Księstwo Połockie
Księstwo PołockieKsięstwo Połockie – pierwsze ruskie
księstwo udzielne
ze stolicą w
Połocku
, powstałe z wydzielenia z
Rusi Kijowskiej
w końcu
X wieku
. Istniało jako niezależny byt państwowy z przerwami do około
1394
roku. Historia Początki księstwaObejmujące swym zasięgiem zachodnią część ziem plemienia
Krywiczów
księstwo istnieć mogło już w IXw. kiedy to według Latopisu Nikonowskiego w 865 r. Połock został podporządkowany kijowskim
Waregom
, a później wraz z Kijowem przeszedł we władanie Rurykowiczów. W ramach
Rusi Kijowskiej
Księstwo Połockie posiadało pewną odrębność, co potwierdza oddzielny zapis o udziale drużyn połockich w wyprawach ruskich na
Bizancjum
w latach 907 i 911. W końcu Połock całkowicie oddziela się od
Rusi
- o czym świadczy pojawienie się pierwszego poświadczonego źródłowo - najprawdopodobniej nie mającego nic wspólnego z Rurykowiczami - księcia połockiego
Ragwołoda
, panującego w trzecim ćwierćwieczu X wieku. W sporze między synami księcia
Światosława
-
Jaropełkiem
a
Włodzimierzem
opowiedział się po stronie tego pierwszego. Ostatecznie sukces odniósł Włodzimierz, który zajął Połock, kazał zgładzić Rogwołoda i poślubił jego córkę
Rognedę
[1]. Później Włodzimierz osadził w Połocku małoletniego syna
Izjasława
, prawdopodobnie pod regencją matki Rognedy[2]. Usamodzielnienie się księstwaPołożenie Połocka w pobliżu dużych rzek sprzyjało handlowi, a ten - bogaceniu się miasta i wzrastaniu w potęgę. Izasław był już z pewnością
księciem udzielnym
, taki był też zamiar jego ojca. Jego syn
Briaczysław
mógł sobie już pozwolić na politykę agresywną - przyłączył ziemię między
Dźwiną
a
Dzisną
, gdzie wyrósł gród
Braczysławl
. Po nieudanej agresji na
Nowogród Wielki
w
1021
roku[3], przyszło Briaczysławowi do końca życia toczyć wojny z
Jarosławem Mądrym
. Rządy jego syna,
Wsiesława
przyniosły dalsze umocnienie pozycji księstwa. Rozpad i upadek księstwaJeszcze za życia Wsiesława doszło do rozpadu księstwa i wydzielenia sześciu lub siedmiu udziałów[4]. Księciem na Połocku został najstarszy Dawid. Wyprawa
Mścisława I Haralda
w
1127
roku poskutkowała spustoszeniem księstwa; przerażeni Połocczanie wypędzili Dawida i osadzili na tronie jego brata Rogwołoda. W
1132
roku Wasyłko Światosławic, jeden z bratanków Dawida i Rogwołoda, odbił księstwo i odtąd rządził nim do śmierci[5]. Ta przyniosła jednak nowe walki o następstwo po nim, wmieszanie się sąsiednich księstw i dalsze osłabianie i nowe podziały księstwa. Ostatnim
Rurykowiczem
na tronie połockim został Briaczysław Wasyłkowic. Podbój przez Wielkie Księstwo LitewskieByć może Litwini sięgali po Połock już kilkadziesiąt lat wcześniej. Dopiero jednak w latach 40.
XIII wieku
udało im się jednak na dobre usadowić w Połocku. Córkę Briaczysława wydano za litewskiego księcia Towtiłłę i tym sposobem ten wstąpił na tron połocki, uznając przy tym zwierzchnictwo
Mendoga
. Kiedy ten go jednak tronu pozbawił, wybuchła między nimi wojna. Po jego skrytobójczej śmierci, na tron połocki wstąpił książę Gierden, a po jego śmierci tron udało się przejąć synowi Towtiłły, Konstantynowi. Nie mając potomstwa, ok.
1290
r. oddał księstwo pod zwierzchnictwo
arcybiskupowi Rygi
, w
1307
r. Księstwo Połockie znalazło się pod władzą
Wielkiego Księstwa Litewskiego
. Rządziło tam kilku książąt, aż do
Andrzeja Olgierdowica
. Ten wystąpił przeciw
unii w Krewie
, lecz został pobity i wzięty do niewoli. Księstwo zostało przemianowane w
województwo połockie
. UdziałyZ Księstwa Połockiego wydzieliły się następujące Księstwa: - Księstwo Borysowskie
- Księstwo Gorodneńskie
- Księstwo Gorodcowskie
- Księstwo Hercygskie
- Księstwo Izjasławlskie
- Księstwo Druckie
- Księstwo Drucko-Podbereskie
- Księstwo Kukiejnoskie
- Księstwo Łagoskie
- Księstwo Ługowskie
- Księstwo Mińskie
- Księstwo Streżebskie
-
Księstwo Witebskie
KsiążętaLista książąt połockich znajduje się w
osobnym artykule
. Przypisy- ↑ J. Bieniak, Rogwołod, pierwszy hist. ks. połocki,
Słownik starożytności słowiańskich
, t. 4, 1970, s. 525.
- ↑ J. Bieniak, Rognieda, Słownik dstarożytności słowiańskich, t. 4, 1970, s. 524.
- ↑
Powieść minionych lat
, tłum. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1999, s. 114.
- ↑ Liczba synów Wsiesława jest dyskusyjna.
- ↑
W. Dworzaczek
, Genealogia, tabl. 32.
Bibliografia-
Bieniak J.
, Rognieda, Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, 1970, s. 523-524.
- Bieniak J. Rogwołod, pierwszy hist. ks. połocki, Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, 1970, s. 525.
- Bieniak J., Rogwołod, ks. połocki (zm. 1127-1129), Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, 1970, s. 525.
-
Dworzaczek W.
, Genealogia, Warszawa 1959.
- Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1999.
Inne hasła zawierające informacje o "Księstwo Połockie":
Wittenberga
...
Szlezwik
...
Klemens Maria Hofbauer
...
1225
...
1852
...
Wyprawy krzyżowe
...
Bar
...
Wielkie Księstwo Moskiewskie
...
1136
...
Austro-Węgry
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Księstwo Połockie":
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
128. Czasy Napoleona (plansza 15)
...
119b Wojny XVII w. i ich konsekwencje (plansza 5)
...
|