Adam Bochenek
Adam BochenekAdam Wawrzyniec Bochenek (ur.
10 sierpnia
1875
w
Krakowie
, zm.
25 maja
1913
tamże) –
polski
lekarz
,
anatom
,
histolog
, antropolog. Autor wielokrotnie wznawianego podręcznika anatomii. ŻyciorysBył synem profesora ekonomii
Uniwersytetu Jagiellońskiego
Mieczysława (1838–1887) i Heleny z Klickich[1]. Wykształcenie średnie uzyskał w Krakowie, po czym w latach 1892–1898 studiował na UJ nauki medyczne, uzyskując w 1898 stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z Henrykiem Hoyerem (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u
Kazimierza Kostaneckiego
. W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował
antropologię
w Instytucie
Schwalbego
w
Strasburgu
oraz na Uniwersytecie w
Leuven
, gdzie uczył się neuroanatomii u
Van Gehuchtena
. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w
Neapolu
. W 1901 habilitował się na UJ ("O budowie komórki nerwowej ślimaka
Helix pomatia
"), od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien
układu nerwowego
. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny
histologii
i
embriologii
bezkręgowców
. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską
Kutna
,
Łęczycy
i
powiatu mławskiego
. Współpracownikami Bochenka byli Grzywo-Dąbrowski, Frenkel, Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, Kleczkowicz i inni. Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w
depresję
w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej. Nekrologi napisali
Adam Wrzosek
[2],
Emil Godlewski
[3],
Józef Zawadzki
[4],
Stanisław Maziarski
[5]. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę
Roman Dyboski
[6]. Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii[7] i w 75. rocznicę śmierci[8]. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie[9]. Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik Anatomia człowieka (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i
Michał Reicher
. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. Anatomia Bochenka jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2007 roku). Wybrane prace- O ile nie zaznaczono inaczej, jedynym autorem jest Adam Bochenek.
- O ruchu w świecie zwierzęcym. Wszechświat (1897)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899)
- Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899)
- Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie (1900)
- Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby. Rozpr, Wydz. Mat.-Przyrodn. Akad. Umiej. w Krakowie (1900)
- Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique. Le Nevraxe 3 (1901)
- Degenerescence des fibres endogenes ascendantes de la moelle aprés ligature de l’aorte abdominale. Le Nevraxe 3 (1901)
- Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi. Postęp Okulistyczny (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904)
- O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach. Wszechświat (1904)
- Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1905)
- Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902)
- Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa, nakładem "Przeglądu Dentystycznego", 1905
- Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905)
- O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908
- Über zentrale Endigungen des Nervus opticus. Bull de l'Acad Scie Cracovie 91908)
- Anatomia człowieka (T. 1, Kraków 1909)
- O gruczołach przytarczycznych. Przegląd Lekarski (1910)
- Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących. Prace Zjazdu Neurologów (1910)
Przypisy- ↑ Słownik biologów polskich.
Stanisław Feliksiak
(red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, ss. 78–79. .
- ↑ Wrzosek A.
Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne
. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)
- ↑ Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327
- ↑ Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, s. 468-469 (1913)
- ↑ Maziarski S. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek (Wspomnienie pośmiertne). Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)
- ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira. Gebethner & Wolff, 1914
- ↑ Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G. In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I.. „Folia morphologica”. 2 (38), ss. 241–52 (1979).
PMID 387552
.
- ↑ Jurek M. Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death). „Materia medica Polona. Polish journal of medicine and pharmacy”. 1 (22), ss. 43–6 (1990).
PMID 2079861
.
- ↑ Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 s. 149–160
Inne hasła zawierające informacje o "Adam Bochenek":
Dziady (zwyczaj)
...
Odense
...
Kościół jezuitów pw. św. Franciszka Ksawerego w Kownie
...
Grzyby
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Zaplecze
...
Klemens Maria Hofbauer
...
Nowa Polityka Ekonomiczna
...
Taylor Swift
...
Szkoła Rycerska
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Adam Bochenek":
230a Kryzysy ideologiczne, gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej (plansza 13)
...
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
Muzyczna lekcja historii (plansza 19)
...
|