AH-1S Cobra |
| AH-1W SuperCobra |
AH-1W SuperCobra |
Dane podstawowe |
Państwo |
Stany Zjednoczone
|
Producent |
Bell Helicopter Textron
|
Typ | Śmigłowiec szturmowy w układzie klasycznym |
Konstrukcja | metalowa, podwozie stałe |
Załoga | 2 – pierwszy pilot, drugi pilot/strzelec |
Dane techniczne |
Napęd | 1 ×
silnik turbowałowy
Lycoming T53-L-703 |
Moc
| 1300 kW |
Wymiary |
Średnica wirnika | 14,63 m |
Długość | 13,6
m
|
Wysokość | 4,1 m |
Masa |
Własna
| 2993
kg
|
Startowa
| 4535 kg |
Osiągi |
Prędkość maks.
| 352 km/h |
Prędkość wznoszenia
| 8,2 m/
s
|
Pułap
| 3720 m |
Zasięg | 510 km |
Dane operacyjne |
Uzbrojenie |
Działko: M197 20-mm montowane na uniwersalnej wieżyczce M97A1 Rakiety:
BGM-71 TOW
|
Użytkownicy |
Bahrajn
,
Hiszpania
,
Iran
,
Izrael
,
Japonia
,
Jordania
,
Korea Południowa
,
Pakistan
,
Tajwan
,
Tajlandia
,
Turcja
,
USA
|
Rzuty |
| Rzuty samolotu |
|
|
AH-1 Cobra, znany również jako "Huey Cobra", "Cobra", "Sea Cobra" i "Snake", jest
helikopterem
szturmowym zaprojektowanym przez
Bell Helicopter Textron
. Obecnie w
siłach zbrojnych USA
jest wykorzystywany tylko w
korpusie piechoty morskiej
, natomiast w
armii USA
został całkowicie zastąpiony w przez
AH-64 Apache
.
Historia
Historia AH-1 jest blisko związana z rozwojem
UH-1 Iroquois
– poprzednika nowoczesnych helikopterów i symbolu
wojny w Wietnamie
.
Prototyp XH-40 uniósł się w powietrze po raz pierwszy 22 października 1956 roku i wszedł do służby tego samego roku jako HU-1A. Oznaczenie "HU" wzięło się od sławnej nazwy "Huey", jednak w 1962 zmieniono skrót na UH-1. Pojawienie się UH-1 pozwoliło zastosować w praktyce teorię kawalerii powietrznej, jako nowej taktyki pozwalającej na szybkie przerzucenie żołnierzy na duże odległości tak, aby doprowadzić do walki z nieprzyjacielem w wybranym przez siebie miejscu i czasie.
Szybko stało się jasne, że nieuzbrojone UH-1 nie są w stanie sprzeciwić się wrogowi okupującemu przewidziane lądowiska. Uświadomiono sobie, że do prowadzenia tego typu operacji UH-1 potrzebuje silnego wsparcia ogniowego.
Wraz z eskalacją działań wojennych w Wietnamie rola helikopterów transportowych stale wzrastała, dlatego ich ochrona stawała się zadaniem coraz istotniejszym.
Sioux Scout
W grudniu 1962 Bell rozpoczął prywatne przedsięwzięcie mające na celu stworzenie helikoptera szturmowego dla wojsk
USA
w
Wietnamie
. Jego głównym zadaniem miała być ochrona piechoty i samodzielne prowadzenie walk.
Pierwszy projekt został opracowany na podstawie konstrukcji helikoptera "Model 47 H-13 Sioux". Prototyp wzniósł się w powietrze w czerwcu 1963 jako "Model 207 Soux Scout".
Projekt posiadał wszystkie kluczowe cechy helikoptera szturmowego: dwuosobowy
kokpit
, zredukowane skrzydła do mocowania broni i działko montowane na obrotowej wieżyczce. Po dokonaniu oględzin na początku 1964, armia uznała, że "Siux Scout" jest zbyt mały i za słabo uzbrojony by został użyty bojowo.
AAFSS
Z powodu niezadowolenia z powstałego "Sioux Scout" armia ogłosiła przetarg na Advanced Aerial Fire Suppot System (zaawansowany system wsparcia ogniowego z powietrza).
Przetarg doprowadził do powstania
Lockheed AH-56 Cheyenne
– ciężkiego helikoptera bojowego, który okazał się projektem zbyt ambitnym i kosztownym. W jego budowie zastosowano najnowocześniejsze technologie. Został stworzony w myśl zasady, iż przetrwanie helikoptera w walce można zapewnić tylko przez odpowiednie zbalansowanie szybkości, zwrotności i uzbrojenia.
Model 209
W tym samym czasie Bell wciąż próbował stworzyć lekki i mały helikopter bojowy, który sprosta wymaganiom armii. W styczniu 1965 zainwestował milion dolarów amerykańskich, aby przystąpić do projektowania nowej konstrukcji. Łącząc sprawdzony mechanizm transmisji mocy, system śmigieł, silnik turbowałowy T53 zastosowany w UH-1 z założeniami użytymi do projektowania "Sioux Scout", Bell stworzył "Model 209".
Sytuacja w Wietnamie sprzyjała Modelowi 209. Ataki na siły amerykańskie w Wietnamie nasilały się, a do czerwca 1965 przerzucono tam 50 tysięcy amerykańskich żołnierzy.
1965 był również datą zakończenia przetargu na AAFSS, ale program borykał się z trudnościami natury technicznej i politycznej. W związku z tym armia potrzebowała tymczasowego rozwiązania. Zwrócono się do pięciu producentów helikopterów, aby wybrać najlepszy z możliwych, już istniejących projektów helikopterów bojowych. Brano pod uwagę uzbrojoną wersje
Boeing CH-47A
, Kaman UH-2, Piasecki 16H Pathfinder, Sikorski S-61 i Bell 209.
3 września 1965 Bell wyprodukował pierwszy prototyp, który pięć dni później dokonał dziewiczego lotu. Stało się to jedynie osiem miesięcy po rozpoczęciu projektowania. Po dokonaniu oceny i porównaniu go z innymi zgłoszonymi helikopterami, w kwietniu 1966 armia podpisała pierwszy kontrakt na produkcje 110 sztuk.
Dostawa
W czerwcu 1967 roku, dostarczono pierwsze egzemplarze AH-1G HueyCobra. Pierwotnie oznaczono go jako UH-1H jednak wkrótce zamieniono "U" na "A" od angielskiego słowa attack (atak).
Między 1967 a 1973, Bell wyprodukował 1116 egzemplarzy AH-1G.
Użycie bojowe
AH-1 Cobra były używane w
ofensywie Tet
w 1968 i wielu innych operacjach podczas
wojny w Wietnamie
.
Podczas operacji
Pustynna Burza
Cobry pełniły rolę wsparcia. Około 78 helikopterów AH-1 Piechoty Morskiej wykonało 1273 lotów bojowych bez strat w walce i z jedną stratą w wyniku wypadku.
Izraelskie Siły Powietrzne wykorzystały AH-1 do niszczenia syryjskich pojazdów opancerzonych i fortyfikacji. Zniszczono wiele syryjskich czołgów
T-72
.
Irańskie AH-1J brały udział w walkach z irackimi
Mi-24
podczas konfliktu Irańsko-Irackiego. W wyniku walk między helikopterami strącono 10 AH-1J i 6 Mi-24.
AH-1 są wciąż używane przez
USA
i Izraelskie Siły Powietrzne z dobrymi rezultatami.
Eksploatacja
Helikopter AH-1 Cobra jest łatwiejszy w utrzymaniu niż
AH-64 Apache
, a mniejszy kadłub czyni go celem trudniejszym do trafienia. Te zalety sprawiają, że wciąż jest używany przez
Piechotę Morską Stanów Zjednoczonych
. Najczęściej jest on stosowany przeciwko celom opancerzonym.
Warianty
Jedno-silnikowe:
- Model 209: Pierwotny prototyp.
- AH-1G HueyCobra: Pierwotna wersja dla
US Army
.
- JAH-1G HueyCobra: Jeden helikopter do testowania uzbrojenia.
- TH-1G HueyCobra: Dwu miejscowa, dwusterowa wersja szkoleniowa.
- Z.14 HueyCobra: Modyfikacja wersji AH-1G dla hiszpańskiej marynarki wojennej.
- AH-1Q HueyCobra Unowocześniona wersja z przeciwczołgową rakietą
TOW
.
- AH-1R: Unowocześniona wersja zasilana silnikiem T53-L-703.
- AH-1S:
- AH-1P: Wersja uzbrojona w rakiety
TOW
- AH-1E:
- AH-1F:
- Model 249: Eksperymentalna wersja z czterema łopatami.
- Model 309 King Cobra: Eksperymentalna wersja z silnikiem Lycoming T-55-L-7C.
Dwu-silnikowe:
- AH-1J SeaCobra:
- AH-1J International: Eksportowa wersja modelu AH-1J SeaCobra.
- AH-1T Improved SeaCobra: Unowocześniona SeaCobra
- AH-1W SuperCobra ("Whiskey Cobra")
- AH-1Z SuperCobra ("Zulu Cobra")
- Cobra Venom: Wersja sugerowana przez Wielką Brytanię
- Model 309 King Cobra: Eksperymentalna wersja z dwoma silnikami.
Użytkownicy
-
Bahrajn
- AH-1E (12)
- TAH-1P wersja szkoleniowa (6)
-
Izrael
- AH-1S "Tzefa" צפע (ok. 50)
-
Pakistan
- AH-1S (20)
- AH-1F (20 + 20 zamówionych)
-
Turcja
- AH-1W (9)
- AH-1P/S (dostarczono 32)
Bibliografia
- Paweł Kłosiński. Bell AH-1 Cobra. „Aero technika lotnicza”. 9/92 (wrzesień 1992). Warszawa: SimPress.
ISSN
0867-6720
.
Linki zewnętrzne