Karol II Łysy (ur.
13 czerwca
823
, zm.
5 października
lub
6 października
877
) - król
zachodniofrankijski
od
843
, król
Italii
od
876
,
cesarz rzymski
od
875
, syn
Ludwika I Pobożnego
(778-840), pierwszy z dynastii
Karolingów
francuskich
.
Ludwik I Pobożny na rok przed swą śmiercią dokonał podziału Cesarstwa Franków pomiędzy swych trzech synów:
Lotara
,
Ludwika
i Karola. Kierując się zasadą senioratu jeszcze za życia ustanowił najstarszego syna Lotara cesarzem, obaj pozostali mieli być tylko królami. Jednak gdy umarł, oni sami, po długich targach i kompromisach, dokonali ostatecznego podziału Królestwa i władzy, zawierając w
843
r. tzw.
Traktat z Verdun
, proklamację zgody trzech braci gwarantującą ich współpracę i wzajemną pomoc. Koronacja Karola II odbyła się w
Orleanie
. Faktycznie traktat stał się zaczynem trwałego podziału jednolitego państwa Franków
Karola I Wielkiego
na przyszłe państwa narodowe.
Z cesarstwa Karolingów wyłoniły się trzy królestwa: zachodnich Franków, które objął Karol II Łysy, wschodnich Franków, przejęte przez
Ludwika Niemieckiego
i środkowe, rozciągające się wąskim pasem od
Morza Północnego
po
Rzym
w Italii. To środkowe królestwo przydzielone zostało
Lotarowi I
, który otrzymał godność cesarza. Ale po jego śmierci w
855
r. zostało dodatkowo podzielone na trzy części między jego synów. Tak więc w miejsce jednego dużego, zwartego i silnego cesarstwa Karola Wielkiego w 40 lat po jego śmierci istniało na jego terytorium pięć królestw. Były to jakby zalążki późniejszych terytoriów
Francji
,
Niemiec
oraz
Niderlandów
,
Szwajcarii
i
Włoch
.
W państwie zachodniofrankijskim Karola II Łysego, od początku jego powstania, nie było wewnętrznej zwartości. Poszczególne hrabstwa buntowały się i dążyły do jak największej niezależności od króla, zaś
celtycka
Bretania
na północy i
wizygocka
Akwitania
na południu w ogóle stanowiły oddzielne księstwa.
Karol Łysy mozolnie budował swój dwór królewski, otaczał się ludźmi kultury, filozofami, pisarzami, poetami, sam określany był jako król-filozof. W wyniku dynastycznych ruchów na mocy
porozumienia w Meerssen
część dziedzictwa Lotara I, dostała się Ludwikowi Niemieckiemu, zaś Karol przejął część
Lotaryngii
(
870
). Ale po śmierci Ludwika Niemieckiego w
875
r. Italia przypadła Karolowi i został on, przy wsparciu papieża
Jana VIII
, cesarzem rzymskim. W ten sposób zarysowała się jakby możliwość ponownego scalenia wszystkich królestw frankijskich w jedną całość. Nie byli tym wszakże zainteresowani możnowładcy, rządzący w poszczególnych hrabstwach. Jednak największą przeszkodą stały się wyniszczające najazdy
Saracenów
(
Arabów
) na Italię,
Wikingów
(
Normanów
) na północne i zachodnie wybrzeża zachodniej
Frankonii
i
Madziarów
(
Węgrów
) od wschodu, z obszarów
Panonii
nad
Dunajem
.
Gdy Karol Łysy organizował wojskową wyprawę do Italii przeciwko Saracenom, odmówiła mu wsparcia część baronów zachodniofrankijskich i Karolingowie niemieccy, którzy wtedy zajęli całą Lotaryngię. W trakcie ekspedycji w Italii w
877
r. Karol II Łysy zmarł. Cesarzem po nim został
Karol Otyły
(
880
), który przejął też całą Italię.
Królem zachodnofrankijskim został syn Karola Łysego,
Ludwik II Jąkała
.
Zobacz też