Wał – część
maszyny
, najczęściej w kształcie walca, obracająca się wokół własnej osi wraz z zamocowanymi na niej elementami, służąca do przenoszenia
momentu obrotowego
. Na wale mogą być osadzone:
koła zębate
,
piasty
, tarcze hamulcowe itp.
Jeśli wał obciążany jest
momentem skręcającym
i
momentem gnącym
, działąjącymi w płaszczyznach prostopadłych względem siebie, wymagają zsumowania przy pomocy hipotez
wytężeniowych
. Największe zastosowanie ma tu hipoteza Hubera-Misesa-Hencky'ego. Wypadkowe obciążenie podzielone przez wytrzymałość jednostkową, na całej długości wału, pozwala wyznaczyć jego minimalny zarys. Zarys rzeczywisty projektuje się tak, by opisywał on zarys minimalny oraz spełniał wymogi montażowe i funkcjonalne.
Ze względu na znaczną prędkość obrotową oraz niewielką sztywność poprzeczną wały wymagają dokładnego wykonania, a często też wyrównoważania.
Szczególną formą wału jest
wał korbowy
oraz
wał giętki
.
Odmianą wału jest też wał napędowy, służący do doprowadzania napędu do podzespołów maszyny, które nie mogą być połączone bezpośrednio, ze względu na oddalenie od siebie, bądź konieczność zapewnienia pewnej ruchomości tych elementów względem siebie. Wały tego typu znajdują zastosowanie w
samochodach
z
silnikiem
z przodu, napędzającym oś tylną.
Zobacz też