do kaplicy św. Eustachego w kościele św. Zbawiciela w Blois. Natomiast serce złożono w urnie w miejscowym kościele jezuitów (przepadło potem w czasie
Rewolucji Francuskiej
). Następnie w 1717 r. trumna z ciałem Marysieńki spoczęła w warszawskim kościele kapucynów, obok Jana III i stamtąd w 1733 r. wraz z prochami króla przewieziono do
katedry wawelskiej
w Krakowie.
Jej imię nosiły statki
gdańskie
Marie, Die Königin von Pohlen (trzy statki), Maria Casimira Königin von Pohlen. [4]
Kontrowersje
Późniejsi publicyści (
Kazimierz Waliszewski
i
Tadeusz Boy-Żeleński
) wyolbrzymili jej wpływ na
Jana Sobieskiego
, w rzeczywistości królowa ułatwiała Sobieskiemu zbliżenie z Francją, ale jej samej nie udało się doprowadzić do sojuszu w
1692
r. z powodu sprzeciwu Sobieskiego.
Listy
Królewska para pozostawiła po sobie obfitą korespondencję. Listy miłosne powstały głównie w latach
1665
-
1683
- w czasie rozstań z Marysieńką, spowodowanych takimi wydarzeniami, jak np.
rokosze
, wyjazdy Marysieńki do
Paryża
, kampania wojenna w latach
1675
-
1676
oraz
odsiecz wiedeńska
w
1683
r. W listach tych widoczny jest świat uczuć Sobieskiego i Marysieńki, autentyczne przeżycia kochającej się pary, trudności i problemy ówczesnego świata. Przebywała przez pewien okres w posiadłości
Pilaszkowice
, gmina
Rybczewice
, woj. lubelskie, zaś jej kochanek Jan odpoczywając w Woli (teraz
Sobieska Wola
),
gmina Krzczonów
, woj. lubelskie) na polowaniach miał możliwość spotkania się z nią.
Genealogia
Antoine de La Grange d'Arquian ur. 1556/1557 zm. 9 V 1626 | | Anne d'Ancienville ur. 1585 zm. 31 VIII 1650 | | Baptiste de La Châtre ur. 1550/1551 zm. 1615 | | Gabrielle Lamy ur. ok. 1580 |
| | | | |
| | |
|
Henri de La Grange d'Arquien
ur. 8 IX 1613 zm. 24 V 1707 | | Françoise de La Châtre ur. 1613/1615 zm. 1672 | |
| | |
| |
| | | | | | | | | | | | | |
| 1
Jan Sobiepan Zamoyski
ur. 9 IV 1627 zm. 7 IV 1665 | Maria Kazimiera d'Arquien ur. 28 VI 1641 zm. 17 I 1716 | 2
Jan III Sobieski
ur. 17 VIII 1629 zm. 17 VI 1696 OO 5 VII 1665 (ślub tajny 14 V 1665) | |
| | | | | | | | | |
| | | | | | | | | |
| | | | | | | | | |
Ludwika Maria Zamoyska ur. IV 1659 zm. V 1659 | NN Zamoyski ur. I 1660 zm. I 1660 | Katarzyna Barbara Zamoyska ur. 5 XII 1660 zm. XII 1662 | NN Zamoyska ur. V 1664 zm. VIII 1664 |
Jakub LudwikSobieski
ur. 2 XI 1667 zm. 19 XII 1737 |
| | | | | | | | | |
NN Sobieska ur. 9 V 1669 zm. 9 V 1669 | NN Sobieska ur. 9 V 1669 zm. 9 V 1669 |
Teresa TeofilaSobieska
ur. X 1670 zm. X 1670 | Adelajda LudwikaSobieska ur. 15 X 1672 zm. 10 II 1677 |
Maria TeresaSobieska
ur. 18 X 1673 zm. 7 XII 1675 |
| | | | | | | | | |
NN Sobieska ur. X 1674 zm. X 1674 |
Teresa KunegundaSobieska
ur. 4 III 1676 zm. 10 III 1730 |
Aleksander BenedyktSobieski
ur. 6 IX 1677 zm. 19 XI 1714 | NN Sobieska ur. 13 XI 1678 zm. 13 XI 1678 |
Konstanty WładysławSobieski
ur. 1 V 1680 zm. 28 II 1726 |
| | | |
Jan Sobieski ur. 4 VI 1683 zm. (przed 12 IV) 1685 | NN Sobieska ur. 20 XII 1694 | | | |
Przypisy
- ↑ Datę tę znamy tylko z pamiętnika jej syna. Możliwe, że Maria Kazimiera urodziła się wcześniej.
- ↑
Z. Wójcik
, Jan Sobieski, Warszawa 1983, s. 60-61.
- ↑ Robert A. Haasler, Kobiety Watykanu, Rozdział X: Seksapil i duma Marysieńki Sobieskiej
- ↑
Marek Arpad Kowalski
, Kolonie Rzeczypospolitej,
Warszawa
2005
, s. 75.
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Zobacz też
Wystąpił problem z bazą danych.
Spróbuj ponownie poprzez naciśnięcie przycisku "Odśwież".
Przepraszamy za powstały problem.