Wojna siedmiotygodniowa − konflikt zbrojny pomiędzy
Królestwem Prus
,
Królestwem Włoch
i kilkoma państwami-członkami
Związku Niemieckiego
, a
Cesarstwem Austriackim
,
Saksonią
,
Królestwem Hanoweru
,
Królestwem Bawarii
oraz kilkoma państwami-członkami
Związku Niemieckiego
w dniach
16 czerwca
do
23 sierpnia
1866
roku.
Podłoże
Między
Prusami
a
Austrią
od dawna trwała rywalizacja o przewodnictwo w
Związku Niemieckim
. Od władców obu państw oczekiwano, że przeprowadzą polityczną unifikację Niemiec i przekształcą Związek w federacyjne państwo ogólnoniemieckie. O ile większość władców niemieckich i arystokracja feudalna tradycyjnie popierały
Habsburgów
, depozytariuszy tradycji
Świętego Cesarstwa Rzymskiego
, o tyle niemiecka
burżuazja
i wielu intelektualistów wiązała swe nadzieje z
Hohenzollernami
i rządem pruskim, bardziej dynamicznym od austriackiego. Od
1834
roku większość państw niemieckich łączył także
Niemiecki Związek Celny
, zorganizowany przez Prusy, który zapewniał sprawniejszą współpracę gospodarczą i stanowił pruską przeciwwagę dla wpływów austriackich. Od
1862
roku funkcje
premiera
Królestwa Prus
pełnił
Otto von Bismarck
, otwarcie kontestujący dominację austriacką i konsekwentnie dążący do zjednoczenia
Niemiec
pod przewodnictwem pruskim. Po
wojnie z Danią
, w której
Austria
zyskała oddalone od jej granic Księstwo
Holsztynu
(a Prusy Księstwo
Szlezwiku
), wykorzystał zatarg prusko-austriacki o nie i w roku
1866
rozpoczął działania wojenne (choć pierwszy krok należał do Austrii, bo na jej żądanie
Bundestag
powołując się na artykuł 19. Aktu Związkowego Kongresu Wiedeńskiego o "ochronie wewnętrznego bezpieczeństwa Niemiec i zagrożonych praw jego członków" uchwalił
11 kwietnia
1866
mobilizację związkowych sił zbrojnych, oczywiście poza oddziałami pruskimi). Z uwagi na ten akt formalnie i w znacznym stopniu faktycznie była to wojna prusko-niemiecka, jednakże jej główną treścią była rywalizacja pomiędzy dwiema głównymi potęgami, stąd tradycyjna nazwa konfliktu w historiografii. Wcześniej, dzięki odpowiednim układom i działaniom dyplomacji, Bismarck zapewnił sobie neutralność
Rosji
i
Francji
oraz wsparcie
Włoch
, którym obiecał pomoc w uzyskaniu należącej do Austriaków
Wenecji
.
Działania wojenne
Wojnę rozpoczęły działania pruskie przeciwko kontyngentom wojskowym kolejnych państw
Związku Niemieckiego
. Na początku czerwca 1866 roku wojska pruskie wkroczyły do administrowanego przez Austrię Holsztyna. W następnej kolejności na froncie południowym wojska sprzymierzonych z Prusami świeżo zjednoczonych Włoch doznały porażki w
bitwie pod Custozą
24 czerwca
. Główne i decydujące działania prowadzone były jednak przez armie pruskie w Czechach. Do decydującej bitwy doszło 3 lipca
pod Sadową
w pobliżu
Hradec Králové
(znana też jako bitwa pod Königgrätz – Prusacy nacierali spod wsi Sadova przez nurt
Bystrzycy
, Austriacy oparli swoje ugrupowanie o linię następnej rzeki –
Łaby
i stojącą nad nią fortecę
Königgrätz
) w należących wówczas do Austrii
Czechach
. Wojska austriackie pod wodzą generała
Ludwiga von Benedeka
zostały rozbite przez Prusaków. W schyłkowej fazie konfliktu doszło jeszcze
20 lipca
do morskiej
bitwy pod Lissą
, w której flota austriacka zwyciężyła flotę włoską. Nie miało to jednak większego znaczenia, bo
24 lipca
cesarz
Franciszek Józef
skapitulował.
Zakończenie wojny
Wojna zakończyła się
pokojem w Pradze
podpisanym
23 sierpnia
1866
, na mocy którego Prusy przejęły Holsztyn wraz z ostatecznym włączeniem Szlezwiku, który od
1864
roku znajdował się pod administracją pruską. Ponadto, Prusy anektowały niektóre państwa niemieckie, które wystąpiły przeciwko nim. Były to: Królestwo
Hanoweru
, Księstwo
Nassau
, Elektorat
Hesji
i Wolne Miasto
Frankfurt
. W wyniku tych zmian granic terytorium państwa pruskiego stanowiło teraz zwartą, geograficzną całość. Wbrew sugestiom króla Wilhelma I i pruskiej generalicji Bismarck zrezygnował z odbierania Austrii terytoriów takich jak Czechy lub Austria właściwa i z ewentualnej aneksji Saksonii. Uznał, że w przyszłości Austria może stać się sojusznikiem zjednoczonych pod pruskim przewodnictwem Niemiec. Ponadto, dzięki staraniom Bismarcka sojusznicze
Włochy
uzyskały
Wenecję
. Najważniejszym skutkiem wojny było jednak wycofanie się Austrii z polityki niemieckiej (rozwiązanie
Związku Niemieckiego
i utworzenie
Związku Północnoniemieckiego
), co umożliwiło
zjednoczenie Niemiec
pod przewodnictwem Prus.
Szczegółowe kalendarium bitew:
Zobacz też
Bibliografia
- Dzieszyński R., Sadowa 1866, Bellona, Warszawa 2007.
- Toporek M., Historia powszechna,MOW, Kraków 1992.