Edward I Starszy (ur. ok.
871
, zm.
17 lipca
924
w Farndon-on-Dee w Cheshire) – siódmy król
Wesseksu
od
899
, syn
Alfreda Wielkiego
i Ealhswith, córki Ethelreda Muncila, earla Gaini.
Początki panowania
Objęcie tronu przez Edwarda po śmierci jego ojca nie przebiegło bezproblemowo. Po śmierci Alfreda w
899
r. pretensje do korony zgłosił Aethelwold, syn króla
Ethelreda I
, starszego brata Alfreda. Opanował dwa ważne miasta w hrabstwie
Dorset
-
Wimborne Minster
i
Christchurch
. Edward ruszył w odpowiedzi do Badbury i starał się sprowokować kuzyna do bitwy. Aethelwold jednak odmówił i wycofał się do Wimborne. Edward rozpoczął przygotowania do ataku na miasto. Aethelwold zorientował się w tych planach i pod osłoną nocy uciekł z miasta i przedostał się do Duńczyków w
Nortumbrii
, gdzie został okrzyknięty królem Wesseksu. Edward w tym czasie koronował się (
8 czerwca
900
r. w
Kingston upon Thames
). Przyjął również tytuł króla Anglów i Sasów.
W
901
r. Aethelwold na czele duńskiej floty zaatakował wybrzeża Essexu. Powstanie wywołali również Duńczycy z Anglii Wschodniej. W następnym roku zaatakował
Cricklade
i Braydon. Edward ruszył przeciwko rywalowi i po długich podchodach zmusił go do bitwy niedaleko miejscowości Holme. Edward przegrał bitwę, ale zginęli w niej zarówno Aethelwold jak i wspierający go król Anglii Wschodniej Eohric. Niedługo później Edward zawarł pokój z Duńczykami z północy, jak mówi Kronika anglosaska, zawarł ten pokój z konieczności. Z
907
r. pochodzi wzmianka o zajęciu miasta
Chester
, ale o ewentualnych działaniach wojennych nie ma żadnych wiadomości.
W
909
r. Edward zaatakował Nortumbrię i wymusił haracz. W odwecie, rok później potężna duńska armia zaatakowała
Mercję
.
5 sierpnia
910
r. Edward zmusił Duńczyków do bitwy pod Tettenhal, która zakończyła się zniszczeniem armii duńskiej. Był to ostatni najazd tak licznej armii duńskiej na Anglię. Od tamtej pory Duńczycy z Północy nie przekraczali linii rzeki
Humber
. Anglosasi przejęli inicjatywę w wojnie. Edward nie przedsięwziął jednak prób podboju Danelaw, ograniczając się do oczyszczenia z Duńczyków terenów na południe od rzeki Humber i wprowadzenia tam anglosaskiej administracji. Dla ochrony swoich ziem przed duńskimi atakami wybudował szereg fortec (tzw. burghs), m.in. w
Hertford
,
Witham
, Birdgnorth,
Tamworth
,
Stafford
, Eddisbury i
Warwick
.
Zdobycze Edwarda
Najważniejszą zdobyczą króla Edwarda było ostateczne podporządkowanie władcom Wesseksu Mercji. W
918
r. zmarła pani Mercjan Ethelfleda, siostra Edwarda. Jej dziedziczką miała zostać jej córka, Aelfwinn, ale Edward usunął siostrzenicę i osobiście przejął rządy w Mercji. Przyłączył również do swego państwa miasta
Londyn
i
Oksford
, a także tereny Oxfordshire i Middlesex.
Kolejne lata panowania upłynęły Edwardowi na walkach z norweskimi najazdami na północ kraju. Najazdy zostały odparte, a w latach
918
-
920
udało się Edwardowi narzucić swoją zwierzchność władcom Walii, Szkocji i Danelawu, którzy tytułowali go swoim ojcem i panem.
Król zreorganizował również kościół w Wesseksie. Utworzono nowe biskupstwa - Ramsbury i
Sonning
(
909
r.), Welles oraz
Crediton
. Edward nie był tak religijny jak jego ojciec i dziad. Zachowało się upomnienie od
papieża
, aby więcej uwagi poświęcał sprawom religijnym.
Król zmarł w
924
r., prowadząc armię przeciwko rebeliantom w Mercji. Został pochowany w New Minster w
Winchesterze
, które sam ufundował w roku
901
. Po normańskim podboju jego ciało przeniesiono do opactwa Hyde. Przydomek Starszy pojawił się po raz pierwszy w pochodzącym z X wieku Życiu św. Ethelwolda, aby odróżnić go od jednego z jego następców,
Edwarda Męczennika
.
Rodzina
Król Edward był trzykrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się jeszcze za życia ojca. Ok.
893
r. pojął za żonę Ecgwynn, kobietę nieznanego pochodzenia. Miał z nią dwóch synów i córkę:
Po objęciu tronu Edward oddalił Ecgwynn i poślubił ok.
901
r. Aelffaedę (zm.
920
), córkę Ethelhelma, earla Wiltshire, i Elswithy. Małżonkowie mieli razem
- Edwin (zm.
933
)
- Eadflaed, zakonnica
- Ethelhilda, zakonnica
- Edgiva, żona Eberharda, hrabiego Norgau
- Eadhilda (zm.
26 stycznia
947
), żona
Hugona Wielkiego
, hrabiego Paryża
-
Elfweard
(zm.
1 sierpnia
924
),
król Anglii
- Elfleda, zakonnica
- Ethelfleda, zakonnica
- Eadgifu (
902
-
953
), żona
Karola III Prostaka
,
króla Franków Zachodnich
, i Herberta III,
hrabiego Vermandois
-
Edyta
(
910
-
26 stycznia
946
), żona
cesarza
Ottona I Wielkiego
, miała dzieci
Ok.
920
r. poślubił swoją trzecią żonę, Edgivę (zm.
25 sierpnia
968
), córkę Sigehelma, earla Kentu. Edward i Edgiva mieli razem dwóch synów i dwie córki:
Według niektórych średniowiecznych źródeł[1] Edward był ojcem
Tyry Danebod
, żony
pierwszego króla Danii
-
Gorma Starego
. Informację tę traktuje się jednak jako bardzo niepewną.
Bibliografia
Przypisy