Aktualny (maj
2007
) projekt pojazdu Orion. Od prawej: system ratunkowy, kapsuła załogowa, moduł serwisowy. Wokół modułu serwisowego widoczne elementy łączące pojazd z rakietą nośną.
Makieta kapsuły Orion wykonana do testów systemu ratunkowego. Luty
2008
Orion (wcześniej znany pod nazwą Crew Exploration Vehicle (CEV czyli Załogowy Pojazd Badawczy), to projektowany
amerykański
załogowy
pojazd kosmiczny
, który docelowo ma zastąpić wycofywane ze służby
wahadłowce
i umożliwić Amerykanom załogowe wyprawy na
Międzynarodową Stację Kosmiczną
(ISS) oraz
Księżyc
. Orion lub jego następca zabiorą ludzi na Marsa prawdopodobnie jeszcze w
XXI wieku
.[]
Historia
Orion podczas lądowania na Ziemi (grafika komputerowa)
W orędziu z dnia
14 stycznia
2004
prezydent
George W. Bush
ogłosił nowy program amerykańskich lotów kosmicznych nazywany
Wizją Eksploracji Kosmosu
(
ang.
The Vision of Space Exploration / VSE). Stawia ona kilka celów:
- zakończenie lotów wahadłowców do
2010
- zakończenie budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
- zbudowanie następcy wahadłowca, statku kosmicznego CEV
- badanie Księżyca pojazdami bezzałogowymi od
2008
- powrót ludzi na Księżyc i założenie tam stałej bazy do roku
2020
.
Nowy projekt oznacza koniec prac nad
Orbitalnym Samolotem Kosmicznym
. Wraz z nową kapsułą opracowane zostaną także dwie nowe
rakiety nośne
- oparta na wahadłowcowych
rakietach wspomagających na paliwo stałe
: mniejsza do wynoszenia kapsuły z załogą CLV (Crew Launch Vehicle, nieoficjalnie nazywana The Stick - Kijek), oraz oparta na silnikach głównych wahadłowca i jego zbiorniku paliwa ciężka rakieta nośna (CaLV - Cargo Launch Vehicle). Od lipca
2006
CLV oficjalnie nosi nazwę
Ares I
, zaś CaLV -
Ares V
.
Sam pojazd oparty jest w założeniach na kapsule
Apollo
- składać się będzie z modułu załogowego, o 50% większego od niemal identycznego kształtem modułu dowodzenia Apollo, oraz modułu serwisowego. W misjach księżycowych w skład pojazdu wchodzić będzie także lądownik księżycowy
Altair
oraz dodatkowy moduł napędowy
EDS
(Earth Departure Stage). Pierwotnie zakładano iż kapsuła CEV będzie miała średnicę 5,5 metra. Mogłoby w niej lecieć do 6
astronautów
. Obecnie zmniejszono projekt kapsuły do 5 metrów.
Orion połączony z modułem księżycowym Altair (grafika komputerowa)
Powstanie także bezzałogowa wersja statku Orion do przewożenia ładunku na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Dodatkowo
NASA
ustanowiła program COTS, którego głównym celem jest zbudowanie statku transportowego i być może załogowego dla ISS. Do podziału 500 milionów dolarów zgłosiło się 97 firm. Pierwszy etap kontraktu na zbudowanie bezzałogowego pojazdu logistycznego wygrały Kistler Aerospace oraz SpaceX.
Pierwszy, bezzałogowy orbitalny lot nowego pojazdu, oznaczony kryptonimem Orion 3, planowany jest na wrzesień
2013
. Poprzedzi go seria testów startowego systemu ratunkowego, których rozpoczęcie zaplanowano na maj
2009
. Po dwóch lotach bezzałogowych (Orion 3 i Orion 4), na wrzesień
2014
planowany jest pierwszy lot załogowy desygnowany Orion 5. Dwóch astronautów ma pozostać na orbicie około dwóch tygodni, a program lotu przewiduje między innymi
EVA
oraz być może dokowanie z
ISS
.[1]
Harmonogram lotów może ulec zmianie gdyż obecny administrator NASA -
Mike Griffin
- stara się przyśpieszyć budowę statku, aby w amerykańskim programie kosmicznym nie było 4 letniej przerwy w lotach załogowych. Poprzednia taka przerwa była między lotem
Sojuz-Apollo
a pierwszym lotem
Columbii
(
STS-1
) i trwała 6 lat.
Pierwszym celem nowego pojazdu będą loty załogowe na Międzynarodową Stację Kosmiczną. CEV ma pozostawać przycumowany do ISS na okres pół roku. Później (gdy gotowa już będzie architektura CaLV / LSAM / EDS) kolejnym celem lotów stanie się
Księżyc
. Po kilku lotach testowych (ang. sortie missions) planowane jest założenie bazy na południowym biegunie Księżyca. W dalszej przyszłości niewykluczone są loty do
Marsa
i jego księżyców,
punktów libracyjnych
i
planetoid
.
Dane liczbowe
- Kapsuła
- Średnica: 5
m
(16,5
stopy
)
- Wysokość: 3,3 m (130
cali
)
- Kąt rozwarcia stożka kapsuły: 115
°
- Objętość hermetyzowana: 19,6
m³
(691
stóp
³)
- Objętość kabiny załogi: 10,2 m³ (361 stóp³)
- Masa własna: 7 891
kg
(17 397
funtów
)
- Masa paliwa: 174,6 kg (385,1 funtów)
- Moduł serwisowy
- Ciąg silnika głównego: 3402 kg (7 500 funtów)
- Powierzchnia paneli słonecznych: 36
m²
(388
stóp
²)
- Moc paneli słonecznych: 9,15
kW
- Powierzchnia radiatorów: 31 m² (334 stóp²)
- Rozpraszana moc termiczna: 6,3 kW
Budowa elementów programu
Rakiety nośne Ares V (z lewej) i Ares I
31 sierpnia
2006
NASA ogłosiło rozstrzygnięcie konkursu na budowę statku Orion. Kontrakt został przyznany koncernowi
Lockheed Martin
Corp. Konkurowało z nim konsorcjum
Boeing
z
Northrop Grumman
. Pierwotnie do kontraktu kandydowało też konsorcjum t/Space, na które składa się kilka "drobnych" astronautycznych firm, mających jednakże spore sukcesy, przykładowo
Scaled Composites
i ich statek suborbitalny
SpaceShipOne
.
Prace projektowe, konstrukcyjne i testy nowego pojazdu mają zakończyć się do
7 września
2013
. Szacowana wartość tego kontraktu wynosi 3,9 miliarda
USD
. Wartość dalszych zamówień związanych z budową statków Orion do 2019 roku może szacunkowo osiągnąć do 3,5 miliarda
USD
.
Pod koniec
2005
podpisano kontrakt z firmą ATK na budowę pierwszego stopnia rakiety CLV. Firma ATK specjalizuje się w budowie wspomagających rakiet na paliwo stałe (SRB) używanych w programie wahadłowców. ATK planuje dokonać testy pierwszego stopnia w locie do roku
2008
.
Nazewnictwo
Nazwa Orion została oficjalnie potwierdzona przez NASA jako wybrana na określenie nowego statku w dniu 22 sierpnia 2006.
Statek Orion jak i cała architektura potrzebna do powrotu na Księżyc (rakiety, lądownik, baza Księżycowa) są częściami
Project Constellation (Projekt Konstelacja)
. Zaś ostatnio w dokumentacji NASA pojawiły się imiona dla poszczególnych elementów:
- Crew Exploration Vehicle - Orion
- Lądownik Księżycowy (Lunar Surface Access Module; LSAM) -
Altair
- Rakiety nośne CLV i SDLV -
Ares I
oraz
Ares V
Przypisy
Linki zewnętrzne