Grzybienie północne
Grzybienie północneGrzybienie północne, g. zapoznane (Nymphaea candida) -
gatunek
byliny
z rodziny
grzybieniowatych
(Nymphaeaceae). Jeden z ok. 50 gatunków z rodzaju
grzybienie
(Nymphaea). Występuje w północnej
Europie
i
Azji
(najdalej na południe występuje w
Hiszpanii
i na
Kaukazie
). W
Polsce
rozproszony w północnej części kraju. Po 1980 zostały potwierdzone następujące stanowiska: w północno-wschodniej Polsce - jeziora: Kołowinek koło Dobrego Lasu, Róg, Łękuk i Dubinek koło Orłowa, Legenda koło Zawad Oleckich, Gaładuś koło Żegar oraz Liczonka koło Ruskiej Wsi. Z powodu dużego podobieństwa do
grzybieni białych
gatunki te są często ze sobą mylone i dlatego też rozmieszczenie grzybieni północnych nie jest dokładnie poznane. Morfologia- Pokrój
- Roślina wodna (
hydrofit
), o pełzających, walcowatych
kłączach
. Jej liście i kwiaty unoszą się na wodzie. Gatunek bardzo podobny do powszechnie znanych
grzybieni białych
.
-
Liście
-
Liście
pływające na powierzchni wody z długim ogonkiem (do 2 m). Unoszą się na powierzchni dzięki licznym komorom powietrznym w blaszce liściowej i ogonku oraz za sprawą
śluzu
wydzielanego przez
włoski
gęsto pokrywające spód liścia. Śluz ten chroni też liść przed wysychaniem. Liście są skórzaste, jajowate lub koliste, długości do 27 cm i szerokości do 23 cm, u nasady głęboko wycięte. W odróżnieniu od
grzybieni białych
klapy u nasady liścia często zachodzą na siebie (u tego drugiego gatunku są zawsze rozchylone). Żyłki drugiego rzędu przy brzegu połączone ze sobą (cecha dobrze widoczna od spodu). Z wierzchu liście są zielone i pokryte
woskiem
, od spodu mają kolor fioletowy.
-
Kwiaty
- Na długich szypułkach, pływające,
białe
, o średnicy do 9 cm. Pozbawione są
miodników
.
Kielich
jest cztero-, rzadko pięciodziałkowy, z działkami od zewnątrz zielonkawymi, od wewnątrz białymi. Płatki korony liczne (do 20), ułożone spiralnie i stopniowo przechodzące w liczne
pręciki
. Pręciki mają nitki różnej długości przy czym nitki nawet najbardziej wewnętrznych pręcików pozostają szersze od pylników (u grzybieni białych są węższe). Znamię pojedynczego
słupka
jest ciemnożółte do czerwonego, zagłębione w środku, zbudowane z 6-14 promieni. Kwitnie od czerwca do lipca.
-
Owoc
- Wielonasienny, jagodopodobny, zielony, z czworokątną nasadą.
-
Kłącze
- Grube, pełzające, walcowate zakorzenione w dnie. Za sprawą kłącza roślina ma możliwość
rozmnażania wegetatywnego
.
Ekologia
Siedlisko
: wody stojące lub wolno płynące. Rosnący na płytkich wodach o dnie zwykle
torfowym
lub piaszczysto-mulistym i mulistym. W odróżnieniu od grzybieni białych preferuje zbiorniki oligo- do słabo eutroficznych, o wodach bardziej miękkich (unika zbiorników z
gytią
wapienną).
Gatunek charakterystyczny
dla własnego zespołu Nymphaeetum candidae[2]. ZmiennośćCzęsto tworzy
mieszańce
z
grzybieniami białymi
.
Odmiany
botaniczne we
florze Polski
[3]: - N. candida var. semiaperta (Klinggr.) Con. - kwiaty przez cały czas kwitnienia tylko na wpół rozchylone,
- N. candida var. aperta Con.
- N. candida var. campanulata Schust.
- N. candida var. patula Schust.
Zagrożenia i ochronaGatunek w Polsce objęty ścisłą
ochroną gatunkową
. Ustępuje głównie z powodu eutrofizacji jezior. Zagrożeniem dla gatunku jest także zanieczyszczenie wód. Na niektórych stanowiskach, np. w
Zalewie Szczecińskim
wyginął całkowicie, w wielu miejscach zmniejszył swoją liczebność[4]. Bibliografia- Kłosowscy S. i G. 2001. Rośliny wodne i bagienne. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa. .
- Kaźmierczakowa R. (red.), Zarzycki K. (red.). Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków 2001. .
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-05-28].
- ↑ Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. .
- ↑ Jasiewicz Adam (red.) 1985. Flora Polski - Rośliny Naczyniowe. 4: 306 pp. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków.
- ↑ Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. .
Inne hasła zawierające informacje o "Grzybienie północne":
Ren
...
Brescia
...
Odense
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Zugspitze
...
Medwiedin
...
Czarna Góra (Czeski Grzbiet)
...
Kocioł (Karkonosze)
...
Studzienna Góra
...
Łączna Góra
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Grzybienie północne":
Wycieczka do Szkocji - A trip to Scotland (plansza 3)
...
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 11)
...
033a.Kultura wczesnego i pełnego średniowiecza. Czas kościołów i wielkich katedr (plansza 7)
...
|