Amerykańska szybko tonąca bomba głębinowa Mark XI o kształcie kroplowym, z okresu II wojny światowej
Bomba głębinowa to
broń
morska, przeznaczona do rażenia
okrętów podwodnych
znajdujących się w zanurzeniu. Do czasów II wojny światowej był to główny środek
zwalczania okrętów podwodnych
(ZOP), później jego rola malała i obecnie ma już raczej znaczenie historyczne.
Bomba głębinowa składa się z ładunku
materiału wybuchowego
umieszczonego w zazwyczaj cylindrycznym metalowym kadłubie wodoszczelnym, wyposażonym w
zapalnik
. Najczęściej stosowane są zapalniki hydrostatyczne, powodujące wybuch bomby na odpowiedniej, zaprogramowanej głębokości, uruchamiane na skutek wzrostu
ciśnienia
wody. W dawnej polskiej literaturze używano też nazwy bomby głębinowej: "bomba hydrostatyczna". Oprócz hydrostatycznych, czasami stosowane są zapalniki uderzeniowe.
Bomby głębinowe były przede wszystkim zrzucane (staczane) ze zrzutni bomb głębinowych - specjalnych pochylni znajdujących się na
rufie
okrętu nawodnego
. Bomby tego rodzaju, nazywane także grawitacyjnymi, wprowadzono w
1916
podczas
I wojny światowej
- pionierem była marynarka brytyjska. W celu rozszerzenia pola rażenia, oprócz zrzutni bomb głębinowych pojawiły się
miotacze bomb głębinowych
, miotające je na odległość ok. 50-150 m na burty okrętu za pomocą ładunków prochowych.
Bomby głębinowe były zrzucane i miotane nad domniemaną pozycją okrętu podwodnego, ustaloną np. za pomocą obserwacji,
szumonamierników
lub
hydrolokatorów
. Zrzucano je seriami, dla pewniejszego rażenia celu; na przykład podczas II wojny światowej standardowym brytyjskim sposobem użycia była salwa z 5 bomb - trzech zrzuconych po kolei ze zrzutni i dwóch wyrzuconych w tym czasie na boki z miotaczy, przez co pięć bomb pokrywało obszar w kształcie krzyża[1]. Nastawiano też bomby na wybuchy na różnych głębokościach. W toku II wojny światowej wprowadzono dodatkowo bomby szybciej tonące. Do zniszczenia lub uszkodzenia okrętu podwodnego nie jest wymagane bezpośrednie trafienie, lecz w przypadku dużych bomb głębinowych, wystarczający jest wybuch w odległości ok. 10-20 m. Bomby głębinowe tego rodzaju mają zwykle masę materiału wybuchowego ok. 100 kg, rzadziej do kilkuset kg.
Podczas
II wojny światowej
wprowadzono sprzężone miotacze bomb głębinowych, miotające większą liczbę lżejszych bomb o masie materiału wybuchowego ok. 15-30 kg, przed dziób okrętu (jak brytyjski
Hedgehog
- "jeż"). Po wojnie wprowadzono także
rakietowe bomby głębinowe
, będące niekierowanymi
pociskami rakietowymi
. Rakietowe bomby głębinowe mają mniejszy ładunek od konwencjonalnych bomb głębinowych i odpalane są seriami ze specjalnych wyrzutni. Po II wojnie światowej pojawiły się też
atomowe
bomby głębinowe, przenoszone przez
rakietotorpedy
ze względu na wielki promień rażenia.
Bomby głębinowe przenoszone były głównie na okrętach klas:
niszczyciel
,
fregata
,
korweta
,
ścigacz okrętów podwodnych
. Od okresu II wojny światowej stosowane są też lotnicze bomby głębinowe, przenoszone przez
samoloty
i śmigłowce.
Od około lat 70. zrzutnie bomb głębinowych i miotacze bomb głębinowych stosowane są już rzadko, stając się mało skutecznym środkiem walki ze współczesnymi okrętami podwodnymi. Wyparte zostały przez
torpedy
kierowane i rakietotorpedy. Jako broń uzupełniająca stosowane są wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych, zwłaszcza na okrętach produkcji
radzieckiej
.
Przypisy
- ↑ Peter Hodges, Norman Friedman: Destroyer weapons of World War 2, Naval Institute Press, Annapolis,
Zobacz też